Παγκόσμια Συνέδρια
Γιατί συγκροτούμε την Τεταρτοδιεθνιστική Προγραμματική Τάση
Η ΟΚΔΕ-Σπάρτακος οδηγείται σε ιδεολογική αποσύνθεση και οργανωτική μετάλλαξη. Η κρίση της οργάνωσης ήταν σε πλήρη εκδήλωση όταν συγκροτήθηκε η αντιπολίτευση της ΟΚΔΕ-Σπάρτακος σε κοινή πλατφόρμα στη διάρκεια της τελευταίας εθνικής της συνδιάσκεψης το καλοκαίρι του 2016. Η κατάσταση χειροτερεύει· και απαιτεί δραστικότερες απαντήσεις.
Για την ιστορία
Η οργάνωση αναπτύχθηκε – για τα μέτρα της – τη δεκαετία του 2000 και κυρίως αναπτύχθηκε πολύπλευρα: μέσα από τα φόρουμ, το “ακροαριστερό” φοιτητικό κίνημα, την ενοποίηση με ομάδες που συμμετείχαν προηγούμενα στο ΕΚΦ κτλ. Κορυφώσεις αυτής της πορείας ήταν η παρέμβαση στο ΕΚΦ του 2006 που έληξε με μια διεθνή διαδήλωση στην οποία η ΟΚΔΕ-Σπάρτακος οργάνωσε το πιο μαζικό μπλοκ της ιστορίας της, και η ενεργή συμμετοχή της οργάνωσης στις “αντικαπιταλιστικές συνελεύσεις” το καλοκαίρι του 2007 που οδήγησαν αργότερα μέσα από ενδιάμεσα στάδια στη συγκρότηση της ΑΝΤΑΡΣΥΑ. Η σχέση του ελληνικού τμήματος με την 4η Διεθνή πέρασε από σκαμπανεβάσματα και δύσκολες στιγμές, ειδικά πάνω στο ζήτημα της εκτίμησης του εγχειρήματος του ΣΥΡΙΖΑ, αλλά, σε γενικές γραμμές, ήταν αποφασιστικά προωθητική. Βασικό σχολείο πολιτικής διαπαιδαγώγησης της νεολαίας μας ήταν το Διεθνές Κάμπινγκ των νεολαιών της 4ης Διεθνούς και η σχετική οργανωτική μας ανάπτυξη επέτρεψε μάλιστα να γίνει η Ελλάδα μια από τις χώρες που μπορούσε πλέον να το οργανώσει. Η ΟΚΔΕ-Σπάρτακος ήταν το “ελληνικό τμήμα της 4ης Διεθνούς” και ήταν περήφανη για αυτό μακριά από την καλλιέργεια ενός διαρκούς κλίματος εχθρότητας ακόμα και όταν διαφωνούσε με επιλογές στελεχών των διεθνών οργάνων της – αντίθετα απ’ ό,τι κάνει η σημερινή ηγεσία της.
Το 2010 η ετερογενής ανάπτυξη της οργάνωσης έφτασε στα όρια της και με μια ανησυχητική για το μέλλον οπορτουνιστική συμμαχία μεταβλήθηκε η πλειοψηφία της. Ένα τμήμα συντρόφων /ισσών που είχαν πολιτικοποιηθεί μέσα στο ριζοσπαστικό φοιτητικό κίνημα ζήτησε ένα ενεργό ηγετικό ρόλο συμμαχώντας με συντρόφους/ισσες που διαφωνούσαν παραδοσιακά με τις πολιτικές κατευθύνσεις της 4ης Διεθνούς τουλάχιστο μετά το 14ο Συνέδριο του 1995. Ενώ δεν υπήρχε ως τότε υποψία ότι διαφωνούσε με την πολιτική γραμμή της οργάνωσης, κέρδισε την πλειοψηφία με βασικό επιχείρημα ότι η προηγούμενη ηγεσία επιδίωκε να διαλύσει την ΟΚΔΕ-Σπάρτακος στην ΑΝΤΑΡΣΥΑ όπως η 4η Διεθνής, υποτίθεται, διέλυε τις οργανώσεις της σε ευρύτερους αντικαπιταλιστικούς ή αριστερούς σχηματισμούς. Εκεί τέθηκαν οι ρίζες της σημερινής κατάστασης: μόνιμη φραξιονιστική λειτουργία, οικοδόμηση σε αντιπαράθεση με κάποιον “δεξιό προδότη” (είτε βρίσκεται στην ΑΝΤΑΡΣΥΑ είτε στην 4η Διεθνή είτε στην ίδια την οργάνωση) και μια λογική οργανωτικής αυτοναπαραγωγής που βρίσκουμε σ’ άλλα, τροτσκιστικά ή μη, ρεύματα.
Η μέχρι τότε προσπάθεια σύνθεσης διαφορετικών πολιτικών και κοινωνικών καταγωγών απέτυχε και σταδιακά ο χαρακτήρας της οργάνωσης άλλαξε. Από ένα μικρό αλλά ενδιαφέρον αναπτυσσόμενο εγχείρημα, η ΟΚΔΕ-Σπάρτακος εξελίχθηκε σε μια ακόμη τυπική σέκτα που αυτοναγορεύεται σε μπολσεβίκικο έμβρυο. Φυσικά αυτό δεν έγινε σε μια νύχτα.
