Παγκόσμια Συνέδρια
Βιβλιοθήκη
Κλεάνθης Αντωνίου
Μερικά στιγμιότυπα από το φοιτητικό κίνημα
Όπως τον Ιανουάριο του 2015 μέχρι και σήμερα, η εικόνα που διαμορφώνεται στις διαδικασίες των πολιτικών υποκειμένων του φοιτητικού κινήματος μοιάζει να έχει λάβει μια ομοιόμορφη νόρμα. Η άνοδος του ΣΥΡΙΖΑ στην εξουσία έχει μετατρέψει τον πιο ευνοϊκό χώρο για προβληματισμό και αναζήτηση των πιο πετυχημένων κινηματικών εργαλείων, τα συντονιστικά των φοιτητικών σχημάτων, σε μια σύγκρουση πολιτικών γραφείων γύρω από τη φύση της κυβέρνησης και τη συμπεριφορά των επαναστατών απέναντί της, τον ανασυνθετικό ρόλο που μπορούμε ή όχι να αναλάβουμε και τα αποτελέσματα που μπορεί αυτός να επιφέρει.
Ο διάλογος στα φοιτητικά αμφιθέατρα έχει προ πολλού αφήσει τα άμεσα τεκτενόμενα. Η εντατική προσπάθεια της μετατροπής των σχημάτων από μέσα ριζοσπαστικοποίησης ταξικών συνειδήσεων σε πόλο αντιπαράθεσης πολιτικών πλατφορμών, που όλες ανάγουν την συζήτηση στο «ηρωικό» παρελθόν του 2010-2012 δεν μπορεί παρά να έχει αυτή την κατάληξη. Η απομάκρυνση από τα πραγματικά επίδικα έχει απογοητεύσει μαζικά τη βάση των περισσότερων οργανώσεων, κάτι που ενισχύει το ρεύμα απογοήτευσης και απόρριψης της άποψης ότι το φοιτητικό κίνημα διατηρεί τη δυνατότητα να προσφέρει εξαιρετικά σημαντικά στις εξελίξεις της συνολικότερης ταξικής πάλης.
Τα συντονιστικά ΕΑΑΚ απορροφώνται στον εκλογικό σχεδιασμό καθώς η αντιπαράθεση κυμαίνεται αποκλειστικά στην οριοθέτηση των πολιτικών σχέσεων με την Αριστερή Ενότητα και το Αριστερό Δίκτυο Νεολαίας. Πιο συγκεκριμένα, η σπείρα διαφορετικών κύκλων συζητήσεων, ένας κύκλος δηλαδή συζητήσεων που περιστρέφεται αποκλειστικά γύρω από το ίδιο ερώτημα και φαίνεται να φτάνει πάντα σε ένα επόμενο βήμα ενώ από μόνο του το βήμα προκαλεί μια καινούρια περιστροφή, άρχισε με την δημιουργία του Αριστερού Δικτύου Νεολαίας με την διάσπαση της Παρέμβασης από την ΚΟΕ. Αρχικά η αντιπαράθεση φάνηκε να μην έχει βάθος, καθώς η Παρέμβαση είχε θέσεις εξαιρετικά κοντά στην Αρ.Αν. , στη συνέχεια ωστόσο, όσο αποκαλυπτότανε η ειλικρινής πρόθεση των συναγωιστών στα ΕΑΑΚ, Αρ.Αν.-Αρ.Α.Σ., να διαλύσουν τον αντικαπιταλιστικό χαρακτήρα των σχημάτων προκειμένου να δημιουργηθεί ένα νέο μέτωπο στο φοιτητικό κίνημα, η συζήτηση πάγωσε. Ακολούθησε μια σειρά διαπραγματεύσεων και αντιπαραθέσεων μεταξύ των δύο μεγαλύτερων συνιστωσών των ΕΑΑΚ, ν.Κ.Α. και Αρ.Αν., κάτι που αποτυπώθηκε σε αμηχανία στο επίπεδο απαντήσεων στις ερωτήσεις που πρόβαλε το φοιτητικό κίνημα, καθώς τα συντονιστικά λάμβαναν έναν όλο και περισσότερο εσώστρεφο χαρακτήρα.
Λίγο πριν την διάσπαση της Αρ.Εν. από τη νεολαία ΣΥΡΙΖΑ το φθινόπωρο του ’15, αυτή η αντιπαράθεση είχε γίνει τόσο εσώστρεφη που σε ορισμένες εκλογικές αναμετρήσεις στις φοιτητικές εκλογές της άνοιξης του ’15, όπου η Αρ.Αν. είχε πάρει την επιλογή να αγνοήσει το γενικό κλίμα στα ΕΑΑΚ και να κινηθεί προς κοινό εκλογικό κατέβασμα με το Αρ.Δι.Ν. , η ν.Κ.Α. δεν τους καταμέτρησε ως ΕΑΑΚ στα τελικά αποτελέσματα ενώ δεν έλειψαν και οι οργανωτικού τύπου αντιπαραθέσεις για χώρους κλπ την παραμονή των εκλογών.
