Συμβολή στο προτεινόμενο πολιτικό κείμενο – Π.Ν.

Πέτρος Νομικός

Στην Ενότητα Α2 (i)

(Οι τροποποιήσεις που προτείνω με πλάγια γράμματα)

1. Συρία

Το κείμενο είναι κάπως ακατέργαστο. Δεν διακρίνει ανάμεσα στο ISIS και στις υπόλοιπες ένοπλες ομάδες τζιχαντιστικές και μη. Υπάρχει μια θεμελιώδης διαφορά το μεν είναι (ή ήταν;) ένα ισλαμοφασιστικό κίνημα μη συριακό κατά βάση, λειτούργησε ως σύμμαχος του Άσαντ όταν στα ίδια πεδία μάχης συμπολεμούσαν εναντίον των εξεγερμένων Συρίων, εφοδίαζαν τον Άσαντ με πετρέλαιο κλπ. Από την άλλη μεριά, η δημοτικότητα που έχει στο Ιντλίμπ η πιο τζιχαντιστική ισλαμιστική οργάνωση ο Ταχρίρ αλ-Σαμ αποδεικνύει ότι, σε αντίθεση με το ISIS, «διάλυση κάθε μορφής οργάνωσης της εργατικής  τάξης και των εθνοτήτων» δεν έχει συμβεί. Αυτή τη στιγμή στο Ιντλίμπ υπάρχουν 3,7 εκ άνθρωποι από τους οποίους κάπου 60.000 είναι – σύμφωνα με τους αμυνόμενους – οι ένοπλοι. Ακόμα κι αν είναι ακριβές αυτό το νούμερο, αντιπροσωπεύουν το 1,5% αυτού του πληθυσμού το οποίο μάλιστα, σε περίπτωση επίθεσης του Άσαντ και των Ρώσων, θα έχουν μηδαμινές απώλειες. Ο πληθυσμός αυτός που κινδυνεύει να υποστεί τις βόμβες βαρέλια και τον πόλεμο αερίων ζητάει – δίκαια – αυτό για το οποίο εξεγέρθηκαν: Κάτω ο Άσαντ. Από ένα κείμενο Συνδιάσκεψής μας δεν μπορεί να λείπει η φωνή αυτών των ανθρώπων με «τις προκαταλήψεις τους, τις αντιδραστικές τους φαντασίες, τις αδυναμίες και τα λάθη τους». Πρέπει μάλλον να «διαλέξουμε» σύντροφοι: Οι τζιχαντιστές θα είναι και αύριο εκεί σε κάθε περίπτωση. Θα γίνουν λαϊκός θρύλος αν ηττηθεί ολοκληρωτικά η Συριακή εξέγερση ή θα γίνουν ένας μισητός εχθρός αν και όπου νικήσει. Το ζήτημα για μας είναι αν θέλουμε έναν εξεγερμένο λαό και μια εξεγερμένη εργατική τάξη, (που,τουλάχιστον αρχικά, κινήθηκε προς την κατεύθυνση της αυτοοργάνωσης), ηττημένη κατά κράτος από το δυνάστη εναντίον του οποίου εξεγέρθηκε και που επομένως δεν πρόκειται να σηκώσει κεφάλι για δεκαετίες ή αν θέλουμε έναν εξεγερμένο λαό και μια εξεγερμένη εργατική τάξη, που ανέτρεψε το δυνάστη της και με τον αέρα και τα πολιτικά καύσιμα αυτής της νίκης έχει να αντιμετωπίσει έναν νέο επίδοξο αλλά πολύ λιγότερο ισχυρό δυνάστη, τους τζιχαντιστές, Οφείλουμε να διαλέξουμε τους εξεγερμένους˙ οτιδήποτε άλλο εξισώνει τον επίδοξο δικτάτορα σφαγέα με τα θύματά του.

Οι δύο παράγραφοι που αφορούν λοιπόν τη Συρία  θα έπρεπε κατά τη γνώμη μου  να αναδιατυπωθούν ως εξής:

