Γ. Τα κινήματα και τα καθήκοντά μας 

Για τον χαρακτήρα των συνδικάτων

1. Οι επαναλαμβανόμενοι παροξυσμοί της γενικής δομικής κρίσης του  καπιταλισμού διαπλέκονται με την κλιματική και την ενεργειακή κρίση και επεκτείνονται στις εφοδιαστικές αλυσίδες. Το κεφάλαιο προσπαθεί να απαντήσει διατάσσοντας και αναδιατάσσοντας τους μοχλούς της παγκόσμιας οικονομίας ανάμεσα σε πολλαπλά επίπεδα: από το εθνικό κράτος και τα υπερεθνικά μονοπώλια μέχρι τους υπερεθνικούς πολιτικοοικονομικούς οργανισμούς. Στις επαγόμενες πολιτικές αναταράξεις το παγκόσμιο πολιτικό σύστημα τείνει να αντικαθιστά με τοπική κρατική καταστολή ή πολέμους ό,τι χάνεται σε όρους αστικής ηγεμονίας.

Νέες αντιφάσεις δημιουργούνται καθώς αλλάζουν δραματικά οι προϋποθέσεις υπό τις το κεφάλαιο, εδώ και δεκαετίες ήδη, αναδιαρθρώνει την παγκόσμια εργατική τάξη, μετατοπίζει την κλασσική «παραγωγική» εργατική τάξη του δευτερογενούς τομέα από τις παλιές δυτικές μητροπόλεις στα παγκόσμια εργαστήρια της Ασίας, προλεταριοποιεί περαιτέρω τη διανοητική εργασία και δημιουργεί μια εργατική τάξη για τους νέους – κυρίως εντάσεως εργασίας –  τομείς της οικονομίας. Η εργατική τάξη συνολικά αυξάνεται, αλλά δεν βρίσκεται πλέον συγκεντρωμένη σε μεγάλα εργοστάσια των καπιταλιστικών μητροπόλεων, όπως στο παρελθόν.

Ο συσχετισμός των ταξικών δυνάμεων βάζει την εργατική τάξη σε αμυντική θέση χωρίς πλέον τα ισχυρά συνδικάτα που είχε άλλοτε. Στις κλασσικές γεωγραφικές, κλαδικές, επαγγελματικές, ηλικιακές και έμφυλες διαιρέσεις, που επιβάλλει στην τάξη ο καπιταλιστικός τρόπος παραγωγής, έχουν προστεθεί νέες εθνοτικές ή θρησκευτικές διαιρέσεις, μαζί με την ελαστική εργασία ως πολυεργαλείο διαίρεσης, υποταγής και σχετικής μείωσης του μεταβλητού κεφαλαίου. Ωστόσο, οι νέες και πολλές φορές πρωτόγνωρες μορφές συνδικαλιστικής οργάνωσης που εμφανίζονται, ακόμα κι όταν εκθέτουν σε κοινή θέα τις αυταπάτες μιας καθυστερημένης εργατικής συνείδησης, δηλώνουν την αυξανόμενη δυσανεξία της τάξης απέναντι στην επέλαση των αγορών και την αναζήτηση αποτελεσματικών οργανωτικών μορφών.

1. Στην Ελλάδα, η ίδια αναζήτηση κινείται από τη στοιχειώδη αυθόρμητη οργάνωση, που είτε σβήνει είτε εκβάλλει στο κυρίαρχο συνδικαλιστικό υπόδειγμα, μέχρι τους συγκροτημένους από τα πάνω και πολιτικά μετέωρους Συντονισμούς Πρωτοβάθμιων Σωματείων με  ΔΣ που ελέγχει το αριστερό εξωκοινοβούλιο στη βάση παλιότερων εκλογικών αποτυπώσεων.

Η τάση γενικής απαγόρευσης των εργατικών διεκδικήσεων, ακόμα και στις πιο πεφωτισμένες «δημοκρατικές» μητροπόλεις του παγκόσμιου καπιταλισμού, στην ελληνική της εκδοχή, περιλαμβάνει απανωτές νομοθετικές τομές και δικαστικές πρακτικές, που από τη μια  απαγορεύουν την απεργία κι από την άλλη κρατικοποιούν τα συνδικάτα, αφήνοντάς τους μόνο μια κορπορατιστική διέξοδο. Δεν είναι επομένως κάτι που τα ρεφορμιστικά κόμματα ή τα συνδικάτα θα μπορούσαν μόνα τους να αποκρούσουν.

Στην αντικαπιταλιστική αριστερά πέφτει το καθήκον να εξοπλίσει ιδεολογικά, πολιτικά και οργανωτικά την τάξη και για παράνομες, χωρίς «συνδικαλιστική κάλυψη», απεργίες. Οι προλετάριοι υποχρεώνεται αντικειμενικά να ξαναθυμηθούν, ότι οι παράνομες απεργίες ήταν εκείνες που ιστορικά έφεραν τα νόμιμα συνδικάτα.

Καθώς το κεφάλαιο υποτιμά συνεχώς την εργασία, η συνδικαλιστική γραφειοκρατία χάνει το μεσολαβητικό της ρόλο και, στον έναν ή στον άλλο βαθμό, ενσωματώνεται στο κράτος. Στα συνδικάτα δεν επιφυλάσσεται πια παρά η θέση ενός δευτερεύοντος οργάνου πειθάρχησης της εργατικής τάξης. Ο συνδικαλισμός βρίσκεται επομένως σε ένα οριακό σημείο. Η κατανόηση του ρόλου της γραφειοκρατίας και των δυνατοτήτων που διαμορφώνονται μπροστά στον αντικαπιταλιστικό συνδικαλισμό, γίνεται ζήτημα ζωής και θανάτου για την αριστερά που θέλει να συμβάλει στην οργάνωση των εργατικών αντιστάσεων.

1. Τα συνδικάτα, «μια απλή μορφή της καπιταλιστικής κοινωνίας» ενώνουν τους εργάτες και τις εργάτριες «όχι ως παραγωγούς, αλλά ως πωλητές του εμπορεύματος-εργασία», με βάση την καπιταλιστική οργάνωση της κοινωνικής εργασίας. Με τον τρόπο αυτό, ενώνοντας δηλαδή την τάξη «με βάση τις μορφές που επιβάλλει το καπιταλιστικό καθεστώς, το καθεστώς του οικονομικού ατομικισμού», ο συνδικαλισμός τη διαχωρίζει ταυτόχρονα κατά μήκος αυτών των μορφών.

Η συνδικαλιστική γραφειοκρατία, είναι συγκροτητικό στοιχείο του συνδικαλισμού και λογοδοτεί τόσο στη βάση της, ως προς την απόσπαση παραχωρήσεων από το κεφάλαιο, όσο και στα αφεντικά ως προς την πειθάρχηση της εργασίας. Βρίσκεται πάντα μεταξύ σφύρας και άκμονος και όλως ιδιαιτέρως σήμερα, που από τη μια χρειάζεται πόρους για να συντηρήσει τα προνόμιά της ενώ από την άλλη, μαζί με τη διαπραγματευτική της δυνατότητα, χάνει και τη νομιμοποίησή της από την εργατική της βάση.

Η συνδικαλιστική γραφειοκρατία βρίσκει διέξοδο στον εναγκαλισμό με το κράτος και τα προγράμματα που χρηματοδοτεί η ΕΕ, τα οποία χρησιμοποιεί επίσης και ως κορπορατιστικό δέλεαρ προς την «ωφελούμενη» βάση της. Ευλαβούμενη τα όρια που κάθε φορά βάζει το κεφάλαιο, θα σπεύσει ωστόσο να επιβεβαιώσει τον μεσολαβητικό της ρόλο εκεί όπου το κεφάλαιο αφήνει την όποια ελάχιστη, γνήσια ή κάλπικη, επιλογή και να διεκδικήσει, έστω και ρητορικά, «βελτιωμένες» εκδοχές των νεοφιλελεύθερων αναδιαρθρώσεων στην οικονομία ή στους θεσμούς.

1. Ωστόσο, η χυδαία αντίληψη της συνδικαλιστικής γραφειοκρατίας ως «κυβερνητικού», «αστικού» ή «αστικοποιημένου» συνδικαλισμού αγνοεί τον εγγενή γραφειοκρατικό χαρακτήρα των συνδικάτων και ανάγει την αντικειμενική και χαρακτηριστική της εποχής μας τάση κρατικοποίησης των συνδικάτων σε ένα πολιτικό ή ηθικό κουσούρι των γραφειοκρατών τους οποίους ταυτίζει με τα συνδικάτα για να φτάσει να ερωτοτροπεί με την ιδέα των «κόκκινων συνδικάτων» αποσύροντας την εμπιστοσύνη της στον επαναστατικό χαρακτήρα της τάξης.

Το γεγονός ότι, σήμερα, τα μόνα δυνατά συνδικάτα είναι τα γραφειοκρατικά, δεν μπορεί να είναι πρόφαση για ακολουθητισμό ή για νομιμόφρονα -αλά ΠΑΜΕ- αντιπολίτευση της συνδικαλιστικής γραφειοκρατίας ούτε η οιονεί κρατικοποίησή της μπορεί να είναι πρόφαση για στάσεις που οδηγούν στον αναχωρητισμό από τα συνδικάτα.