Η μέλλουσα διάσπαση της Αρ.Εν. είχε είδη προβλεφθεί από τη δική μας μεριά ταυτόχρονα με την διάσπαση της ΛΑ.Ε., αν όχι με την διατήρηση του ονόματος Αρ.Εν., με την διαμόρφωση ωστόσο ενός νέου μορφώματος στην φοιτητική αριστερά που θα προερχότανε από τους διαφωνούντες της νεολαίας ΣΥΡΙΖΑ που απαρτίζανε και την αυξημένη πλειοψηφία. Η ν.Κ.Α. αναγνωρίζοντας την ίδια κατάσταση πρότεινε πριν αρχίσει το ακαδημαϊκό έτος 2015-16 την συγκρότηση από τη μεριά του μορφώματος ΕΑΑΚ μιας πολιτικής διακύρηξης που θα εξιδίκευε την πολιτική υπόσταση του μορφώματος. Ο χρόνος που εμφανίστηκε αυτή η άποψη μας έκανε να την αντιμετωπίσουμε ως ένα τέχνασμα που θα εφυσήχαζε τη βάση της ΕΑΑΚ και ν.Κ.Α. ενώ θα έκανε παράλληλα ένα άνοιγμα στο κομμάτι των νέων αριστερών που υποτίθεται ότι αναζητούσαν μια νέα ταυτότητα.
Αυτή την παραδοχή έκανε μαζί μας και η Αρι.Σ. και το Σ.Ε.Κ. με τους οποίους κανονίσαμε δύο πολιτικά ραντεβού, ένα με έκαστο, μπροστά στην δύσκολη κατάσταση που διαμορφώθηκε με την αναβολή του χειμερινού 2ημέρου ΕΑΑΚ. Μπροστά στην δικαιολόγηση από Αρ.Αν.-Αρ.Α.Σ. ότι η ΛΑ.Ε. δεν έχει συγκροτηθεί και πρέπει να αναμένουμε τις διαδικασίες της για να κάνουμε 2ήμερο, και από μεριάς ν.Κ.Α. η πάγια στάση συμφιλίωσης με τη μειοψηφία του συντονιστικού, ανοίξαμε αυτό το διάλογο προκειμένου να επεξεργαστούμε το ενεδεχόμενο να δημιουργηθεί ένας πόλος στα αριστερά του αμφιθεάτρου, που θα επανατοποθετεί τη συγκυρία στην ατζέντα και θα επιδιώκει να κινητοποιήσει το φοιτητικό στρώμα. Σε αυτή την προσπάθεια, τελικά βρήκαμε έναν σύμμαχο στην Αρι.Σ., που με κάποια ελαφρά διαλείμματα(χρονικά γύρω από την Συνδιάσκεψη ΑΝΤΑΡΣΥΑ) όπου δυσκολεύτηκε να ετεροκαθοριστεί από τη ν.Κ.Α., κράτησε συνεπή πολιτική στάση, ενώ το Σ.Ε.Κ. αποφάσισε να εξαφανιστεί από το φοιτητικό κίνημα, με διάφορες δικαιολογίες δεν εμφανίστηκε σε μια σειρά συντονιστικών και στο πρώτο 2ήμερο. Η τακτική αυτή στροφή του Σ.Ε.Κ. συνδέεται και με την μεγάλη στροφή στην στάση του στο ζήτημα, το 2015 επέλεγε να αρνηθεί τις διαδικασίες που κάνουν άνοιγμα στην κατεύθυνση της Αρ.Αν. ενώ το 2016 έπλευσε με το ρεύμα και δεν εμφάνισε πουθενά καμία διαφωνία στα επακόλουθα που προέκυψαν.