Στη Συρία, το δικτατορικό νεοφιλελεύθερο καθεστώς του Άσαντ πριμοδοτώντας το ίδιο στρατιωτικές τζιχαντιστικές ομάδες με τη βοήθεια των περιφερειακών ιμπεριαλισμών της Μέσης Ανατολής (Σαουδική Αραβία, Κατάρ, Ιράν) και των μεγάλων ιμπεριαλιστικών δυνάμεων (ΗΠΑ, Γαλλία, Βρετανία, Ρωσία), κατάφερε να εκτρέψει την εξέγερση εναντίον του (στο πλαίσιο της αραβικής άνοιξης) σε έναν εμφύλιο πόλεμο. Με τη μέθοδο της ισοπέδωσης των πόλεων με βόμβες βαρέλια, τη βαρβαρότητα των ισλαμοφασιστών του ISIS, τους εκτοπισμούς, την προσφυγιά, τις «συμφωνίες συμφιλίωσης», αλλά και την εχθρότητα που αντιμετώπισαν οι ανεξάρτητες αυτές οργανώσεις από τους τζιχαντιστές της Συριακής «Αντιπολίτευσης», κατάφερε να περιθωριοποιήσει κάθε εργατική ή εθνοτική οργάνωση. Η κυριαρχία των μικροαστικών πολιτικών δεν περιορίστηκε μόνο στην Συριακή αντιπολίτευση αλλά περιλαμβάνει και το αντιφατικό Κουρδικό εγχείρημα του PYD. Η  συμμαχία γύρω από το κουρδικό PYD είναι ωστόσο εγκλωβισμένη στις ρεαλιστικές συμμαχίες με τους ιμπεριαλισμούς που υποστηρίζουν το καθεστώς Άσαντ αλλά και με τον ίδιο τον Άσαντ. Η συμμαχία γύρω από το PYD έχει λειτουργήσει ως το πεζικό των ιμπεριαλιστών  ενώ κινείται σεκταριστικά και εχθρικά απέναντι σε αριστερές προοδευτικές πολιτικές ομάδες της περιοχής – χωρίς αυτό να μειώνει τη σημασία της διεθνούς αλληλεγγύης στο κίνημα της Ροτζάβα ή γενικά το δίκιο του κουρδικού λαού.

 Η ανατροπή του καθεστώτος Άσαντ είναι δίκαιη επιδίωξη του συριακού λαού, των εργαζομένων και των εθνοτήτων της χώρας την οποία υποστηρίζουμε. Δεν είναι σίγουρα υπόθεση των υπεραντιδραστικών ομάδων ή των κάθε λογής ιμπεριαλιστών που θέλουν υποκριτικά να χρησιμοποιήσουν το μίσος των Συρίων για το καθεστώς σε εργαλείο στήριξης του και προώθησης των δικών τους συμφερόντων. Είναι εχθροί των Σύρων εργατών, των αγροτών, των εργαζομένων και του λαού της Συρίας. Καμία παρέμβαση, ούτε της Ρωσίας, ούτε του δυτικού ιμπεριαλισμού, ούτε των περιφερειακών ιμπεριαλιστικών κρατών, δεν μπορεί να γίνει δεκτή στο όνομα του μικρότερου κακού.

2. Η κριτική στις απόψεις Anchar στην τελευταία παράγραφο ξαστοχεί.

Το προτεινόμενο πολιτικό κείμενο καταδικάζει – και πολύ σωστά κάνει – τη θέση Anchar για τη Λιβύη αλλά για λάθος λόγους. Ψυχολογεί τον  Anchar αντί να του απαντήσει όταν ισχυρίζεται ότι η αντίληψη που εξέφρασε ο Anchar έχει μια ανομολόγητη κλίση να θεωρεί προοδευτικότερο τον δυτικό ιμπεριαλισμό από την βαρβαρότητα της ανατολίτικης δεσποτείας. Σε ένα δεύτερο επίπεδο το κείμενο προσάπτει στην αντίληψη που εκπροσωπεί ο Anchar την κατηγορία ότι θεωρεί η ανεξάρτητη οργάνωση των εργαζομένων είναι αφηρημένο και ανεδαφικό σύνθημα. Όμως η απάρνηση της ανεξάρτητης εργατικής πολιτικής, δεν είναι καν αναγκαία για να δουλέψει το επιχείρημα Anchar. Για το επιχείρημα του ο Anchar μπορεί κάλλιστα να αρκεστεί στο γεγονός και μόνο, ότι η ανεξάρτητη εργατική δράση δεν βρίσκεται εδώ και τώρα στην ημερήσια διάταξη, ούτε και μπορεί κανείς βάσιμα να ελπίσει ότι θα τεθεί από κάποιον, πράγμα αληθές στην περίπτωση της Λιβύης τουλάχιστον. Έτσι, είναι πράγματι αφηρημένο να λες απέξω από το χορό ότι «μόνο η ανεξάρτητη οργάνωση των εργαζομένων και των λαών πέρα από εθνοτικούς και θρησκευτικούς διαχωρισμούς μπορεί να εξασφαλίσει τα συμφέροντα και τις ανάγκες τους» και ο Anchar δικαιώνεται!