Η Αντικαπιταλιστική Αριστερά πρέπει να πεισθεί να δράσει μέσα στα συνδικάτα, προωθώντας την αυτοοργάνωση των εργατών στη βάση αυθεντικών τους αιτημάτων και μαθητεύοντας στην πραγματική κίνηση της τάξης, ώστε να εκβιάζει σταθερά και να εκθέτει τις γραφειοκρατικές τους ηγεσίες. Πρέπει να πείσουμε το στρώμα των πρωτοπόρων προλεταρίων ότι ο διαχωρισμός από τη συνδικαλιστική γραφειοκρατία σημαίνει κυρίως ότι η θέση των αντικαπιταλιστών συνδικαλιστών δεν είναι μαζί με τους γραφειοκράτες πίσω από τις κλειστές πόρτες των διοικήσεων, αλλά σε ανοιχτές απεργιακές επιτροπές που μπορούν και πρέπει να έχουν τον έλεγχο των απεργιών.

Η ανεξαρτησία των ίδιων των συνδικάτων από το κράτος και η εργατική δημοκρατία μέσα σε αυτά –θεμελιωδώς ασύμβατες με την τωρινή τους κατάσταση – είναι το απαραίτητο πλαίσιο από όπου το προλεταριάτο μπορεί να σηκώσει το βλέμμα μέχρι τα τα συνδικάτα που θα ενσωματώνουν το μεταβατικό πρόγραμμα.

Οι προοπτικές του φοιτητικού κινήματος (συμβολή της φοιτητικής ομάδας)

1. Από το άνοιγμα των σχολών μέχρι και σήμερα, η επίθεση της κυβέρνησης της Νέας Δημοκρατίας στο φοιτητικό κίνημα και τις κατακτήσεις του, που είχε ξεκινήσει ήδη από την αρχή της προηγούμενης θητείας της και είχε κλιμακωθεί την περίοδο της καραντίνας, συνεχίστηκε με αμείωτη ένταση. Οι φοιτητικοί σύλλογοι και το φοιτητικό κίνημα εν γένει, που κατάφεραν να ανταπεξέλθουν στις πιο δύσκολες συνθήκες την περίοδο της καραντίνας, επωφελήθηκαν από το άνοιγμα των σχολών, που έφερε σε ζωντανή επαφή το διάχυτο δυναμικό των συλλόγων με τις δυνάμεις που παρεμβαίνουν σε αυτούς. Αυτό έδωσε μια νέα πνοή στο κίνημα και ανατροφοδότησε τους συλλόγους και τις αγωνιστικές δυνάμεις με νέο κόσμο. Ωστόσο, το αποτύπωμα του εγκλεισμού, της τηλεκπαίδευσης και της απουσίας δια ζώσης συνδικαλιστικής και πολιτικής παρέμβασης για τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα, φάνηκε αρκετά γλαφυρά τα τελευταία δύο χρόνια, με την πολιτικοποίηση και την εμπλοκή του κόσμου με τις διαδικασίες του κινήματος να παρουσιάζει πολλές ασυνέχειες και μπρος -πίσω. Σε αυτό, λοιπόν, το πλαίσιο, ξεπήδησαν σημαντικοί αγώνες ενάντια στις διάφορες πτυχές της εκπαιδευτικής αναδιάρθρωσης, πετυχαίνοντας απτές νίκες.

Η κυβέρνηση συνέχισε την προσπάθεια επίθεσης στο οργανωμένο φοιτητικό κίνημα και το πανεπιστημιακό άσυλο. Η αστυνομία επιτέθηκε πολλές φορές στο άσυλο, συνεχίστηκαν οι επιθέσεις σε χώρους πολιτικών δυνάμεων και οι εκκενώσεις καταλήψεων εντός του ασύλου. Συνεχίστηκε σε διάφορους γύρους η μάχη ενάντια στην εγκατάσταση της πανεπιστημιακής αστυνομίας (ΟΠΠΙ) στις σχολές, που είχε ήδη ψηφιστεί τον Φλεβάρη του 2021 με το νόμο Κεραμέως-Χρυσοχοΐδη. Με συγκεντρώσεις υπεράσπισης του ασύλου μέσα και έξω από τις πύλες των ιδρυμάτων, καθώς και με μαζικότατες κεντρικές πορείες, οι φοιτητικοί σύλλογοι κατάφεραν να μπλοκάρουν την εφαρμογή της πιο επιθετικής πτυχής του νόμου Κεραμέως -Χρυσοχοΐδη, αποδεικνύοντας πως το φοιτητικό κίνημα είναι εδώ και μπορεί ακόμα να ρίχνει ψηφισμένους νόμους. Η κυβέρνηση δοκίμασε σε πολλές περιπτώσεις τα όρια της καταστολής που μπορεί να δεχτεί το φοιτητικό κίνημα, με αλλεπάλληλες δολοφονικές επιθέσεις της αστυνομίας στο ΑΠΘ, αλλά και μονοδρομήσεις ή ακόμα και εξ ολοκλήρου απαγορεύσεις πορειών που καλούνταν από φοιτητικούς συλλόγους. Οι προσπάθειες της κυβέρνησης και του κράτους να οριοθετήσουν τις κινητοποιήσεις του φοιτητικού κινήματος αμφισβητήθηκαν στην πράξη, από ένα φοιτητικό κίνημα που έχει μάθει να αντιμετωπίζει και να σπάει στην πράξη την κρατική καταστολή και τρομοκρατία.

1. Το κίνημα που κατάφερε τον Σεπτέμβρη του 2022 να αποκρούσει την εγκατάσταση της πανεπιστημιακής αστυνομίας απέδειξε πως παρά τις προβληματικές πολιτικές κατευθύνσεις στην ΕΑΑΚ, αυτές οι δυνάμεις ήταν κυρίαρχα εκείνες που συνέβαλαν με μαχητικό τρόπο στη νικηφόρα έκβαση του αγώνα σε εκείνη τη φάση, αποδεικνύοντας πως υπάρχει ακόμα σημαντικό αγωνιστικό δυναμικό σε αυτό το χώρο. Σε πολλές περιπτώσεις βλέπουμε η ΚΝΕ, αποτιμώντας την στάση που είχε στις φοιτητικές κινητοποιήσεις του 2006-7 και τις απεργιακές μάχες του 2010-12, να προσαρμόζει την τακτική της και να κάνει κοινές κινητοποιήσεις με δικές μας δυνάμεις, ή να προτείνει έναν πιο μαχητικό σχεδιασμό από ό,τι στο παρελθόν. Ωστόσο, αυτό το κάνει κυρίαρχα με γνώμονα τη δική της οργανωτική και εκλογική ενίσχυση, και όχι απαραίτητα την προώθηση του κινήματος. Έτσι, η στάση της ΚΝΕ σε εκείνη την καμπή του αγώνα ενάντια στην ΟΠΠΙ, μας έδωσε άλλο ένα παράδειγμα της ανεπάρκειας των δυνάμεων της ΚΝΕ να χαράξουν μάχιμο σχεδιασμό και να αντιπαρατεθούν με την κρατική καταστολή. Επιπλέον, επιβεβαίωσε την εκτίμηση πως τα αυτόνομα και ελευθεριακά σχήματα, ακριβώς λόγω του τρόπου συγκρότησης τους, δεν θα κατάφερναν να συγκροτήσουν μακροπρόθεσμα το αγωνιστικό μπλοκ που είχαν διαμορφώσει σε μια προηγούμενη φάση του κινήματος.

Πέρα από την πανεπιστημιακή αστυνομία, η κυβέρνηση δεν κατάφερε να υλοποιήσει την ελεγχόμενη είσοδο των φοιτητ(ρι)ών στις σχολές, ούτε και τις κάμερες μέσα στις σχολές. Η επίθεση στους συλλόγους συνεχίστηκε με την προσπάθεια διεξαγωγής ηλεκτρονικών εκλογών με ενιαία ψηφοδέλτια και όχι με ψηφοδέλτια πολιτικών δυνάμεων, στη συντριπτική πλειοψηφία των σχολών με απόλυτη αποτυχία. Με τις ηλεκτρονικές εκλογές η κυβέρνηση αποπειράθηκε μια ευθεία παρέμβαση του κράτους στα όργανα οργάνωσης του φοιτητικού κινήματος, παρακάμπτοντας επιδεικτικά τους φοιτητικούς συλλόγους, και προτείνοντας την άνευ πολιτικών κριτηρίων εκλογή εκπροσώπων που συνομιλούν κατά μόνας με τις διοικήσεις. Ακόμα, έγιναν απειλές για επιβολή πειθαρχικών σε αγωνιστές και αγωνίστριες του φοιτητικού κινήματος, όχι μόνο με την πρωτοβουλία διοικήσεων αλλά ακόμα και με την ευθεία παρέμβαση του υπουργείου, που όμως έπεσαν στο κενό.