Οι καταιγιστικές πολιτικές και κοινωνικές εξελίξεις στην Ελλάδα, από το πρώτο σταθεροποιητικό πρόγραμμα του 2009 μέχρι το δημοψήφισμα του 2015, άσκησαν αντικειμενικά πίεση ώστε να μπουν στην άκρη οι εσωτερικές διαφορές. Στην τάση που μειοψήφησε στη συνδιάσκεψη του 2010 επικράτησε η αποδεδειγμένα λαθεμένη ιδέα ότι η “οργάνωση θα μάθει από την εμπειρία της και θα διορθώσει τα λάθη της” οδηγώντας σε κατευνασμό και υποχωρητικότητα. Η αρχική ανοδική πορεία της ΑΝΤΑΡΣΥΑ ακόμη και σε εκλογικό επίπεδο, που μπορεί να κατανοηθεί από τις τεκτονικές μεταβολές του πολιτικού σκηνικού στο φόντο μιας διαρκούς κοινωνικής αναταραχής, άμβλυνε και τις διαφορές ανάλυσης για το συγκεκριμένο πολιτικό σχέδιο. Είναι ειρωνεία αλλά η νέα ηγεσία εξελίχθηκε σε ένθερμο υποστηρικτή της ΑΝΤΑΡΣΥΑ, στην πραγματικότητα αγκιστρώθηκε σ’ αυτή. Εντούτοις η ΟΚΔΕ-Σπάρτακος μέσα σ’ αυτή την εκρηκτική κοινωνική κατάσταση χαρακτηρίστηκε από οργανωτική στασιμότητα και έλλειψη σαφούς πολιτικού σχεδίου οικοδόμησης.
Η προηγούμενη περίοδος επέτρεπε μια ομαλότερη ανάπτυξη στη βάση γνωστών συντεταγμένων. Η νέα περίοδος με τις μάζες σε κίνηση είχε πολύ μεγαλύτερες απαιτήσεις. Τυπικές εκκλήσεις για αυτοοργάνωση και κομμουνισμό δεν αρκούσαν για να απαντήσουν στην κυριαρχία μιας αντιμνημονιακής πατριωτικής ρητορικής στην ελληνική αριστερά, συμπεριλαμβανομένης της ΑΝΤΑΡΣΥΑ, που έβρισκε έδαφος στους ίδιους τους αγωνιζόμενους και αγωνιζόμενες σαν μια πρώτη βαθμίδα συνείδησης αυτών που τους συνέβαιναν.
Η πορεία μετάλλαξης της ΟΚΔΕ-Σπάρτακος αναδύθηκε στην επιφάνεια όμως εντονότερα την πρόσφατη περίοδο 2015-2017 όταν το πλατύ κοινωνικό κίνημα οδηγήθηκε στο τρίτο μνημόνιο από το ΣΥΡΙΖΑ στον οποίο είχε στηρίξει τις ελπίδες του. Η κατάρρευση των αυταπατών δεν συνοδεύτηκε από περαιτέρω ριζοσπαστικοποίηση αλλά από μούδιασμα και αίσθημα αδιεξόδου, κατάσταση που επέτρεψε τη σχετική σταθεροποίηση του πολιτικού συστήματος και την έντονη υποχώρηση των κοινωνικών αγώνων από τα επίπεδα της περιόδου 2009-2013. Όλοι πλέον έμειναν στο μικρόκοσμό τους αντιμέτωποι με τον εαυτό τους. Και η ΟΚΔΕ-Σπάρτακος, με ένα νοσηρό κλίμα ιδεολογικής κρίσης, οργανωτικής μετάλλαξης και, τέλος, αριθμητικής συρρίκνωσης.
Φραξιονισμός χωρίς αρχές
Μπορεί να “σώσαμε” την ΑΝΤΑΡΣΥΑ, “χάσαμε” όμως την 4η Διεθνή. Ο εμπειρισμός της σημερινής πλειοψηφίας οδήγησε στην αφομοίωση στην πολιτική κουλτούρα της ΑΝΤΑΡΣΥΑ με ταυτόχρονη αδυναμία αντιμετώπισης των τακτικών διαφορών οικοδόμησης μέσα στην 4η Διεθνή πάνω σε ένα κοινό προγραμματικό έδαφος.
Ο λόγος που είμαστε στην 4η Διεθνή δεν είναι η απόλυτη συμφωνία στις τακτικές επιλογές της περιόδου αλλά μια κοινή και κυρίως ζωντανή προγραμματική παρακαταθήκη, κουλτούρα παρέμβασης και πλαίσιο συζήτησης. Και εμείς που συγκροτήσαμε κοινή πλατφόρμα στην τελευταία συνδιάσκεψη είχαμε, έχουμε και πιθανά θα διατηρούμε διαφορετικές απόψεις πάνω σε τακτικά ζητήματα αλλά ενωνόμαστε για να υπερασπιστούμε αυτή τη προγραμματική παρακαταθήκη, αυτή την κουλτούρα παρέμβασης και αυτό το πλαίσιο συζήτησης.
Βρισκόμαστε με πολλές και διαφορετικές οργανώσεις της αριστεράς σε κοινούς σχηματισμούς, από συνδικαλιστικά και φοιτητικά σχήματα μέχρι κοινά εκλογικά μέτωπα. Δεν αποκλείουμε ίσα-ίσα επιδιώκουμε ενοποιήσεις, συγχωνεύσεις και ανώτερες οργανωτικές συνθέσεις. Αρκεί να υπάρχουν οι όροι. Με τους συντρόφους και τις συντρόφισσες του ΝΑΡ και του ΣΕΚ “οικοδομήσαμε” την ΑΝΤΑΡΣΥΑ. Δεν μπορούμε όμως να συγκροτήσουμε προς το παρόν “κοινό διεθνές ρεύμα”. Αντίστροφα, δεν αφήνουμε την 4η Διεθνή επειδή η πλειοψηφία της πιθανά ήθελε να εφαρμόσουμε μια λαθεμένη τακτική σαν εκείνη της ΔΕΑ στο ΣΥΡΙΖΑ για χάρη καμίας ΑΝΤΑΡΣΥΑ.