Ποια ήταν τα πολιτικά επίδηκα πάνω στα οποία εντοπίσαμε το μεγαλύτερο πρόβλημα και αφιερώσαμε το μεγαλύτερο χρόνο για να ζυμωθούν όσο το δυνατό περισσότερα και να πολώσουν το κλίμα; 1.Αρχικά, υπήρξε από τη μεριά μας μια έντονη αμφισβήτηση του αν η Αρ.Εν. αναζητεί όντως ένα καινούριο πολιτικό πλαίσιο δράσης. Τα κείμενά τους, τόσο σε επίπεδο σχολής όσο και τα κείμενα που προέκυψαν από κεντρικές διαδικασίες τους, δεν πρόδιδαν κάτι τέτοιο. Υπήρξε μια σίγουρη απόρριψη του ΣΥΡΙΖΑ και της πολιτικής του, αυτό ωστόσο δεν συνδεότανε με το αναμενόμενο κλίμα επαναπροσδιορισμού της σχέσης των συντρόφων με το κίνημα που είχανε επιλέξει να αποφύγουνε την περίοδο 2012-2015. 2. Ακόμα και σήμερα διατηρούνε την πιο τυπική μορφή του ιδεολογικού τους πλαισίου, ιεραρχόντας εξαιρετικά ψηλά τον ρόλο των μελών ΔΕΠ στο πανεκπαιδευτικό κίνημα, και θέτοντας ως κομβικό σημείο της παρέμβασής τους την διεκδίκηση θέσεων στην διοίκηση των Σχολών και ως εκ τούτου την μετατόπιση της πολιτικής κατεύθυνσης αυτής της διοίκησης. Αυτή η εξαιρετικά προβληματική θέση προκαλεί μια πολύ διαφορετική στάση στην δράση μας μέσα στο φοιτητικό κίνημα, ακόμα και όταν αυτό βρίσκεται σε ένα μάλλον ανώριμο στάδιο. 3. Είναι πολύ σωστό το να επιδιώκονται πολιτικές συζητήσεις ζύμωσης και προβληματισμού στην βάση των διαφορετικών πολιτικών σχηματισμών, για αυτό και από τη μεριά μας εμέναμε στην κριτική της στάσης των ν.Κ.Α.-Αρ.Αν.-Αρ.Α.Σ. όταν επιλέξανε ένα μήνα πριν το εαρινό 2ήμερο να συγκαλέσουν τέτοιου τύπου διαδικασίες, που λάβανε διάφορες μορφές(διαδικασία συγγραφής κοινού πλαισίου την παραμονή Γενικών Συνελεύσεων, πρωτοβουλίες αγώνα που αναλάβανε να κινητοποιήσουν το φοιτητικό σώμα όταν η απαρτία της ΓΣ δεν το επέτρεπε την συλλογική έκφραση, πιο ιδιαίτερες μορφές πρωτοβουλιών κ.ά.), καθώς παρατηρήσαμε ότι οι διαδικασίες αυτές αποφύγανε περίτεχνα οποιαδήποτε πραγματική διαφωνία, δρομολογήθηκαν με δεδομένη την απόφαση της διατήρησης του καλού κλίματος, και η πιο σωστή έκφραση θα ήταν ότι μεθοδεύτηκαν προκειμένου να επιφέρουν το επιθυμητό αποτέλεσμα.
Όσο και να επιβεβαιωθήκαμε σε αυτή την εκτίμηση, καθώς στο εαρινό 2ήμερο υπήρχαν αρκετές περιπτώσεις σχημάτων που ζητωκραύγασαν την κοινή διαδικασία που έλαβε μέρος μαζί με την Αρ.Εν. και το Αρ.ΔΙ.Ν., δεν μπορέσαμε παρά να απογοητευτούμε από την λαθροχειρία της λογικής του ενιαίου μετώπου που είχε γίνει κομμάτι της τακτικής της σλκηρής πλειοψηφίας των σχημάτων. Η πολιτική συμμαχία που επιτεύχθηκε έγινε μακριά από την συμφωνία σε ένα αιχμηρό πολιτικό πλαίσιο. Έγινε πάνω στο ελάχιστο πλαίσιο ανάμεσα στους διαφορετικούς σχηματισμούς, το αντιαναδιαρθρωτικό στίγμα και το αντι-ΕΕ, αντικιβερνητικό πλαίσιο. Στις χειρότερες περιπτώσεις τα σχήματα δικαιολογούσαν την στάση τους πατώντας πάνω στα κοινά κατεβάσματε κοινών πλαισίων στις Γενικές Συνελεύσεις, κάτι που αν με την πρώτη ματιά δεν φαίνεται τόσο προβληματικό, μια πιο ενδελεχής ματιά στην λογική ΕΑΑΚ την προηγούμενη περίοδο θα πείσει ότι με την ίδια ευκολία που δομούνται συμμαχίες πάνω στην κοινή δράση, όταν νομοτελιακά κάποια στιγμή προκύψουν διαφωνίες στο εσωτερικό, τότε θα σπάσει το πλαίσιο κοινής δράσης που επικρατεί στους Συλλόγους.