Η κυβέρνηση και το αστικό στρατόπεδο γνωρίζουν καλά πως το φοιτητικό κίνημα συνεχίζει να είναι επικίνδυνο, γιατί μπορεί να πυροδοτήσει ευρύτερες κοινωνικές αντιδράσεις που μπορούν να βρουν ως προνομιακό χώρο οργάνωσης το άσυλο, και για αυτό επιτίθενται με μένος τόσο στο ίδιο το άσυλο, όσο και στις δομές, τις διαδικασίες και τις δυνάμεις του φοιτητικού κινήματος. Η κυβέρνηση κατάφερε ωστόσο να εφαρμόσει την ελάχιστη βάση εισαγωγής (ΕΒΕ), μέτρο που είχε ως αποτέλεσμα τον αποκλεισμό δεκάδων χιλιάδων μαθητών από τα ΑΕΙ, ενώ σε πολλές σχολές οι εισακτέοι μειώθηκαν σημαντικά, σε ακραίες περιπτώσεις φτάνοντας να δέχονται μονοψήφιο ή και μηδενικό αριθμό εισακτέων. Αποδεικνύεται πως είναι ψηλά στην ατζέντα της κυβέρνησης και συνολικά της αστικής στρατηγικής η ένταση των ταξικών φραγμών για την είσοδο στα πανεπιστήμια, ενώ μεθοδεύεται η συγχώνευση και το κλείσιμο σχολών και τμημάτων που δέχτηκαν σοβαρό πλήγμα από την εφαρμογή της ΕΒΕ. Όσο για τις διαγραφές, η εφαρμογή τους έχει μετατοπιστεί σε ένα μακρύτερο χρονικό ορίζοντα, κυρίαρχα λόγω των πιέσεων του φοιτητικού κινήματος, που έχει μπλοκάρει πολλάκις αυτό το μέτρο και βρίσκεται σε ετοιμότητα να το επαναλάβει.

Έχοντας πλέον μια απόσταση από τους αγώνες που δόθηκαν πριν αλλά και μετά την ψήφιση του νόμου Κ -Χ, μπορούμε να βγάλουμε κάποια συνοπτικά συμπεράσματα. Από τη μια, οι πτυχές που στόχευαν επιθετικά στην καταστολή του φοιτητικού κινήματος, στην ολοκληρωτική κατάργηση του ασύλου, αλλά και στην υπονόμευση των διαδικασιών και δομών των φοιτητικών συλλόγων ως μορφής οργάνωσης του κινήματος που υπάρχει ανεξάρτητα από το κράτος, αποκρούστηκαν με επιτυχία, αποδεικνύοντας στις νέες γενιές φοιτητών και φοιτητριών την αποτελεσματικότητα των συλλογικών αγώνων. Από την άλλη, η εφαρμογή της ελάχιστης βάσης εισαγωγής ειναι σε σημαντικό βαθμό το αποτέλεσμα της μονοστοχίας που επέβαλαν στο κίνημα πολλές δυνάμεις, που παραδοσιακά υποτιμούν την ένταση των ταξικών φραγμών για την πρόσβαση στην τριτοβάθμια εκπαίδευση ως κομβικό μέρος της αναδιάρθρωσης.

Η κυβέρνηση ψήφισε ακόμα ένα νόμο -πλαίσιο το καλοκαίρι του 2022, που ονομάζεται “Νέοι Ορίζοντες”. Η κυβέρνηση προχωρά το βάθεμα της σύνδεσης και εξάρτησης των πανεπιστημίων με τις επιχειρήσεις, εντείνει την επιχειρηματικοποίηση του πανεπιστημίου. Με την ίδρυση των Συμβουλίων Ιδρύματος, στο οποίο έρχονται να μπουν και εξωπανεπιστημιακοί managers, αλλάζει το μοντέλο διοίκησης του πανεπιστημίου, και αναβαθμίζεται επικίνδυνα η παρέμβαση “τεχνοκρατών” που στην πραγματικότητα έρχονται να επιβάλουν το να λειτουργεί το πανεπιστήμιο ακόμα περισσότερο με τα κριτήρια της αγοράς. Με την εγκαινίαση των επαγγελματικών μεταπτυχιακών και των βιομηχανικών διδακτορικών, οι εταιρείες μπορούν να προσαρμόζουν μεταπτυχιακά και διδακτορικά στις άμεσες και εφήμερες ανάγκες τους, δημιουργώντας υπερεξειδικευμένους αποφοίτους με στενά επαγγελματικά δικαιώματα. Ακόμα, δίνεται το πράσινο φως σε εταιρείες να εκμεταλλεύονται τις υποδομές αλλά και τους κακοπληρωμένους ή απλήρωτους φοιτητές και αποφοίτους, για να παράξουν έργο άμεσα αξιοποιήσιμο από τις ίδιες. Στο κομμάτι των πτυχίων, ο νόμος αυτός, πίσω από το φιλελεύθερο αφήγημα των “περισσότερων επιλογών”, κρύβει στην πραγματικότητα τη στόχευση για δημιουργία πτυχίων -σούπα, αποδεσμευμένων από συγκεκριμένα επαγγελματικά δικαιώματα. Πρόκειται για μια ακόμα προσπάθεια χτυπήματος των ενιαίων πτυχίων, στην κατεύθυνση του πολυκατακερματισμού των πτυχίων, των επαγγελματικών δικαιωμάτων και των αποφοίτων, οι οποίοι θα ανταγωνίζονται μεταξύ τους αντί να παλεύουν συλλογικά απέναντι στην εργοδοσία, που θα εξαναγκάζονται τέλος σε ένα αέναο κυνήγι κοστοβόρων επανακαταρτίσεων για να βρουν δουλειά.

Το κίνημα των Τεμπών ανατροφοδότησε το φοιτητικό κίνημα και το αντίστροφο, με συνελεύσεις να βγαίνουν μαζικά σε σχολές για πρώτη φορά μετά το 2019, ενώ ο κόσμος των σχολών απέκτησε πλούσια κινηματική εμπειρία, με τις πολυήμερες καταλήψεις και μαζικότατες πορείες που πραγματοποιήθηκαν. Επιδιώξαμε με τη συμβολή μας το κίνημα να αποκτήσει τα απαραίτητα πολιτικά χαρακτηριστικά που θα το πάνε παραπέρα, ενώ σε τακτικό επίπεδο στηρίξαμε κινήσεις που θα συνέβαλαν στην κεντρικοποίηση του αγώνα, όπως η κατάληψη της πρυτανείας του ΕΚΠΑ. Στο κίνημα αυτό αποδείχτηκε πως η συνένωση των αγώνων είναι αφενός κάτι εφικτό, και αφετέρου κάτι εξαιρετικά αποτελεσματικό και προωθητικό για τους ίδιους τους αγώνες. Πριν από το έγκλημα στα Τέμπτη, υπήρχαν ήδη οι αγώνες των καλλιτεχνών ενάντια στο Π.Δ.85, καθώς και οι αγώνες των εκπαιδευτικών που εναντιώνονταν στην αξιολόγηση. Το φοιτητικό κίνημα είχε κατέβει ήδη στο δρόμο -έστω μειοψηφικά- στο πλάι αυτών των αγώνων, και στο κίνημα των Τεμπών είδαμε με αποκορύφωμα την 8η Μάρτη να κατεβαίνουν στο δρόμο καλλιτέχνες, φεμινιστικές συλλογικότητες, φοιτητικοί σύλλογοι και σωματεία. Όπως έγινε σε ένα βαθμό και στους χώρους εργασίας, οι δυνάμεις της ΚΝΕ βιάστηκαν και στους συλλόγους να κηρύξουν το τέλος του αγώνα και έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στην αποκλιμάκωσή του, φτάνοντας σε ορισμένες σχολές να εκπροσωπούν με τα πλαίσιά τους ακόμα και τα ρεύματα εκείνα των αμφιθεάτρων που ήθελαν τις σχολές ανοιχτές.

1. Στο εσωτερικό του κινήματος, τα πολιτικά σχέδια των δυνάμεων της ΕΑΑΚ συνέχισαν να αποκλίνουν ακόμα πιο έντονα, φτάνοντας να βλέπουμε τρεις διαφορετικούς πόλους, που διαχωρίζονται μεταξύ τους όχι μόνο ελογικά αλλά πολύ συχνά και κινηματικά, με χαρακτηριστικό παράδειγμα τις τρεις διαφορετικές συγκεντρώσεις στο κίνημα των Τεμπών. Οι εξελίξεις στο κεντρικό επίπεδο προφανώς δεν άφησαν ανεπηρέαστο το τοπίο της φοιτητικής αριστεράς. Συγκεκριμένα, η επιλογή της ΛΑΕ και άρα και της ΑΡΑΣ να συμπορευτεί εκλογικά με το Μέρα 25, ήταν μια εξαιρετικά αρνητική εξέλιξη για την ΕΑΑΚ, τη φυσιογνωμία και την πολιτική της κατεύθυνση. Η λογική που “χωρίς αυταπάτες” οδήγησε στη στήριξη νομοσχεδίων του πρώτου εξαμήνου της διακυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ, έδωσε τη θέση της στον στείρο αντικυβερνητικό και αντιδεξιό λόγο, φτάνοντας εν τέλει στη συμπόρευση με το Μέρα 25. Η πολιτική αυτή λογική εκφράστηκε και στο κίνημα των Τεμπών, όπου το πολιτικό στίγμα που δόθηκε από τη συγκεκριμένη δύναμη ήταν στείρα αντικυβερνητικό και αντιδεξιό, χωρίς προσπάθεια για πολιτικοποίηση και ριζοσπαστικοποίηση των αιτημάτων, αλλά και φοβικότητα απέναντι σε πιο οξυμένες μορφές πάλης όπως η κατάληψη της πρυτανείας του ΕΚΠΑ. Η λογική αυτή, που στο δρόμο συμπαρέσυρε μαζί της την ΑΝΑΜΕΤΡΗΣΗ και την ΑΡΑΝ, προσπάθησε εν μέσω κινήματος να αντλήσει ψηφοφόρους για τη νέα εκλογική της συμμαχία, δίνοντας την εικόνα πως η οργή του κόσμου πρέπει να εκφραστεί στην κάλπη. Στο κομμάτι της παρέμβασης στα όργανα διοίκησης, είδαμε να εδραιώνεται η πρακτική που είχε αρχίσει από την πανδημία, η συμμετοχή ονομαστικών αντιπροσώπων σε διαδικασίες των οργάνων διοίκησης του Πανεπιστημίου, διολισθαίνοντας σε λογικές που απέχουν ελάχιστα από τη συνδιοίκηση που περιέγραφαν παλιότερα η ΚΝΕ και η ΑΡΕΝ. Η ΕΑΑΚ, που για πολλά χρόνια παρά τις επιμέρους διαφωνίες και τις πολύ διαφορετικές καταβολές των δυνάμεών της, διαπνεόταν από τη λογική που δεν ενσωματώνεται και δεν συνδιαχειρίζεται το κράτος και τους θεσμούς του μέσα και έξω από το πανεπιστήμιο, που παλεύει για να αλλάξει τους ταξικούς συσχετισμούς στο δρόμο αντί να περιμένει μια καλύτερη κυβέρνηση να τους βελτιώσει, βλέπουμε να έχει απολέσει πλέον αυτή τη λογική.