Για να βάλουμε τα πράγματα στη θέση τους ο Anchar είχε τότε παρουσιάσει ένα επιχείρημα που πήγαινε κάπως έτσι: (α) Στη Λιβύη οι αντιμαχόμενες παρατάξεις είναι ο Καντάφι και κάποιοι πρώην αξιωματούχοι του καθεστώτος του που έχουν ηγεμονεύσει πάνω στο δίκαιο λαϊκό ξεσηκωμό. Η αγριότητα των μαχών δεν αφήνει χώρο για οποιαδήποτε πολιτική, πολύ δε λιγότερο για ανεξάρτητη ταξικά δράση των εργαζομένων μαζών. Ένας εμφύλιος χωρίς προοδευτικό στρατόπεδο δηλαδή.
(β) Η σχετική ισχύς των αντιμαχομένων προδιαγράφει έναν μακρύ εμφύλιο και ένα λουτρό αίματος.
(γ) Ενδεχόμενη ιμπεριαλιστική επέμβαση των ΗΠΑ θα έχει μεν για το λαό της Λιβύης την εκμετάλλευση και την ιμπεριαλιστική υποδούλωση που πολλοί λαοί γνώρισαν και γνωρίζουν, αλλά αφενός θα αποτρέψει το λουτρό αίματος και αφετέρου θα αφήσει χώρο για ενδεχόμενη ανεξάρτητη εργατική πολιτική στο πλαίσιο μιας έστω και κουτσής αστικής δημοκρατίας. Άρα, καλύτερα να βομβαρδίσουν οι Αμερικάνοι τον Καντάφι και να επιβάλουν την ιμπεριαλιστική τάξη εκτοπίζοντας και τα μη κοσμικά στοιχεία της αντιπολίτευσης: Κάτι δηλαδή σαν μια θεωρία σταδίων. Πρώτα απαλλαγή από τον εμφύλιο δια της αμερικανικής επέμβασης και μετά σοσιαλιστική δράση! Κάτι εντελώς παρόμοιο με αυτό που ισχυρίζεται η Socialist Action USA για τη Συρία. Το μόνο που αλλάζει είναι ο Ρώσικος ιμπεριαλισμός αντί του Αμερικάνικου: Πρώτα ειρήνευση υπό τον Άσαντ δια των βομβαρδισμών του Πούτιν και μετά σοσιαλιστική δράση. Το προτεινόμενο πολιτικό κείμενο πολύ σωστά καταδικάζει τη Ρωσόφιλη αριστερά όσο και την Αμερικανόφιλη.

Το επιχείρημα Anchar πάντως δεν πάσχει ούτε γιατί συγκρίνει τους Αμερικάνους με τον ανατολίτικο δεσποτισμό και τους βρίσκει καλύτερους, ούτε γιατί απεμπολεί την ανεξάρτητη εργατική πολιτική όπως διατείνεται το προτεινόμενο πολιτικό κείμενο της συνδιάσκεψης. Το επιχείρημα Anchar  πάσχει γιατί αρνείται την επικαιρότητα της επανάστασης και εισάγει από το παράθυρο μια θεωρία σταδίων. Το επιχείρημα Anchar πάσχει γιατί από τη μεριά των Λίβυων, σε ένα κρεσέντο οριενταλισμού, επικαλείται το ότι η ηγεσία της εξέγερσής τους είναι αντιδραστική για να θεωρήσει τους Λίβυους συλλήβδην εκ προοιμίου ανίκανους ή αναρμόδιους να αποφασίσουν για τον εαυτό τους και γιατί, από τη μεριά της διεθνούς αριστεράς έξω από τη Λιβύη, ηθικολογεί με έναν αφηρημένο όσο και μπακάλικο μικροαστικό ανθρωπισμό σύμφωνα με τον οποίο το παραπανίσιο αίμα των θυμάτων της εμφύλιας καπιταλιστικής βαρβαρότητας –εν σχέση εκείνο των αμερικανικών βομβαρδισμών– στη Λιβύη, θα έπεφτε στις κεφαλές εκείνης της αριστεράς που δεν συντάχθηκε με το έλασσον κακό του  ΝΑΤΟ!  Θυμίζει τον Karl Popper που αποστασιοποίηθηκε από την Ουγγρική εξέγερση του 1918 γιατί ανακάλυψε ότι το ΚΚ ευθυνόταν για τους θανάτους των εργατών που πυροβολούσαν οι δυνάμεις καταστολής του αστικού κράτους!   Το πολιτικό εξαγόμενο της ήττας των εργαζομένων τάξεων της Λιβύης με τη διατήρηση του καθεστώτος Καντάφι χωρίς τον Καντάφι που επεδίωκαν οι δυτικές δυνάμεις, την ολική έκλειψη της δημοκρατίας, της όποιας δημοκρατίας που επακολούθησε, και την πολιτική σιγή νεκροταφείου από τη μεριά των εργατών της Λιβύης που κρατά μέχρι σήμερα, βρισκόταν εκτός του οπτικού πεδίου αυτού του απροκάλυπτου οριενταλισμού. Ίσως αντίθετα, εάν οι εργατικές τάξεις πετύχαιναν να ξεπατώσουν μόνες τους τον Καντάφι, έστω και με αυτή την ηγεσία, να βρίσκονταν σε πολύ πιο αξιόμαχη κατάσταση για να κοιτάξουν την αναπόφευκτη ιμπεριαλιστική απειλή στα μάτια και σε μια ισχυρή θέση στο εσωτερικό της χώρας έναντι μιας χωρίς κοινωνικό βάθος ηγεσίας του κανταφισμού άνευ Καντάφι. Η θέση Anchar πάσχει γιατί ξεχνά ότι η εργατική πολιτική δεν γίνεται λογαριάζοντας πιθανότητες –αυτές είναι πάντα εναντίον των επαναστατών – αλλά ανακαλύπτοντας δυνατότητες. Στην αριθμητική του ο Anchar δεν λογαριάζει ούτε τα θύματα της ιμπεριαλιστικής «κοινωνικής ευταξίας » στη Λιβύη ούτε τον μακροχρόνιο ενταφιασμό της εργατικής υπόθεσης.