Η προγραμματική παρακαταθήκη της 4ης Διεθνούς δεν αφορά μια ρετρό αναφορά απλά στα τέσσερα πρώτα συνέδρια της Κομιντερν και το ιδρυτικό συνέδριο της 4ης Διεθνούς το 1938 αλλά τη ζωντανή συνέχεια του ρεύματος από την ανάλυση για τους τομείς της παγκόσμιας επανάστασης τη δεκαετία του ‘60, στις επεξεργασίες για την πλατιά πρωτοπορία μετά το Μάη του ‘68, τον κεντρικό ρόλο της πάλης ενάντια στη γυναικεία καταπίεση από τα τέλη της δεκαετίας του ‘70, τη θεωρητική συμπύκνωση της πάλης μας ενάντια στη γραφειοκρατικοποίηση και για την εργατική δημοκρατία στα μέσα της δεκαετίας του ‘80, τις αναλύσεις για τη ανασύνθεση του σοσιαλιστικού και εργατικού κινήματος τη δεκαετία του ‘90 ως τις πρόσφατες επεξεργασίες για την καταστροφή του περιβάλλοντος από τον καπιταλισμό.
Τίποτα απ’ όλα αυτά δεν βαραίνει στο φραξιονισμό χωρίς αρχές εντός και εκτός της 4ης Διεθνούς που διεξάγει η σημερινή πλειοψηφία της ΟΚΔΕ-Σπάρτακος. Αποκορύφωμα αυτού του φραξιονισμού είναι η συγκρότηση μιας παράλληλης “μίνι διεθνούς” με μια ομάδα από την Αργεντινή (ΤPR) που προέρχεται από το Partido Obrero και μια διάσπαση του τούρκικου τμήματος της IST (SEP). Δεν αποκλείουμε κανένα και καμία εκ των προτέρων. Στις σημερινές ιστορικές συνθήκες μερικές ιστορικές διαφορές ανάμεσα σε επαναστατικά ρεύματα έχουν χάσει τη βαρύτητά τους. Είναι αυτή η περίπτωση με τις νέες “αδελφές οργανώσεις” της ΟΚΔΕ-Σπάρτακος; Στα αλήθεια πώς είναι δυνατό να ανακηρυσσόμαστε σε “αδελφή οργάνωση” κάποιου χωρίς προηγούμενη προγραμματική συζήτηση, ένα κείμενο που να καταγράφει πολιτικές συμφωνίες και να έχει συζητηθεί προηγούμενα σε συνέδρια των οργανώσεών μας; Άλλο “αδελφές τάσεις” κι άλλο “αδελφές οργανώσεις”. Δεν βλέπουμε άλλη βάση κοινής συμφωνίας πέρα από μια συγκατάνευση (“έχετε δίκιο εσείς και όχι η πλειοψηφία της Διεθνούς σας”) στην τακτική επιλογή της ΑΝΤΑΡΣΥΑ και στο βάθος ένα “μιμητισμό” της σημερινής πλειοψηφίας της ΟΚΔΕ-Σπάρτακος προς το μοντέλο γραμμικής οικοδόμησης που αυτές οι οργανώσεις υιοθετούν.
Είναι αδιανόητο στη σχέση με το τούρκικο SEP να παρακάμπτεται το τούρκικο τμήμα της 4ης Διεθνούς, να μην ενημερώνεται τακτικά για τις συζητήσεις μας με το SEP και ο βασικός πολιτικός στόχος να μην είναι, όπως θα έπρεπε, η σύγκλιση ανάμεσα στις δύο τούρκικες οργανώσεις σε όποιο σημείο είναι εφικτό. Είναι ανακολουθία έργων και λόγων μετά από αυτή την τακτική η πλειοψηφία της οργάνωσης να ασκεί κριτική στην 4η Διεθνή για προνομιακή μεταχείριση της ΔΕΑ στην Ελλάδα.
Η ηγεσία της ΟΚΔΕ-Σπάρτακος πατάει σε δύο βάρκες. Ενώ από τη μια συγκροτεί μια διεθνή συσπείρωση freelancer φίλων της ΟΚΔΕ-Σπάρτακος, από την άλλη διατηρεί μια πλατφόρμα με τάσεις και οργανώσεις που αναφέρονται στην “Ενιαία Γραμματεία της 4ης Διεθνούς” αλλά αρκετές από αυτές δεν είναι μέλη της. H IZAR στο ισπανικό κράτος και η Socialist Action στον Καναδά έχουν συγκροτηθεί από διαγραμμένους/ες συντρ. των εθνικών τμημάτων. Μπορούμε να ασκήσουμε πολιτική κριτική στα τμήματα που δεν επιτρέπουν σ’ αυτές τις οργανώσεις να αποκτήσουν το καθεστώς της συμπαθούσας οργάνωσης. Η ΟΚΔΕ-Σπάρτακος, παρά την ευθεία σύγκρουση με τη ΔΕΑ πάνω στην εξέλιξη από το Ελληνικό Κοινωνικό Φόρουμ στο ΣΥΡΙΖΑ, ψήφισε ομόφωνα σε συνδιάσκεψή της να της αποδοθεί το καθεστώς της συμπαθούσας οργάνωσης. Δεν πιστεύουμε από θέση αρχής στη λογική των οργανωτικών και θεσμικών αποκλεισμών όταν ειδικά οργανώσεις σταθερά ζητούν να διατηρήσουν επίσημη σχέση με την 4η Διεθνή. Αλλά από τη στιγμή που τα εθνικά τμήματα έχουν διαφορετική γνώμη, πρέπει να σεβόμαστε τις καταστατικές και οργανωτικές αρχές της διεθνούς μας οργάνωσης. Από αυτή την άποψη η πρωτοβουλία να οργανωθεί στο χώρο του διεθνούς κάμπινγκ νεολαιών εργαστήριο της IZAR παρά την αντίθετη άποψη του εθνικού τμήματος και η ένταση με την οποία επένδυσε σ’ αυτό το event η πλειοψηφία της ΟΚΔΕ-Σπάρτακος δεν βοηθάει σε τίποτα τη σχέση της IZAR με το εθνικό τμήμα στο Ισπανικό κράτος. Δεν είναι παρά ένα “φραξιονιστικό θέατρο” που στοχεύει στην πολιτική κεφαλαιοποίηση από τη μεγιστοποίηση της ρήξης. Δεν μπορεί να ειπωθεί πιο καθαρά!