Η ΑΡΑΝ και ΑΡΕΝ, παρόλο που σε αρκετά ζητήματα έχουν καλύτερη τοποθέτηση από την ΑΡΑΣ, συνεχίζουν να ταυτίζονται στην πλειοψηφία των περιπτώσεων με το σχεδιασμό της, ενώ παραμένουν προσκολλημένες εκλογικά στο κοινό κατέβασμα που έχει κωδικοποιηθεί ως ΕΑΑΚ-ΑΡΕΝ. Οι προσπάθειες που κάνουν για την υπέρβαση των ορίων των δικτύων των ΕΑΑΚ και της ΑΡΕΝ, δεν σκιαγραφούν ένα σαφές διαφορετικό πολιτικό στίγμα και κρίνουμε πως δεν είναι σε θέση να φέρουν απτά αποτελέσματα. 

Η κεντρική απόφαση της ΑΡΙΣ για εκλογική στήριξη του ΚΚΕ στις εθνικές εκλογές αποτυπώθηκε και στις διεργασίες του φοιτητικού κινήματος. Η ΑΡΙΣ ακολούθησε την τακτική της ΚΝΕ σε σημαντικούς κινηματικούς κόμβους της τελευταίας διετίας, με χαρακτηριστικό παράδειγμα τα καλέσματα στις συγκεντρώσεις του ΠΑΜΕ στις κινητοποιήσεις για τα Τέμπη. Η στροφή αυτή συνέβαλε ακόμα περισσότερο στην οριστική διάλυση της ΕΑΑΚ, ενώ η ταύτιση της πολιτικής της κατεύθυνσης με εκείνη της ΚΝΕ στις σχολές είναι αναπόφευκτο πως θα οδηγήσει αργά ή γρήγορα στη συρρίκνωσή της, στο βαθμό που δεν θα καταφέρει να παρουσιάσει ένα αυτοτελές πολιτικό σχέδιο.

Σε αυτό το πλαίσιο, τα σχήματα της ΕΑΑΚ κατάφεραν να πραγματοποιήσουν συντονιστικά ελάχιστες φορές την τελευταία διετία. Παρόλο που δεν είδαμε τα εκφυλιστικά περιστατικά οργανωτικών συγκρούσεων ανάμεσα σε δυνάμεις της ΕΑΑΚ με την ένταση και τη συχνότητα που συνέβαιναν παλιότερα, τα περισσότερα συντονιστικά είτε δεν κατάφεραν να ολοκληρωθούν, είτε έγιναν ταυτόχρονα σε διαφορετικά αμφιθέατρα. Τα ελάχιστα που πραγματοποιήθηκαν, δεν συνέβαλαν ουσιαστικά στον πολιτικό διάλογο και στην επεξεργασία μιας προωθητικές γραμμής για το κίνημα, πράγμα που ήταν ούτως ή άλλως εξαιρετικά δύσκολο λόγω των τόσο μεγάλων αποκλίσεων των επιμέρους πολιτικών σχεδίων. Η δεξιά μετατόπιση της πλειοψηφίας του αμφιθεάτρου της ΕΑΑΚ, είτε εκφράζεται στη στροφή της ΑΡΙΣ προς τις γραφειοκρατικές και ρεφορμιστικές λογικές της ΚΝΕ, είτε εκφράζεται προς την ξεκάθαρη στροφή στον κυβερνητισμό, όπως αποτυπώνεται στην εκλογική συνεργασία της ΑΡΑΣ με το Μέρα25, εκκινεί από κοινή αφετηρία. Και οι δύο αυτές δυνάμεις, αναλύοντας ηττοπαθώς το συσχετισμό όπως διαμορφώνεται τα τελευταία χρόνια, οπισθοχωρούν από την παραδοχή πως είναι αναγκαία η ύπαρξη της αντικαπιταλιστικής αριστεράς, που υπάρχει και παρεμβαίνει στο κίνημα με πολιτική και οργανωτική ανεξαρτησία από ρεφορμιστικές και γραφειοκρατικές λογικές άλλων δυνάμεων.

Επιπλέον, το διακύβευμα της σύνδεσης του φοιτητικού κινήματος με τους κοινωνικούς και ταξικούς αγώνες “εκτός” του πανεπιστημίου, για την οποία οι δικές μας δυνάμεις πιέζουν διαρκώς, βρήκε για αλλη μια φορά πολλές δυνάμεις της φοιτητικής αριστεράς εντός ΕΑΑΚ σε αμηχανία. Η κινητοποίηση των φοιτητικών συλλόγων στο πλάι των φεμινιστικών κινητοποιήσεων, όπως στην περίπτωση της 12χρονης θύμα trafficking είναι θετικό κεκτημένο, που πετύχαμε παρά την αρνητική στάση δυνάμεων όπως η ΑΡΑΣ και η ΑΡΙΣ. Σε σχέση με το αντιπολεμικό κίνημα, η στρεβλή τοποθέτηση της ΑΡΑΣ για τον πόλεμο στην Ουκρανία, που έφτανε να διαλέγει πλευρά σε μια ιμπεριαλιστική σύγκρουση, αποτέλεσε άλλη μια διαφωνία εντός ΕΑΑΚ που έχει αφετηρία στρατηγικού χαρακτήρα, όπως άλλωστε και οι επικίνδυνες τοποθετήσεις των δυνάμεων σύσσωμης της πατριωτικής αριστεράς σε σχέση με τον ελληνοτουρκικό ανταγωνισμό.

Στο πλαίσιο που περιγράφηκε παραπάνω, παλεύουμε για την ανασυγκρότηση της αντικαπιταλιστικής αριστεράς στις σχολές. Ο αντικαπιταλιστικός πόλος σχημάτων της ΕΑΑΚ μέσα από τον οποίο παρεμβαίνουμε παίρνει πλέον πιο αποφασιστικές πρωτοβουλίες για την επιτάχυνση της διαδικασίας της απελευθέρωσης δυνάμεων από τις προβληματικές λογικές που ηγεμονεύουν στα ΕΑΑΚ, φτάνοντας πλέον να μιλάμε για ένα Συντονισμό σχημάτων και αγωνιστ(ρι)ών που στο εσωτερικό του βρίσκονται σχήματα εντός και εκτός της ΕΑΑΚ. Στην προσπάθεια αυτή πιστεύουμε πως πρέπει να τραβηχτεί όσο μεγαλύτερο δυναμικό του αγωνιστικού μπλοκ παραμένει εγκλωβισμένο σε αποτυχημένα πολιτικά σχέδια εντός της ΕΑΑΚ και της ΑΡΕΝ, ή στα θολά έως ανύπαρκτα πολιτικά πλάνα των αυτόνομων και ελευθεριακών σχημάτων. Σε αυτό το σημείο χρειάζεται να προσθέσουμε πως ο πολιτικός διαχωρισμός που πρέπει να επιδιώξουμε, δεν συνεπάγεται και λογικές που ανάγουν το διαχωρισμό στο δρόμο ως αυτοσκοπό, καταλήγοντας σεχταριστικές. Η ενότητα της αριστεράς που ευαγγελίζονται η ΑΡΑΣ και οι δορυφόροι της, δεν ταυτίζεται σε καμία περίπτωση με την ενοτητα στο κίνημα, που βασίζεται όχι κυρίαρχα σε μια σύγκλιση της πολιτικής κατεύθυνσης, αλλά στα αναγκαία αιτήματα και τακτική κάθε συγκυρίας.