Τι κάναμε εμείς στις δικές μας περιπτώσεις; Από τη μεριά του φοιτητικού επιλέξαμε να ανοίξουμε την πολιτική συζήτηση σε οποιοδήποτε επίπεδο αυτό ήταν δυνατό. Κρατώντας τη σημασία της κοινής δράσης ψηλά, καταφέραμε να συνάψουμε τέτοιες κοινές δράσεις ακόμη και στις πιο δύσκολες περιόδους της άνοιξης του ’15, όταν η Αρ.Εν. ακόμη βρίσκοταν σε ρόλο απολογητή της κυβερνητικής στάσης και είχε μια διαφορετική από την αναμενόμενη σχέση με τις δυνάμεις καταστολής. Το γεγονός ότι επιλέξαμε να έχουμε πάντα τη λογική του ενιαίου μετώπου στο κίνημα βοήθησε σε μεγάλο βαθμό στην συζήτηση με τον καλύτερο δυνατό τρόπο με την βάση της Αρ.Εν., οι αναμενόμενες διαφωνίες που προέκυψαν δεν πάτησαν σε καμία διάθεση αντιπαράθεσης, και η κατάσταση έγινε ακριβώς όπως και πριν.
Οι φοιτητικές εκλογές που ακολούθησαν αποτέλεσαν μια πανωλεθρία, όχι στον απόλυτο αριθμό ψήφων διαφορετικών κοινών εκλογικών κατεβασμάτων (κάτι που συνέδραμαν αρκετοί λόγοι ώστε να συμβεί), αλλά κυρίως στον αντίκτυπο που είχανε αυτά στα πολιτικά γραφεία που κάνανε αυτή την επιλογή. Η ν.Κ.Α. κινήθηκε στη λογική ενιαίου κατεβάσματος ΕΑΑΚ και συνεργαζόμενες δυνάμεις Αρ.Εν.-Αρ.ΔΙ.Ν. και οι Αρ.Αν.-Αρ.Α.Σ. με Αρ.Εν.-Αρ.ΔΙ.Ν.ως Αριστερή Ανατρεπτική Συνεργασία. Σε αυτή τη μάχη συσχετισμών δεν ξέρουμε αν υπάρχει νικητής και αν ναι, τι νίκησε, η απόλυτη σύγχυση που επικρατεί για το τι κάνει η ΕΑΑΚ δεν μπορεί παρά να απογοητεύει μαζικά τη βάση.
Η αντιπαράθεση που ανοίγει στην οργάνωση γύρω από αυτά τα γεγονότα γίνεται με μια πολύ μερική οπτική. Η παρουσίαση της κατάστασης ξεδιαλύνει την αβεβαιότητα. Το μόνο διαφορετικό που θα μπορούσε να κάνει η οργάνωση όσον αφορά το ζήτημα των συμμαχιών, θα ήταν να συγκατανεύσει στην από τα πάνω διαδικασία συμμαχιών και να υποβαθμίσει το ζήτημα.
Η σύναψη πολιτικών συμμαχιών πρέπει να γίνεται πάνω στα συγκεκριμένα πολιτικά επίδικα που θα κάνουν αυτή την συμμαχία χρήσιμη για μια πρωτοπορία που δυσκολεύευαι ακόμα να βρει έδαφος πολιτικοποίησης και δράσης. Η πολιτική απεύθυνση στην ηγεσία και η συρραφή πολιτικών προγραμμάτων είναι η πολιτική συνέχεια της επιλογής απεύθυνσης στην ΛΑ.Ε. το φθινόπωρο του ’15. Στην κατεύθυνση αναζήτησης του επαναστατικού πολιτικού υποκειμένου, η πραγματική εικόνα βρίσκεται στη βάση. Οι διαφωνίες που παρατηρούνται με τις οργανώσεις που συμμετέχουν στην Αρ.Εν. δεν επιτρέπουν μια κοινή πορεία. Ο χρησιμοθηρικός ρόλος του Ν.Α.Ρ. τις κράτησε σε μια επαφή μαζί του, δημιουργώντας εξεπιτούτου πρωτοβουλίες όπως το Block–it! που δεν κατάφεραν να σταθούν για πάνω από 2 μήνες και περισσότερο εμπόδισαν παρά προώθησαν τον αυθόρμητο ακηδεμόνευτο παράγοντα.
Η οργάνωσή μας οφείλει να λαμβάνει υπόψιν της την εμπειρία για να σχεδιάσει την πράξη της. Το συγκροτημένο συνολικό της πρόγραμμα προκαλεί μετατοπίσεις με την εφαρμογή του και την ένταση των αντιφάσεων στο εσωτερικό των υπολοίπων οργανώσεων και του κινήματος. Η ενιαομετωπική λογική είναι η τακτική που εξασφαλίζει ότι αυτό το πρόγραμμα θα ζυμωθεί εκεί που πρέπει, στην πραγματικότητα του κινήματος, στον πιο αξιόπιστο μακροπρόθεσμο δείκτη αποτελεσματικότητας.