Ο φραξιονισμός χωρίς αρχές εκδηλώνεται και στην επιμονή της πλειοψηφίας της ΟΚΔΕ-Σπάρτακος να δοθεί χώρος στην τάση του Αργεντίνικου PTS, που κατέκτησε την πλειοψηφία στη νεολαία του NPA στο διεθνές κάμπινγκ νεολαιών μας. Λειτουργεί σαν πολιορκητικός κριός για ένα διεθνές ρεύμα που οικοδομείται ανταγωνιστικά προς εμάς.
Η πρόσφατη λαθροχειρία με την υπογραφή του ελληνικού τμήματος στην εκδήλωση της διεθνούς πλατφόρμας ενόψει του παγκοσμίου συνεδρίου της 4ης Διεθνούς στην οποία συμμετέχει η πλειοψηφική τάση του ελληνικού τμήματος αλλά όχι το ελληνικό τμήμα ως τέτοιο, καθώς και η μετατροπή δημόσιας εκδήλωσης της ΑΝΤΑΡΣΥΑ σε όχημα της οργανωτικής πάλης που διεξάγει εντός και εκτός της 4ης Διεθνούς δεν είναι παρά κερασάκια στην τούρτα σ’ αυτή τη φραξιονιστική κατρακύλα.
Θα δούμε όμως ότι ο ποδοσφαιρικός φανατισμός του “μας μισούν και τους μισούμε” δεν είναι παρά έκφανση, ένα υποκατάστατο πίστης που κρύβει την ιδεολογική ένδεια και μετεωρισμό της πλειοψηφίας της οργάνωσης.
Ιδεολογικές μετατοπίσεις
Παρά την αμείωτη κριτική στις “οπορτουνιστικές” πολιτικές είτε της 4ης είτε του ΣΥΡΙΖΑ είτε της πλειοψηφίας της ΑΝΤΑΡΣΥΑ, η σημερινή ηγεσία της ΟΚΔΕ-Σπάρτακος έχει εκδηλώσει μια σταδιακή αλλά σταθερή μετατόπιση προς ένα μετασταλινικό αριστερό mainstream.
– Πρώτον, η υποστήριξη στους φιλορώσους σεπαρατιστές της Ουκρανίας στην οποία διολίσθησε το πλειοψηφικό μπλοκ. Το δίπολο φασισμός/αντιφασισμός χρησιμοποιήθηκε σαν δικαιολογία για τη μονόπλευρη παρέμβαση της “Αντιφασιστικής Καμπάνιας Αλληλεγγύης στην Ανατολική Ουκρανία” στην οποία σύρθηκε η οργάνωση με αποτέλεσμα να γίνει “ουρά” της φιλορωσικής ελληνικής πατριωτικής αριστεράς. Αν πιστεύαμε ότι οι ρωσόφιλοι ολιγάρχες παλεύουν να τσακίσουν το φαιό φασισμό θα είχαμε αφήσει τα κόκαλα μας στην Ανατολική Ουκρανία ήδη οργανώνοντας διεθνείς αντιφασιστικές ταξιαρχίες. Η μάχη κατά του αναδυόμενου φασισμού στην Ουκρανία πρέπει να δοθεί σε μια τελείως διαφορετική βάση, διεθνιστικά και ταξικά, μακριά και σε αντίθεση με τους ιμπεριαλιστικούς σχεδιασμούς της Μόσχας και τα ανδρείκελα της στις “λαϊκές δημοκρατίες” της Ανατ. Ουκρανίας.
– Η εκτίμηση για το brexit. Η ΟΚΔΕ-Σπάρτακος, αναμασώντας εν μέρει την επιχειρηματολογία της καμπάνιας του lexit στη Βρετανία, υιοθέτησε ένα “διεθνισμό” κομμένο και ραμμένο στον τρόπο που αντιλαμβάνεται το διεθνισμό ο κύριος όγκος της ελληνικής αριστεράς: αλληλεγγύη ανάμεσα σ’ αυτούς που αγωνίζονται για την ανάκτηση της εθνικής κυριαρχίας τους, ακόμη κι αν πρόκειται για τον βρετανικό ιμπεριαλισμό ή αν το πολιτικό μπλοκ που ηγήθηκε της καμπάνιας του brexit ήταν οι συντηρητικοί και ακροδεξιοί! Με το επιχείρημα ότι “αποσταθεροποιείται η αρχιτεκτονική του υπερεθνικού ιμπεριαλισμού” υπονοείται ότι μια επιστροφή σε εθνικούς ιμπεριαλισμούς είναι προτιμότερη και ότι αντικειμενικά ευνοείται η ταξική πάλη από αυτή. Αφελής φαταλισμός αντί για ανάλυση των ταξικών συσχετισμών και ουσιαστικά μια άποψη συμβατή με τον κυρίαρχο αριστερό πατριωτισμό.