Στο χώρο των αυτόνομων και ελευθεριακών σχημάτων συνεχίζουν να συνυπάρχουν διαφορετικές λογικές. Από τη μία, τα ελευθεριακά που συνδέονται οργανωτικά με την Α.Π.Ο., φαίνεται να λειτουργούν με τρόπο αυτόκεντρο και πολλές φορές σεχταριστικό. Από την άλλη, τα υπόλοιπα αυτόνομα σχήματα δεν περιγράφουν ούτε καν το ελλιπές πολιτικό σχέδιο που περιγράφει η Α.Π.Ο., με αποκλίσεις στην τακτική και την φυσιογνωμία τους. Ωστόσο, η απουσία οργανωμένης παρέμβασης σε αυτά τα σχήματα, σε συνδυασμό με την συχνά παρόμοια ως κοινή τακτική που ακολουθούν με τα σχήματα της αντικαπιταλιστικής αριστεράς, τα καθιστούν προνομιακό συνομιλητή μας. Ακριβώς επειδή τα αυτόνομα και ελευθεριακά σχήματα δημιουργήθηκαν πάνω στο πολιτικό κενό που δημιούργησε η κρίση της ΕΑΑΚ, η ανασυγκρότηση της αντικαπιταλιστικής αριστεράς μπορεί και πρέπει να γίνει ταυτόχρονα με την προσπάθεια να μετατοπιστεί ένα μέρος του αγωνιστικού δυναμικού αυτού του χώρου προς τη δικιά μας λογική. 

1. Η χρονική συγκυρία στην οποία πραγματοποιείται η Συνδιάσκεψη, βρίσκει πάνω από 150 σχολές πανελλαδικά κατειλημμένες, και τους φοιτητικούς συλλόγους να διεξάγουν μαζικές γενικές συνελεύσεις και να κατεβαίνουν μαζικά στο δρόμο εδώ και πάνω από ένα μήνα. Το φοιτητικό κίνημα ενάντια στο νομοσχέδιο που φέρνει την ίδρυση ιδιωτικών πανεπιστημίων, ήρθε να ξεπεράσει σε μαζικότητα, μαχητικότητα και έκταση ολα τα πρόσφατα κινήματα που είχαν ως πρωταγωνιστή την φοιτητική νεολαία. Ήρθε, λοιπόν, να διαψεύσει εμφατικά την ηττοπάθεια που υπήρχε όλα τα προηγούμενα χρόνια στους κόλπους πολλών οργανωμένων δυνάμεων του φοιτητικού κινήματος, που έδειχναν φοβικότητα σε αγώνες με μεγαλύτερη ένταση και βάθος. Αποδεικνύεται ότι οι μειωμένες προσδοκίες που είχαν ορισμένες αγωνιστικές δυνάμεις στο παρελθόν ήταν ουσιαστικά ο τρόπος τους να στραγγαλίζουν την αυτενέργεια και να ελέγχουν την κατεύθυνση του κινήματος, και σε καμία περίπτωση δεν βασιζόταν σε μια αντικειμενική συνθήκη για το φοιτητικό σώμα.

Η ίδρυση των ιδιωτικών πανεπιστημίων με ένα νόμο αντί για την προσπάθεια συνταγματικής αναθεώρησης, δείχνει πόσο ψηλά βρίσκεται η διάλυση του δημόσιου και δωρεάν πανεπιστημίου στην ατζέντα της αστικής στρατηγικής για την εκπαίδευση. Με την ίδρυση ιδιωτικών πανεπιστημίων, τα δημόσια ΑΕΙ που έχουν δεχτεί σοβαρό πλήγμα από τη χρόνια υποχρηματοδότηση όλων των προηγούμενων κυβερνήσεων, θα αναγκαστούν να αναζητήσουν οικονομικούς πόρους με άλλους τρόπους. Αυτό θα γίνεται με την επιβολή διδάκτρων μεσοπρόθεσμα ακόμα και στα προπτυχιακά προγράμματα σπουδών, πράγμα που θα έχει κανονικοποιηθεί ήδη από τα ιδιωτικά. Αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα να προστεθεί ένας ακόμα ταξικός φραγμός για την είσοδο στην τριτοβάθμια, δίπλα στην Ε.Β.Ε., τις πανελλαδικές και τα φροντιστήρια. Η κρατική χρηματοδότηση θα εξαρτάται πλέον ακόμα περισσότερο από την αξιολόγηση της ΕΘΑΑΕ. Έτσι, προκειμένου να επιβιώσουν στον ανταγωνισμό με τα ιδιωτικά, η αξιολόγηση λειτουργεί ως ένας εκβιαστικός μοχλός πίεσης για την υλοποίηση της εκπαιδευτικής αναδιάρθρωσης όπως επιβάλλεται από τις κυβερνήσεις και την ΕΕ, καθώς και στην λειτουργία ακόμα περισσότερο με ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια. Το τελευταίο θα έχει ως αποτέλεσμα την συρρίκνωση ως και εξαφάνιση των ήδη ελλιπών παροχών και φοιτητικής μέριμνας που παρέχεται από τα ιδρύματα. Ακόμα, τα ιδρύματα θα αναγκαστούν να στραφούν σε ιδιώτες για οικονομικούς πόρους, και αυτή η άμεση εξάρτηση θα δώσει τη δυνατότητα στο κεφάλαιο να παρεμβαίνει και να καθορίζει πολύ πιο έντονα την κατεύθυνση και το περιεχόμενο του αντικειμένου των σχολών, από τα προπτυχιακά μέχρι την έρευνα και τα διδακτορικά.

Επίσης, η κυβέρνηση επιδιώκει την πολυδιάσπαση των πτυχίων σε πολλούς κύκλους, που προωθείται ήδη από τη Συνθήκη της Μπολόνια. Στοχεύει στην πολυδιάσπαση των γνωστικών αντικειμένων, τον κατακερματισμό των πτυχίων και των επαγγελματικών δικαιωμάτων που αυτά εξασφαλίζουν. Η αστική τάξη, που σύσσωμη υποστηρίζει το νομοσχέδιο, ελπίζει πως μπορεί να μειώσει τη συλλογική διαπραγματευτική ισχύ της εργατικής τάξης διασπώντας την ακόμα περισσότερο, δημιουργώντας αποφοίτους πολλών ταχυτήτων, χτυπώντας τη δυνατότητα κατοχύρωσης με ενιαίο τρόπο των επαγγελματικών δικαιωμάτων ανά κλάδο. Ακόμα, η περαιτέρω προσαρμογή των προγραμμάτων σπουδών στις εφήμερες και ολοένα μεταβαλλόμενες ανάγκες της αγοράς, θα έχει ως αποτέλεσμα πτυχία με ημερομηνία λήξης και τη δημιουργία αποφοίτων που θα κυνηγούν επανακαταρτίσεις για να μπορούν να εργαστούν στον κλάδο τους.

Προς το παρόν δεν μπορεί να γίνει μια αποτίμηση του τρέχοντος φοιτητικού κινήματος καθώς και του ρόλου που διαδραματίζει κάθε δύναμη σε αυτό. Ωστόσο, θεωρούμε πως για να είναι πραγματικά νικηφόρος αυτός ο αγώνας, η συμβολή της αντικαπιταλιστικής αριστεράς αποκτά καθοριστική σημασία. Έχει κομβική σημασία η αυτοοργάνωση του αγώνα, ώστε το αγωνιστικό μπλοκ να πολιτικοποιηθεί συμβάλλοντας στην ενεργή διαμόρφωση της έκβασης του κινήματος. Είναι κρίσιμο ο αγώνας να συνδεθεί με τους αγώνες της εργατικής τάξης και των καταπιεσμένων, να αποκτήσει ακόμα πιο πολιτικά χαρακτηριστικά και να αναδειχτεί σε κεντρική αναμέτρηση με την κυβέρνηση, την ΕΕ, το κεφάλαιο και τους μηχανισμούς του.

Το φεμινιστικό κίνημα (Συμβολή της γυναικείας ομάδας)

• Οι αγώνες των γυναικών παγκοσμίως

Τον Σεπτέμβρη του 2022 η προσοχή του φεμινιστικού κινήματος στράφηκε στο Ιράν όπου η δολοφονία της Τζίνα – Μαχσά Αμίνι από την αστυνομία ηθικής στην Τεχεράνη πυροδότησε ένα εξεγερσιακό κίνημα που εξαπλώθηκε σε όλη τη χώρα και χρειάστηκε μήνες να κοπάσει. Οι κινητοποιήσεις εξαπλώθηκαν σε πάνω από 150 πόλεις, με τις μεγαλύτερες να είναι στις κουρδικές επαρχίες από όπου καταγόταν η Αμίνι, αλλά επίσης μέσα και γύρω από την Τεχεράνη και επιπλέον στις φτωχότερες νοτιοανατολικές επαρχίες. Είναι αξιοσημείωτο το ότι άγγιξαν μεγάλο κομμάτι του νεαρού κόσμου σε σχολεία και πανεπιστήμια, ενώ σημειώθηκαν και εργατικές κινητοποιήσεις στη βιομηχανία του πετρελαίου και του μετάλλου.

Με το σύνθημα «Γυναίκα, Ζωή, Ελευθερία» το κίνημα εξέφρασε την οργή του ενάντια στο δολοφονικό, ανελεύθερο καθεστώς που πρέπει να ανατραπεί, με τη συνειδητοποίηση ότι αν οι γυναίκες δεν είναι ελεύθερες, τότε κανείς δεν μπορεί να είναι. Η καταστολή που άφησε πίσω της εκατοντάδες νεκρούς, μεταξύ των οποίων και παιδιά, και οι χιλιάδες συλλήψεις, δεν μπόρεσαν να κατευνάσουν το κύμα οργής που ένωσε τις διαφορετικές φωνές ενάντια στο καθεστώς. Το κίνημα αυτό έσπασε τον φόβο αλλά έπεσε θύμα των δικών του ανεπαρκειών, δηλαδή την έλλειψη πολιτικής οργάνωσης η οποία θα του έδινε κατεύθυνση και συνέχεια. Έναν χρόνο μετά τη δολοφονία της Αμίνι, η κυβέρνηση έφερε έναν νόμο που απλώς τυποποιεί τον τρόπο με τον οποίο θα επιβάλλονται οι ποινές για εκείνες που δεν συμμορφώνονται με τον κώδικα ενδυμασίας.