Έτσι οι 7 τελευταίοι στίχοι του Α2(i) θα έπρεπε νομίζω να αναδιατυπωθούν ως εξής:

Έφτασε με αυτή τη λογική να στηρίζει τη δυτική ιμπεριαλιστική επέμβαση στη Λιβύη και τη Συρία. Και στις δύο περιπτώσεις, επιστρατεύεται το επιχείρημα του ρεαλισμού: η άποψη ότι πριν από την όποια ανεξάρτητη ανεξάρτητη οργάνωση των εργαζομένων και των λαών, πέρα από θρησκευτικούς και εθνοτικούς διαχωρισμούς, θα πρέπει να προηγηθεί κάποιο είδος ιμπεριαλιστικής ειρήνης ισοδυναμεί με άνευ όρων παράδοση στον ιμπεριαλισμό και εγκατάλειψη κάθε δυνατότητας για ανεξάρτητη ανεξάρτητη οργάνωση των εργαζομένων και των λαών, πέρα από θρησκευτικούς και εθνοτικούς διαχωρισμούς, της μόνης που μπορεί να εξασφαλίσει τα συμφέροντα και τις ανάγκες τους. Ο στόχος είναι όντως πολύ δύσκολος και δεν μπορεί να διακηρυχθεί από το εξωτερικό. Αλλά η λύση σταδίων που φαντάζονται οι ίδιοι ότι, επιλέγοντας το ένα ή το άλλο στρατόπεδο, επηρεάζουν και τον μεταξύ τους συσχετισμό δύναμης είναι αυτοκτονική για την εργατική τάξη.

3. Εθνικισμοί

Πριν κλείσει η ενότητα Α2(i) χρειάζεται μια ξεχωριστή αναφορά στα εθνικά ζητήματα που έχουν έρθει στην επιφάνεια με την ευκαιρία της κρίσης. Θα πρότεινα κάτι σαν αυτό:

Σε όλο τον κόσμο Ουιγούροι στην Κίνα Ρονχίγια στη Μιανμάρ εμφύλιος στο Σουδάν κλπ κλπ  παροξύνονται άλυτα εθνικά ζητήματα. Στη δική μας γειτονιά υπάρχει ένα νήμα που συνδέει τις φωνές για ανεξαρτησία της Σκωτίας, τη μαχητικότερη αντίσταση των Καταλανών για τη δική τους εθνική ανεξαρτησία, τη «δική μας» ιμπεριαλιστική επιβολή στο Μακεδονικό, την επιδίωξη των Ουκρανών να απαγκιστρωθούν – επιτέλους–  από τον μεγαλορώσικο ιμπεριαλισμό, τις Κουρδικές επιδιώξεις για εθνική ανεξαρτησία. Πρόκειται σε όλες αυτές τις περιπτώσεις για εθνοποιητικές διαδικασίες που στον καιρό τους έμειναν ανολοκλήρωτες και σήμερα στο περιβάλλον της μεγάλης καπιταλιστικής κρίσης αναδύονται για να διαμεσολαβήσουν την αντίφαση κεφαλαίου και εργασίας που αυτή η κρίση παροξύνει. Η γενική έκλειψη επαναστατικών εργατικών κομμάτων που θα μπορούσαν να οδηγήσουν την εθνική δυσαρέσκεια μέχρι τον πυρήνα του προβλήματος, τον καπιταλισμό, στοίχισε τις αντίστοιχες εργατικές τάξεις πίσω από αστικά σχέδια και έφερε στην κεντρική πολιτική σκηνή ακροδεξιές ακόμα και φασιστικές ή μεταφασιστικές δυνάμεις που ανήλθαν πατώντας ακριβώς σε αυτά τα υπαρκτά εθνικά ζητήματα.