– Έμμεσα, με μισόλογα, η πλειοψηφία της οργάνωσης, με μια αντιμπεριαλιστική γραμμή επιχειρηματολογίας, έχει πάρει θέση στο συριακό εμφύλιο υπέρ του καθεστώτος Άσαντ με την έννοια ότι αν κι αναγνωρίζει το δικτατορικό χαρακτήρα του θέλει ωστόσο τη νίκη του απέναντι στην αντιπολίτευση την οποία θεωρεί αναφανδόν ισλαμική. Το βασικό άρθρο του Σπάρτακου το Μάιο του 2017 ασκεί κριτική ακόμη και στο σ. Πουτού (χωρίς να τον κατονομάζει) για τη δήλωση “ότι για πρώτη φορά σε 6 χρόνια ο στρατός του εγκληματία πολέμου Άσαντ έγινε στόχος αεροπορικής επίθεσης” (από τη Δύση) ως απάντηση στην επίθεση με χημικά όπλα στη Χαν Σεϊχούν. Σύμφωνα με το άρθρο, ο Πουτού υποτιμά μαζί με τον εσμό της δυτικής φιλελεύθερης κοινής γνώσης το ρόλο του δυτικού ιμπεριαλισμού στη Συρία. Στην πραγματικότητα, ο Πουτού είχε και έχει δίκιο: ο δυτικός ιμπεριαλισμός έχει διαμορφώσει ένα πλαίσιο κατανόησης με το καθεστώς Άσαντ και το μπλοκ δυνάμεων που το στηρίζει. Αλλά η πλειοψηφία της οργάνωσης φωνάζει για μια βόμβα στον Άσαντ και τηρεί σιωπή ιχθύος για την καταστροφή της Χομς από τις ρώσικες βόμβες. Συχνά οι “τζιχαντιστές της Συρίας” αναφέρονται μαζί με τους “φασίστες της Ουκρανίας” στα κείμενα των συντρόφων/ισσών της πλειοψηφίας. Η σύνδεση προφανής. Κάτω από ένα αντιιμπεριαλιστικό μανδύα ένας καμπισμός αναδύεται και επιβεβαιώνεται από διαφορετικά παραδείγματα με το πέρασμα του χρόνου.
Σιγά-σιγά η πλειοψηφία μετατοπίζεται σε μια αντίληψη του τροτσκισμού ως ριζοσπαστικού παραπληρώματος του μετασταλινισμού / νεοσταλινισμού. Η αντιιμπεριαλιστική, αντινατοϊκή και αντι-ΕΕ ρητορεία αναπτύσσεται συνολικά σε βάρος της κλασικής ταξικής διεθνιστικής ανάλυσης της ΟΚΔΕ-Σπάρτακος σχεδόν στα πάντα από το μεταναστευτικό ζήτημα μέχρι τον ελληνοτουρκικό ανταγωνισμό, κάνοντας την οργάνωση να μοιάζει τραγικά ίδια με την υπόλοιπη ελληνική αριστερά. Η διαφορά είναι ότι στην προπαγάνδιση αυτών που πιστεύει μ’ ένα θετικό τρόπο η πλειοψηφία της ΟΚΔΕ-Σπάρτακος είναι “διακριτική”. Στην αντιπολιτευτική κριτική είναι “φωνακλάδικη”.
Σεκταριστική τακτική οικοδόμησης
Από τα τέλη της δεκαετίας του ‘80 όταν συγκροτήθηκε το ελληνικό τμήμα της 4ης Διεθνής στην τελευταία του οργανωτική εκδοχή, την ΟΚΔΕ-Σπάρτακος, η γραμμή οικοδόμησης της οργάνωσης ήταν η “ανασύνθεση της αντικαπιταλιστικής αριστεράς”. Πρώτα με το εγχείρημα της ΕΑΣ στα τέλη της δεκαετίας του ‘80, έπειτα με την Πρωτοβουλία για την Ενότητα της Αντικαπιταλιστικής και Ριζοσπαστικής Αριστεράς, αργότερα με το μεταβατικό σχήμα της ΕNANTIA και τέλος με το πιο “επιτυχημένο” σχήμα της ΑΝΤΑΡΣΥΑ. Η πραγματικότητα δεν επιβεβαίωσε κανένα από τα προκατασκευασμένα σχήματά μας. Ωστόσο, έστω και στην πλέον ατελή μορφή ανασύνθεσης, όπως αυτή έχει υπάρξει στην εκδοχή της ΑΝΤΑΡΣΥΑ που σήμερα έχει περιοριστεί σε εκλογικό συνασπισμό, η ιστορική εμπειρία των τελευταίων 40 χρόνων έχει περισσότερο επιβεβαιώσει παρά ανασκευάσει τη βασική θεωρητική αφετηρία μας. Η αντικαπιταλιστική αριστερά μπορεί να συγκροτηθεί σε εθνική πολιτική δύναμη μέσα από τη σύγκλιση δυνάμεων που έχουν ακολουθήσει διαφορετικές ιστορικές τροχιές. Ο δρόμος της αυτόκεντρης ανάπτυξης είχε πολύ μικρότερη επιτυχία. Η εξέλιξη της Α/Συνέχεια σε ΚΟΕ και της ΟΣΕ σε ΣΕΚ ήταν τα μόνα παραδείγματα μικρών ομάδων της δεκαετίας του ‘80 που εξελίχθηκαν σε σχετικά μαζικές οργανώσεις πλάι στο ΝΑΡ που προέκυψε από τη διάσπαση της ΚΝΕ το 1989 και έχουμε διαπιστώσει τα όρια αυτού του τύπου γραμμικής κομματικής οικοδόμησης. Η εμπειρία μας επιτάσσει να αναθεωρήσουμε τον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε την ανασύνθεση με βάση τις νέες συνθήκες και προβλήματα. Δεν συνηγορεί σε καμία περίπτωση στην αναδίπλωση σε μοντέλα αυτόκεντρης ανάπτυξης.