Την ίδια χρονιά στη μητρόπολη του δυτικού ιμπεριαλισμού, τις ΗΠΑ, οι γυναικείες κατακτήσεις δέχτηκαν ένα μεγάλο πλήγμα με την άμβλωση να καθίσταται εντελώς παράνομη ή να έχει σημαντικούς περιορισμούς σε πολλές πολιτείες. Αυτή η μεταρρύθμιση είναι μια ευθεία αμφισβήτηση του δικαιώματος των γυναικών να έχουν έλεγχο πάνω στο σώμα τους και τη ζωή τους. Είναι επίσης μια ταξική επίθεση σε εκείνες που δεν έχουν τη δυνατότητα να ταξιδέψουν σε άλλη πολιτεία για να βρουν τη φροντίδα που χρειάζονται. Οι γυναίκες αυτές θα στρέφονται όλο και πιο συχνά σε επικίνδυνες μεθόδους τερματισμού της εγκυμοσύνης τους που μπορεί να αποβούν μοιραίες για τις ίδιες. Ταυτόχρονα, οι γιατροί διστάζουν να επέμβουν έγκαιρα όταν οι εγκυμοσύνες παρουσιάζουν επικίνδυνες επιπλοκές, αφού σε πολλές πολιτείες το νομοθετικό πλαίσιο ορίζει ότι αυτό μπορεί να γίνεται μόνο όταν η ζωή της μητέρας απειλείται.

Αυτή η εξέλιξη που επιβλήθηκε μέσω της αλλαγής του συσχετισμού στο ανώτατο δικαστήριο των ΗΠΑ προς όφελος των πιο συντηρητικών φωνών ενάντια στη θέληση της μεγάλης πλειοψηφίας της αμερικανικής κοινωνίας, φανερώνει για άλλη μια φορά τον αντιδημοκρατικό χαρακτήρα του πολιτικού συστήματος της χώρας. Το ζήτημα έχει αναβαθμιστεί σε κεντρικό πολιτικό και πιέζει τους δημοκρατικούς οι οποίοι διαχρονικά υπερασπίζονται στα λόγια το δικαίωμα των γυναικών να ελέγχουν το σώμα τους, αλλά στην πράξη κρατούν μετριοπαθή στάση.

Και στην Ελλάδα το τελευταίο διάστημα έχει επιστρέψει στην επικαιρότητα το θέμα του δικαιώματος στην άμβλωση με όρους αμφισβήτησής του. Το δημογραφικό πρόβλημα ντύνεται με ένα περίβλημα εθνικισμού και σεξισμού που επιστρατεύεται για να επιβάλει στις γυναίκες τον ρόλο της αναπαραγωγικής μηχανής που «γεννά Έλληνες» για να σώσει το έθνος από τους «πρόσφυγες/εισβολείς». Πρωτοπόρο ρόλο στην καμπάνια ενάντια στις αμβλώσεις παίζει η εκκλησία και η Ιερά Σύνοδος που το 2022 εξέδωσε ειδική εγκύκλιο για να διαδοθεί η σκοταδιστική προπαγάνδα. Αλλά και το επίσημο κράτος εκμεταλλεύεται αυτή τη συγκυρία και προσεγγίζει το δημογραφικό με τον ίδιο τρόπο. Η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας στη δεύτερη θητεία της, ίδρυσε το «Υπουργείο Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας» με διακηρυγμένο στόχο τη στήριξη της οικογένειας για την αντιμετώπιση του δημογραφικού. Σε αυτό μετέφερε υπηρεσίες, όπως τον πρώην ΟΑΕΔ, την πρώην ΓΓΙΦ, όλες τις διευθύνσεις και τους οργανισμούς που έχουν να κάνουν με την κοινωνική πρόνοια και τα επιδόματα, π.χ. σε ανάπηρους, τη δια βίου μάθηση κ.ο.κ. Ο θεσμός της οικογένειας ενισχύεται ως μοναδικός τρόπος για την επιβίωση κάθε ατόμου. Και μέσα σε αυτόν αυξάνονται τα πατριαρχικά δεσμά πάνω στην γυναίκα.

Σε όλο τον κόσμο οι γυναίκες δεν έχουν λόγο να εφησυχάζουν. Δεν είναι αλήθεια ότι η ανθρωπότητα βαδίζει από μόνη της προς την πρόοδο και μια μέρα θα αφήσει οριστικά πίσω της τον σεξισμό και τις πατριαρχικές προκαταλήψεις. Ό,τι έχουν κατακτήσει οι γυναίκες ιστορικά το έχουν κάνει με μαζικούς αγώνες.

Είναι αλήθεια πως σήμερα η κυρίαρχη αστική ιδεολογία στη Δύση προσπαθεί να ενσωματώσει τις φεμινιστικές διεκδικήσεις. Πολλά κόμματα εξουσίας, ακόμα και δεξιά, στηρίζουν δημοκρατικά δικαιώματα για τις γυναίκες και τα ΛΟΑΤΚΙ άτομα και υιοθετούν τον πολιτικά ορθό λόγο. Το γεγονός αυτό δεν αποτελεί λόγο για να παραιτηθούμε από την πάλη για τις φεμινιστικές διεκδικήσεις ως ένα θέμα λίγο πολύ λυμένο. Ο δικαιωματισμός των από πάνω, είτε είναι επιφανειακός και δεν θίγει τον πυρήνα της καταπίεσης, είτε αναφέρεται σε ημίμετρα που μπορούν εύκολα να ανατραπούν από μια πιο συντηρητική και αυταρχική εκδοχή αστικής διακυβέρνησης. Ο δικός μας φεμινισμός οικοδομείται από τα κάτω, σε ανεξαρτησία με την αστική τάξη και το πολιτικό προσωπικό της.

Επίσης, οι διακηρύξεις ισότητας των από πάνω επιστρατεύονται για το ξέπλυμα απάνθρωπων πολιτικών και αποφάσεων. Η φιλοπόλεμη προπαγάνδα των κυβερνήσεων της Δύσης περιέχει το αφήγημα ότι η σύγκρουση με άλλα κέντρα (π.χ. Ρωσία, Ιράν) γίνεται στο όνομα της ελευθερίας και της ισότητας. Ο άμαχος πληθυσμός είναι αυτός που πληρώνει με το αίμα του τις συνέπειες της γεωπολιτικής σύγκρουσης, κυρίως γυναίκες και παιδιά. Επιπλέον, ο πόλεμος ενάντια στους πρόσφυγες που διεξάγει η Δύση γίνεται συχνά με πρόσχημα την δήθεν ευαισθησία για τη θέση της γυναίκας στον πολιτισμό που κουβαλάνε οι πρόσφυγες που έρχονται από χώρες της Ασίας και της Αφρικής. Αυτή η προπαγάνδα επιστρατεύεται για τη φυλάκισή τους σε κλειστά κέντρα μακριά από τον ντόπιο πληθυσμό, για την καταστολή, για τη δικαιολόγηση φασιστικών επιθέσεων ή και ρατσιστικών νόμων. Η γαλλική κυβέρνηση, για παράδειγμα, έφερε άλλο ένα ρατσιστικό μέτρο εναντίον των μουσουλμάνων και τον Σεπτέμβρη απαγόρευσε να φορούν τα κορίτσια την αμπάγια (το ριχτό φόρεμα που αφήνει ακάλυπτα τα χέρια, τα πόδια και το κεφάλι) μέσα στα δημόσια εκπαιδευτικά ιδρύματα. Ο φεμινισμός που υπερασπιζόμαστε εμείς, δεν μετατρέπεται σε όπλο εναντίον άλλων λαών.

Το ταξικό αντικαπιταλιστικό φεμινιστικό κίνημα το οποίο υπερασπιζόμαστε, είναι αυτό που απευθύνει κάλεσμα ενότητας και αγώνα στις γυναίκες σε όλη τη γη, σε ανεξαρτησία από τους ιμπεριαλιστές και τις κυβερνήσεις όποιου στρατοπέδου. Το σύστημα βρίσκεται σε κρίση και επιτίθεται στις γυναίκες και προσπαθεί να ελέγξει τα γυναικεία σώματα. Δημιουργεί έτσι τις προϋποθέσεις για να βρεθούν στο επίκεντρο της αντίστασης και να πυροδοτήσουν ευρύτερες κοινωνικές αντιστάσεις. Οι επαναστατικές οργανώσεις και τα κόμματα που οικοδομούμε, πρέπει να αναγνωρίσουν αυτή την προοπτική για το γυναικείο κίνημα, δηλαδή ως μία μαχητική πτέρυγα του ταξικού κινήματος.

• Το φεμινιστικό κίνημα στην Ελλάδα

Στην Ελλάδα οι φεμινιστικές κινητοποιήσεις καταγγελίας εγκλημάτων (γυναικοκτονίες, βιασμοί, σωματεμπορία) συνεχίζουν να βρίσκονται σε άνοδο. Υπό την πίεση αυτή, τα ΜΜΕ πλέον δεν μιλούν τόσο συχνά για εγκλήματα πάθους και οικογενειακές τραγωδίες, ούτε βλέπουμε την ίδια στοχοποίηση των θυμάτων όπως παλιότερα. Το κίνημα αναδεικνύει αυτά τα εγκλήματα στη σωστή τους διάσταση, δηλαδή στο να αποκαλύπτεται το κίνητρό τους. Έτσι, οι γυναίκες πλέον νιώθουν περισσότερη δύναμη να βγουν μπροστά και να μιλήσουν για αυτά που βιώνουν.

Το τελευταίο διάστημα το κίνημα βρέθηκε στο πλάι της 19χρονης από την Ηλιούπολη, η οποία είχε πέσει θύμα αστυνομικού που την εξέδιδε και την κακοποιούσε, και πέτυχε σημαντικές νίκες σε πολιτικό και δικαστικό επίπεδο. Η μάχη παραμένει ανοιχτή για την υπόθεση της 12χρονης από τον Κολωνό ώστε να αποκαλυφθεί σε όλο του το μέγεθος το κύκλωμα που την εκμεταλλευόταν και να μην μείνει απροστάτευτη αυτή και η οικογένειά της στο έλεος των κυκλωμάτων της νύχτας και του διεφθαρμένου αστυνομικού και δικαστικού συστήματος.

Οι περιπτώσεις αυτές, εκτός του ότι σοκάρουν την κοινωνία και κινητοποιούν τον αλληλέγγυο κόσμο, είναι ενδεικτικές της υποκρισίας της πολιτικής εξουσίας. Οι εκπρόσωποι του πολιτικού συστήματος δηλώνουν καθημερινά στα κανάλια τον αποτροπιασμό τους για τα ειδεχθή εγκλήματα εναντίον γυναικών και παιδιών, αλλά όλο το σύστημα εξουσίας λειτουργεί σαν μια καλοκουρδισμένη μηχανή για να καλύψει και να αθωώσει κυκλώματα της νύχτας, τοπικούς πολιτικούς και οικονομικούς παράγοντες, την αστυνομία και το παρακράτος.

Η Γεωργία Μπίκα δεν βρήκε δικαίωση γιατί βιάστηκε από μία αγέλη βολεμένων πλουσιόπαιδων. Ο Λιγνάδης, ενώ καταδικάστηκε, αποφυλακίστηκε. Οι βασανιστές και δολοφόνοι του Ζακ Κωστόπουλου εξακολουθούν να είναι ελεύθεροι. Όλες αυτές παραμένουν ανοιχτές μάχες. Τονίζουν την ανάγκη για την ανεξαρτησία του κινήματος που θα πάει κόντρα σε όλο το οικοδόμημα που εκμεταλλεύεται, βιάζει, σκοτώνει, εμπορευματοποιεί και θα σταθεί ως μαχητικό κομμάτι του ταξικού κινήματος για την ανατροπή αυτής της βάρβαρης πραγματικότητας.

• Φεμινιστική Απεργία

Η φεμινιστική απεργία έχει μετρήσει βήματα τα τελευταία χρόνια. Το 2023 η 8η Μάρτη μετατράπηκε από μέρα στάσης εργασίας για το γυναικείο ζήτημα σε μέρα γενικής απεργίας με χιλιάδες συμμετέχοντες σε όλη τη χώρα. Η οργή για τα γεγονότα των Τεμπών ήρθε και συναντήθηκε με τις φεμινιστικές διεκδικήσεις.

Αυτή η προσπάθεια θα πρέπει να συνεχιστεί. Θα πρέπει η 8η Μάρτη να γίνει μια μέρα κινητοποίησης όλης της εργατικής τάξης που θα αντιλαμβάνεται ότι «όσο οι γυναίκες καταπιέζονται, κανείς δεν μπορεί να είναι πραγματικά ελεύθερος». Για να μπορέσει να γίνει αυτό χρειάζεται συνεπής δουλειά μέσα στα σωματεία, με επιτροπές που θα ασχολούνται με τα ειδικά προβλήματα των γυναικών αλλά και θα θίγουν το πρόβλημα της μικρότερης συμμετοχής τους στον συνδικαλισμό.

Σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ η ανεργία στις γυναίκες το 2022 ήταν κατά 74% μεγαλύτερη σε σχέση με την ανεργία στους άντρες. Οι γυναίκες συναντούν μια σειρά εμποδίων στον χώρο εργασίας. Aντιμετωπίζουν τη δυσπιστία των εργοδοτών ως προς το επίπεδο της ποιότητας της εργασίας τους σε σχέση με αυτή των αντρών και, πολύ πιθανόν, τη σεξουαλική παρενόχληση. Το μισθολογικό χάσμα επίσης είναι μία υπαρκτή πραγματικότητα τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Δέχονται ανάκριση στις συνεντεύξεις για το αν πρόκειται να δημιουργήσουν οικογένεια ενώ δικαιώματα, όπως η άδεια μητρότητας, καταπατώνται. Ο γενικός κανόνας του έμφυλου καταμερισμού εργασίας στον καπιταλισμό ισχύει και σήμερα με τους άντρες να στελεχώνουν τις θέσεις της παραγωγής και τις γυναίκες τις θέσεις της κοινωνικής αναπαραγωγής κατά πλειοψηφία. Επιπροσθέτως οι τρανς γυναίκες έρχονται αντιμέτωπες με την άρνηση του δικαιώματος στην εργασία.

Παράλληλα, οι γυναίκες επωμίζονται το μεγαλύτερο μέρος της απλήρωτης εργασίας (ανάληψη της φροντίδας των παιδιών, των ηλικιωμένων και του νοικοκυριού). Αυτό το διαχρονικό πρόβλημα γίνεται χειρότερο με την προσπάθεια της ιδιωτικοποίησης του συστήματος υγείας και την υποβάθμιση της παιδείας και των δομών του κοινωνικού κράτους. Έτσι, δημιουργείται μια ασφυκτική κατάσταση για τις εργαζόμενες γυναίκες και τις μητέρες που έχουν ελάχιστο ελεύθερο χρόνο. Το ζήτημα αυτό έχει σαφώς ταξική διάσταση αφού αυτή η κατάσταση γίνεται χειρότερη για τις πιο χαμηλά αμειβόμενες, τις μετανάστριες κ.ο.κ.

Για αυτό το λόγο, το φεμινιστικό κίνημα δεν είναι καθόλου αδιάφορο προς τα ζητήματα του κοινωνικού κράτους, των ιδιωτικοποιήσεων, της πρόνοιας, που ναι μεν προφανώς αφορούν όλο το εργατικό κίνημα, ωστόσο έχουν δυσανάλογες συνέπειες στις γυναίκες. Παλεύουμε συνολικά για τη διεύρυνση του κοινωνικού κράτους. Ο αγώνας για την ανατροπή του καπιταλισμού και της πατριαρχίας έχει ως πρώτο καθήκον την οικοδόμηση δομών που θα κοινωνικοποιήσουν τις εργασίες φροντίδας.

Στα ερείπια του ΕΣΥ με τα υποστελεχωμένα νοσοκομεία, την ανύπαρκτη πρωτοβάθμια φροντίδα, το εξαντλημένο προσωπικό, τις ελλείψεις σε αναλώσιμα, τις ρημαγμένες κτιριακές υποδομές κ.λπ. οικοδομούνται η ιδιωτική υγεία και η ιδιωτική ασφάλιση. Θα πρέπει να μπει στοπ σε αυτά τα σχέδια. Να μην κλείσει κανένα νοσοκομείο στη χώρα· αντιθέτως, να στηριχτεί και να διευρυνθεί το ΕΣΥ, με δημόσιες επενδύσεις, με μόνιμες προσλήψεις προσωπικού και με άνοιγμα νέων δομών.

Επιπλέον, το σύστημα υγείας θα πρέπει να είναι σε θέση να παρέχει δωρεάν και ασφαλή άμβλωση σε κάθε γυναίκα που την επιλέγει ή τη χρειάζεται. Να παρέχει δωρεάν και εύκολα γυναικολογικές εξετάσεις. Το σύστημα υγείας θα πρέπει να μπορεί να προσφέρει φυλομετάβαση σε ανθρώπους σε όλη την χώρα. Φυσικά, να έχει δομές που θα προλαμβάνει και θα θεραπεύει τα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα.

Η υπονόμευση του δημόσιου σχολείου σημαίνει περισσότερο βάρος για τις μητέρες που καλούνται να φροντίσουν τα παιδιά. Τα σχολεία είναι υποστελεχωμένα, με πάρα πολλά παιδιά ανά τάξη, οι ακαδημαϊκές χρονιές ξεκινούν με κενά, τα ολοήμερα σχολεία δεν μπορούν να λειτουργήσουν, ενώ οι σχολικές μονάδες πάντα απειλούνται με συγχωνεύσεις και κλεισίματα. Στους βρεφονηπιακούς σταθμούς οι θέσεις είναι ελάχιστες και οι οικογένειες είτε πρέπει να στραφούν σε ιδιωτικούς, είτε στους παππούδες και τις γιαγιάδες, είτε ένας από τους δύο γονείς να εγκαταλείψει την εργασία του δηλαδή, σχεδόν πάντα, η γυναίκα. Για τα ανάπηρα παιδιά η κατάσταση είναι εντελώς τραγική, το κράτος τα έχει αφήσει αυτά και τις οικογένειές τους στην τύχη τους.