Για πρώτη φορά στα 40 χρόνια ιστορίας της ΟΚΔΕ-Σπάρτακος η πλειοψηφία της οργάνωσης διατύπωσε στην τελευταία συνδιάσκεψη ένα ριζικά διαφορετικό σχέδιο ύστερα από μερικά χρόνια θολούρας και εμπειρισμού: η ΟΚΔΕ-Σπάρτακος οικοδομεί και οικοδομείται στο επαναστατικό κόμμα της προλεταριακής πάλης. Η ιστορική εμπειρία του μπολσεβικισμού μετατρέπεται άλλη μια φορά στη γραφικότητα ενός βατράχου που πιστεύει ότι φουσκώνοντας θα γίνει ταύρος. Η πλειοψηφία της οργάνωσης αποκλείει στρατηγικά οποιαδήποτε κουβέντα για οργανωτική σύγκλιση ή κάποιο τύπο κομματικής οικοδόμησης με οποιαδήποτε οργανωμένη δύναμη που μπορεί να κατονομαστεί στην ελληνική αριστερά. Με την πλειοψηφία της AΝΤΑΡΣΥΑ δεν είναι η δυνατό να επιτευχθεί μια ανώτερη ενότητα. Με τα σχήματα που προέκυψαν από την αποσύνθεση της αριστεράς του ΣΥΡΙΖΑ δεν γίνεται να συνομιλήσουμε σοβαρά. Με το πολύμορφο ριζοσπαστικό εξωκοινοβουλευτικό, αναρχοαυτόνομο, ανένταχτο δυναμικό που ανέπτυξε κινηματικές πρωτοβουλίες την προηγούμενη περίοδο δεν έχουμε τίποτα κοινό. Συντονιζόμαστε κατά περίσταση στο κίνημα, κατεβαίνουμε στις εκλογές με την ΑΝΤΑΡΣΥΑ, οικοδομούμε το κόμμα γύρω από εμάς και ορισμένους φίλους/φιλες της οργάνωσης στην ΑΝΤΑΡΣΥΑ. Την ώρα που η πλειοψηφία της οργάνωσης δεν βλέπει την αλλαγή της πολιτικής κατάστασης στην Ελλάδα και κάνει κριτική στην 4η Διεθνή ότι υποτιμά τις επαναστατικές δυνατότητες της εποχής διατυπώνει όχι μόνο το πιο σεκταριστικό πολιτικό σχέδιο αλλά και το πιο ηττοπαθές.
Πρόκειται για την πιο στενόχωρη αντίληψη οικοδόμησης που έχει διατυπωθεί στην ιστορική συνέχεια του κύριου ρεύματος του ελληνικού τροτσκισμού στο οποίο τοποθετείται η ΟΚΔΕ-Σπάρτακος από τη δεκαετία του ‘30. Για πολλές δεκαετίες οι τροτσκιστές/τριες ήταν μια μικρή μειοψηφία αλλά αποτελούσαν είτε τη μόνη είτε μια από τις ελάχιστες οργανώσεις της αριστεράς εκτός του παράνομου ΚΚΕ και της νόμιμης ΕΔΑ. Η επιδίωξη να χτίσουν κάποιο μαζικό επαναστατικό σχηματισμό γύρω από τον εαυτό τους παρεμβαίνοντας συνήθως συνωμοτικά στη βάση της ΕΔΑ είχε μια ορισμένη ρεαλιστική διάσταση, παρότι γνωρίζουμε τα εμπόδια που συναντούσαν στη δράση τους. Και ψήγματα επιτυχίας μιας τέτοιας λογικής άρχισαν να φαίνονται στα Ιουλιανά του ‘65 – μια επιτυχία που διέκοψε η επιβολή της χούντας των συνταγματαρχών. Ο ρεαλισμός της αυτοοικοδόμησης της ΟΚΔΕ-Σπάρτακος σε επαναστατικό κόμμα στις σημερινές συνθήκες πάνω από τη πλειάδα των οργανώσεων της ελληνικής άκρας αριστεράς είναι απλά ανυπόστατος.
Η αντιπολίτευση της ΟΚΔΕ-Σπάρτακος, αν και διατύπωσε μια ρεαλιστική περιγραφή της υποχώρησης της ταξικής πάλης στην Ελλάδα μετά το δημοψήφισμα του ‘15, βλέπει δυνατότητες ευρύτερης ανασυγκρότησης στο κενό που αφήνει η μετατόπιση του ΣΥΡΙΖΑ, αρκεί οι αντικαπιταλιστές και αντικαπιταλίστριες να κινηθούν ώστε το αύριο της ελληνικής αριστεράς να μην κυριαρχηθεί από μια “αριστερά της δραχμής”. Ξέρουμε ότι στο έδαφος της ήττας και της απογοήτευσης είναι δύσκολο να οικοδομηθούν νέα, ελπιδοφόρα σχήματα. Αλλά δεν πρέπει ν χάνουμε το μυαλό μας και να αυτοναγορευόμαστε σε πρόπλασμα του επαναστατικού κόμματος. Σε κάθε περίπτωση η συζήτηση για την οργανωτική οικοδόμηση της ΟΚΔΕ-Σπάρτακος έδειξε πόσο μακριά η σημερινή πλειοψηφία κινείται από την ιστορική παρακαταθήκη της οργάνωσης στην οποία ανήκει και το όνομα της οποίας χρησιμοποιεί.
Οργανωτική συρρίκνωση
Η σημερινή πλειοψηφία της οργάνωσης εισήγαγε και υπηρέτησε με συνέπεια ένα μοντέλο δανεισμένο από τις πρακτικές άλλων οργανώσεων της ελληνικής εξωκοινοβουλευτικής αριστεράς που περιλαμβάνει λέσχη συζητήσεων και (εθνικό) θερινό εκπαιδευτικό κάμπινγκ. Τα δάνεια δεν είναι εκ των προτέρων επιλήψιμα. Υπό άλλες συνθήκες θα μπορούσαν να έχουν προωθητικό ρόλο. Μια σχετικά εξωστρεφής, αναπτυσσόμενη και ετερογενής οργάνωση όπως ήταν η ΟΚΔΕ-Σπάρτακος τη δεκαετία του 2000 ίσως να χρειαζόταν μια πιο σφιχτή οργανωτική διαδικασία για να συσσωρεύει την εμπειρία της και να ενοποιείται περισσότερο. Μια κλειστή πολιτική ομάδα που ανανεώνεται αργά υιοθετώντας ένα τέτοιο μοντέλο αυξάνει την εσωστρέφεια της σε βάρος της κινηματικής παρέμβασης και ενισχύει τη σεκταριστική της αυτάρκεια.
Οι αμέσως προηγούμενες γενιές στελεχών διαπαιδαγωγήθηκαν (και) στα διεθνή κάμπινγκ νεολαιών της 4ης Διεθνούς. Είναι αλήθεια ότι η οικονομική κρίση στην Ελλάδα και η επιτυχία των εγχώριων κάμπινγκ άλλων οργανώσεων επέβαλε να δοθεί έμφαση σε ένα εθνικό κάμπινγκ. Αλλά αυτή η στροφή δεδομένου του φραξιονισμού που διεξάγει η πλειοψηφική τάση της ΟΚΔΕ-Σπάρτακος εντός και εκτός της 4ης Διεθνούς έχει σημαντικές συνέπειες στην πολιτική εκπαίδευση των νέων μελών. Οι αποστολές στο διεθνές κάμπινγκ είναι πλέον πολιτικά ελεγχόμενες από την πλειοψηφία και εκ των προτέρων προετοιμασμένες για “μάχη χαρακωμάτων” ενάντια σε εχθρούς.
Κάμψη παρατηρείται στη συμμετοχή σε κάθε δραστηριότητα της οργάνωσης: εκδηλώσεις στη λέσχη, βιβλιοπαρουσιάσεις, συναντήσεις πυρήνων. Κάθε χρόνια η συμμετοχή στο εθνικό κάμπινγκ πέφτει. Τα μπλοκ της οργάνωσης στις διαδηλώσεις είναι πιο αναιμικά παρά ποτέ. Η εξέλιξη της πολιτικής συγκυρίας και μια γενική διάθεση αποστράτευσης φυσικά έχουν παίξει το μεγαλύτερο ρόλο. Αλλά η πλειοψηφία αρνείται και να αναγνωρίσει την καινούργια κατάσταση. Διατηρείται, υποτίθεται, σε επαναστατική ετοιμότητα. Η κακή εικόνα της οργάνωσης δεν εξηγείται μόνο από τη σεκταριστική στροφή αλλά αυτή σε κάθε περίπτωση την επιδεινώνει.
Η οργανωμένη παρέμβαση/δουλειά της ΟΚΔΕ-Σπάρτακος περιορίζεται σε τρεις τομείς:
– Υπερεπένδυση σε μια ΑΝΤΑΡΣΥΑ που δεν λειτουργεί και η οποία σύμφωνα με την πλειοψηφία της οργάνωσης δεν μπορεί να εξελιχθεί σε κάτι ανώτερο, δεν πρόκειται να εξελιχθεί στο επαναστατικό κόμμα.
Η πλειοψηφία της οργάνωσης αναλώνεται σε μια ΑNTAΡΣΥΑ όπου έχουν ατονήσει οι οργανώσεις βάσης. Έχει ρίξει τις δυνάμεις της στην οργάνωση μιας αντιπολιτευτικής πλατφόρμας “για μια επαναστατική και αντικαπιταλιστική ΑΝΤΑΡΣΥΑ”, η οποία προφανώς ασκεί μια σωστή κριτική στις αντιφάσεις της πλειοψηφίας της ΑΝΤΑΡΣΥΑ αλλά εμμένει σε μια σεκταριστική άρνηση των συνεργασιών στο όνομα μιας αυτάρκειας που η εσωτερική ζωή και εξωτερική παρέμβαση της ΑΝΤΑΡΣΥΑ δεν δικαιολογούν. Αλλά και αυτή έχει ατονήσει μαζί με όλη την εσωτερική ζωή της ΑΝΤΑΡΣΥΑ.
– Διεθνής φραξιονισμός
Καλύπτει το κενό της 4ης Διεθνούς με μια σειρά επαφών, συναντήσεων και εκδηλώσεων με τους νέους διεθνείς εταίρους της.
– Απλή αναπαραγωγή του φοιτητικού κύκλου / παρέμβασης στο φοιτητικό κίνημα και την ΕΑΑΚ.
Όλα τα άλλα έχουν δευτερεύουσα θέση στην παρέμβαση της οργάνωσης συμπεριλαμβανομένης της παρέμβασης στο εργατικό κίνημα. Ατομικές, ανοργάνωτες, μη συστηματικές παρεμβάσεις που δεν εμπλέκουν το σύνολο ή το μεγαλύτερο μέρος της οργάνωσης. Όλες λίγο πολύ οι οργανώσεις της εγχώριας αριστεράς δοκιμάζονται από τις δυσκολίες της περιόδου. Αλλά η πλειοψηφία της ΟΚΔΕ-Σπάρτακος κάνει τα πράγματα δυσκολότερα καθώς αντιδρά με σεκταριστική περιχαράκωση, σκλήρυνση και άρνηση της πραγματικότητας.
Αντιδημοκρατική κουλτούρα συζήτησης
Χειρότερη και πιο απογοητευτική είναι η αλλαγή στο πλαίσιο δημοκρατικής, συντροφικής συζήτησης και ανάπτυξης αυτόνομα σκεπτόμενων, κριτικά σκεπτόμενων αγωνιστών και αγωνιστριών. Στις ολομέλειες επιτίθενται μαζικά με σκαιό τρόπο σ’ αυτούς που έχουν διαφορετική άποψη. Εμφανίζονται νέοι σύντροφοι και νέες συντρόφισσες σε εσωτερικές συζητήσεις, εκπαιδευμένοι από την πλειοψηφία της οργάνωσης, να λένε ότι “η οργάνωση ταυτίζεται με την πλειοψηφία της” και “όποιος δεν συμφωνεί να σηκωθεί να φύγει” σε ανθρώπους που χτίζουν για δεκαετίες την ΟΚΔΕ-Σπάρτακος και την 4η Διεθνή στην Ελλάδα. Η μειοψηφία κατηγορείται για φανταστικά σαμποτάζ όταν το πρόβλημα συμμετοχής στην οργάνωση είναι συνολικό και ξεπερνά τάσεις και πλατφόρμες.
Η κατάσταση έχει οξυνθεί καθώς από το αρχικό μπλοκ της σημερινής πλειοψηφίας ουσιαστικά έχουν αποτραβηχτεί ή ιδιωτεύσει οι περισσότεροι και περισσότερες από τα έμπειρα μέλη της οργάνωσης που είχαν διαπαιδαγωγηθεί σε ένα τελείως διαφορετικό πλαίσιο συζήτησης, ακόμη και από τον πυρήνα των φοιτητών, που είχαν το 2010 ξαφνικά αλλάξει την άποψή τους για την ανασύνθεση, αλλά διατηρούν τη μνήμη μιας οργάνωσης που αναπτύσσεται και αναπνέει το καθαρό αέρα της δημοκρατικής συζήτησης. Στις σημερινές συνθήκες φαντάζει αδύνατο για την ΟΚΔΕ-Σπάρτακος να εντάξει ή να ενοποιηθεί με άλλα σχήματα / τάσεις ή να στρατολογήσει έτοιμα στελέχη του κινήματος σ’ αντίθεση με την περίοδο του 2000. Η εσωτερική ζωή έχει φτωχύνει, η πολιτική συζήτηση τείνει να παρεκτρέπεται. Η πλειοψηφία οχυρώνεται σε ένα κλίμα δυσανεξίας και εχθρότητας στην αδιάλλακτη επιδίωξη της αλήθειας που είναι το θεμέλιο της κομμουνιστικής κριτικής.
Στο έδαφος της 4ης Διεθνούς
Η κατάσταση για την ΟΚΔΕ-Σπάρτακος είναι κρίσιμη και οριακή. Παίρνουμε την πάλη που δώσαμε στην τελευταία συνδιάσκεψη στο επόμενο λογικό της στάδιο, στη δημόσια έκθεση της μετάλλαξης που επιχειρεί η πλειοψηφία της ΟΚΔΕ-Σπάρτακος στη ρήξη της με τις προγραμματικές αρχές της 4ης Διεθνούς και τον πολιτικό πολιτισμό της ΟΚΔΕ-Σπάρτακος.
Συγκροτούμαστε στο έδαφος των προγραμματικών επεξεργασιών και τον στρατηγικό ορίζοντα της 4ης Διεθνούς για να οικοδομήσουμε μια επαναστατική μαρξιστική οργάνωση ικανή να αποτελέσει εργαλείο στα χέρια πρωτοπόρων αγωνιστών και αγωνιστριών στην παρέμβαση τους στο εργατικό και τα κοινωνικά κινήματα· όχι μια λέσχη σχολιασμού ούτε ένα κέντρο που δίνει από καθέδρας μαθήματα αλλά μια οργάνωση που επικοινωνεί με τη συνείδηση και τις αγωνίες των αγωνιζομένων· μια οργάνωση ικανή να συμπυκνώνει ένα ζωτικό μέρος της ιστορικής πείρας του διεθνούς και ελληνικού εργατικού κινήματος από την ιδιαίτερη θέση του επαναστατικού μαρξιστικού ρεύματος και της 4ης Διεθνούς χωρίς σεκταρισμό και αυτοαναγορεύσεις· έτοιμη να συμβάλλει στη χάραξη στρατηγικής και προοπτικής χωρίς να παύει ούτε στιγμή να παλεύει και να δρα μέσα στο πραγματικό κίνημα μαζί με τις άλλες οργανώσεις της εργατικής τάξης.
Παλεύουμε για
- την κοινωνική απελευθέρωση ως έργο της ίδιας της εργατικής τάξης
- την πάλη για εργατική δημοκρατία, ενάντια στο γραφειοκρατισμό και τον υποκαταστατισμό
- ένα σύγχρονο μεταβατικό πρόγραμμα προς το σοσιαλισμό
- την ταξική ανεξαρτησία, την ανεξαρτησία των κοινωνικών κινημάτων και την ενότητα των εργαζομένων στην καθημερινή τους πάλη
- τη γυναικεία απελευθέρωση
- την απελευθέρωση των LGBTQ
- τον τερματισμό της οικολογικής καταστροφής από τον καπιταλισμό
- ένα ανοιχτό, κριτικό μαρξισμό
- την 4η Διεθνή
Τάσος Αναστασιάδης
Τάσος Γουδέλης
Φάνης Βαχαβιώλος
Αλεξάνδρα Διαμαντή
Θοδωρής Ζέης
Ηρώ Κ.
Νόρα Κ.
Ελένη Λάλου
Κριστιάν Λ.
Αθηνά Μoς
Παναγιώτης Σηφογιωργάκης
Δήμητρα Σπανού
Γιάννης Φελέκης
Ίλια Φόστερ