Υποστήριξη στις γυναίκες που κινδυνεύουν. Η ενδοοικογενειακή βία και οι γυναικοκτονίες είναι ένα υπαρκτό φαινόμενο. Υποκριτικά οι αρχές καλούν τις γυναίκες να βγουν μπροστά και να μιλήσουν αλλά όταν το κάνουν είναι ανίκανες ή απρόθυμες να τις προστατεύσουν, όπως ανέδειξε το παράδειγμα της δολοφονημένης 43χρονης στη Σαλαμίνα. Το κίνημα πρέπει να απαιτήσει γενναίες δημόσιες επενδύσεις σε δομές φιλοξενίας γυναικών και παιδιών σε όλες τις μεγάλες πόλεις της χώρας. Δομές που να μπορούν να προσφέρουν προστασία, ανωνυμία, διατροφή, ψυχολογική υποστήριξη, νομική βοήθεια, περίθαλψη. Η ανεπάρκεια τέτοιων δομών είναι σκανδαλώδης. Η Συνέλευση 8 Μάρτη που ανέδειξε το θέμα με συγκεκριμένη καμπάνια το 2022 ανέφερε ότι: «Στην Ερμηνευτική Έκθεση της Σύμβασης της Κωνσταντινούπολης, συγκεκριμένα συστήνεται ασφαλής διαμονή σε ειδικούς ξενώνες γυναικών, διαθέσιμη σε κάθε περιοχή με μία οικογενειακή θέση ανά 10.000 κατοίκους, επομένως πάνω από 1.000 για τη χώρα μας. Η χωρητικότητα όμως στις υπάρχουσες 19 Δομές, είναι μόλις 400 ατομικές (όχι οικογενειακές) θέσεις ασφαλούς στέγασης για τις γυναίκες και τα ανήλικα παιδιά τους (2η ετήσια έκθεση για τη βία κατά των γυναικών) ενώ αποσιωπάται πλήρως το γεγονός ότι οι ξενώνες δεν δέχονται αγόρια άνω των 12 ετών».

1. Με βάση τα παραπάνω, η Γυναικεία Ομάδα της ΟΚΔΕ-Σπάρτακος παρεμβαίνει με όσες δυνάμεις διαθέτει στο φεμινιστικό κίνημα με στόχο:

• Την αυτοοργάνωση των γυναικών ενάντια στη βία του πατριαρχικού συστήματος, αναδεικνύοντας δράσεις που σπάνε τον φόβο, οικοδομούν την αλληλεγγύη, πετυχαίνουν υλικές νίκες και προωθούν την αυτοπεποίθηση για την οικοδόμηση ανθρώπινων σχέσεων απαλλαγμένες από την εκμετάλλευση, την καταπίεση, την κτητικότητα, τις διπλές οριοθετήσεις που επιβάλλονται στη γυναικεία συμπεριφορά.
• Την οικοδόμηση σχέσεων μεταξύ του φεμινιστικού και εργατικού κινήματος με προμετωπίδα τη Φεμινιστική Απεργία. Αυτή η προσπάθεια προωθείται με την παρέμβαση στο εργατικό κίνημα έτσι ώστε να αγκαλιάσει τα αιτήματα των εργαζομένων γυναικών.
• Την ανάδειξη της σημασίας της γυναικείας καταπίεσης και εν γένει των πατριαρχικών σχέσεων εξουσίας για τη σταθερότητα του καπιταλιστικού συστήματος βαρβαρότητας, καθιστώντας το φεμινιστικό κίνημα σπίθα για την πυροδότηση ευρύτερων κοινωνικών αντιστάσεων και δημιουργώντας ρήξεις στο κεντρικό πολιτικό σκηνικό.
• Την ενότητα του φεμινιστικού κινήματος με το ΛΟΑΤΚΙ κίνημα και όλους τους καταπιεσμένους, κόντρα στον κατακερματισμό και την εχθρότητα που καλλιεργείται από τον αστικό φεμινισμό και τον ρεφορμισμό.
• Τη συμβολή στη διαμόρφωση του προγράμματος μεταβατικών αιτημάτων στο πλαίσιο του στρατηγικού αγώνα για την ανατροπή της πατριαρχικής και καπιταλιστικής κυριαρχία

ΛΟΑΤΚΙΑ+ κίνημα

• Για τον γάμο και την τεκνοθεσία στα ομόφυλα ζευγάρια

Υποστηρίζουμε το δικαίωμα της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας για ισότητα στο γάμο και στην τεκνοθεσία, και εν γένει κάθε δικαίωμα που διεκδικεί επειδή βελτιώνει τις συνθήκες ζωής των πιο φτωχών μελών της, τα οποία δεν έχουν τις ίδιες προσβάσεις και την αποδοχή που έχουν τα πιο προνομιούχα κομμάτια. Αποδυναμώνει στερεότυπα και διακρίσεις και λειτουργεί υποστηρικτικά για τα θύματα βίας και εκφοβισμού. Ταυτόχρονα, διαμορφώνει πιο δημοκρατικές αντιλήψεις στους καταπιεσμένους και ένα κοινό πεδίο σεβασμού στο διαφορετικό σεξουαλικό προσανατολισμό, στην ταυτότητα φύλου και στους διαφορετικούς τύπους κοινωνικών, συντροφικών και ερωτικών σχέσεων, πέρα των καπιταλιστικά κυρίαρχων πατριαρχικών και ετεροκανονικών προτύπων.

Πιο ειδικά, θεωρούμε ότι είναι σημαντικό πως αποδυναμώνεται στην συνείδηση των καταπιεσμένων ο μύθος του θεσμού της οικογένειας ως «καταφύγιο» από την βαρβαρότητα αυτού του συστήματος. Η πατριαρχική οικογένεια ως θεσμός διαιωνίζει την καταπίεση της γυναίκας λόγω της αδούλωτης οικιακής εργασίας και της εξάρτησής της από την άντρα, την υποδούλωση των παιδιών στον γονεϊκό έλεγχο αλλά και την καπιταλιστική αλλοτρίωση. Η οικογένεια άλλωστε είναι κοινωνικός θεσμός και όχι φυσικός. Έχουν υπάρξει στην ιστορία της ανθρωπότητας μια τεράστια πολυμορφία οικογενειών, μέσα στην οποία η πυρηνική οικογένεια είναι το προϊόν μιας συγκεκριμένης ιστορικο-κοινωνικής εξέλιξης. Ακόμα και σήμερα συνυπάρχουν διαφορετικά μοντέλα οικογενειακών σχέσεων.

2. Η κυβέρνηση έφερε τη νομοθετική ρύθμιση για την επέκταση του πολιτικού γάμου στα ομόφυλα ζευγάρια και μαζί μια σοβαρή κρίση εντός της. Η ΝΔ αποφάσισε να μην επιβάλει κομματική πειθαρχία για την ψήφιση του νομοσχεδίου γιατί την ενδιαφέρει το κοινωνικά συντηρητικό, φοβικό και θρησκόληπτο ακροατήριο της δεξιάς και ακροδεξιάς και προσπαθεί να το κατευνάσει.Απ’ την άλλη παίζει και με την ατζέντα της κεντροαριστερής αντιπολίτευσης για να αποσπάσει συναίνεση απ’ την ίδια διεμβολίζοντας την.

Η κρίση εντός της κυβέρνησης προσιδιάζει στις δύο διαφορετικές γραμμές που διαφαίνονται εντός της αστικής τάξης για το ζήτημα αυτό. Η μία είναι η «συντηρητική» τάση και η άλλη είναι η «εκσυγχρονιστική». Η «αναχρονιστική» τάση της αστικής τάξης έχει μια πατριαρχική αντίληψη για την διαιώνιση της καπιταλιστικής ιδιοκτησίας και κυριαρχίας. Σ’ αυτήν ανήκει και ο χώρος της ακροδεξιάς που βρίσκεται σε διεθνή άνοδο και συγκροτεί ένα αναδυόμενο ρεύμα λαϊκισμού-συντηρητισμού αμφισβητώντας τα δικαιώματα και τους αγώνες του φεμινιστικού και ΛΟΑΤΚΙ+ κινήματος. Από την άλλη, η «εκσυγχρονιστική» τάση υπερασπίζεται μια ατζέντα ως προς την επέκταση του διευθυντικού προνομίου αλλά και των νεοφιλελεύθερων ιδεολογημάτων της ισότητας ευκαιριών και της αριστείας, απαξιώνοντας την ριζοσπαστική χρήση των δικαιωμάτων της κοινότητας για την κοινή ισότητα των από κάτω. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι παρά τις όποιες παραχωρήσεις δίνει ο καπιταλισμός, που είναι αποτέλεσμα των αγώνων των καταπιεσμένων, δεν αλλάζει ότι προωθεί την κοινωνική βαρβαρότητα και τον συντηρητισμό για να διαιωνίζει την καταπίεσή του.

3. Η αναμενόμενη τοποθέτηση της εκκλησίας για το ζήτημα αυτό είναι αντιδραστική: συνδέει το γάμο και την τεκνοθεσία παιδιών από ομόφυλα ζευγάρια ως πράξη που δεν συνάδει με τους υπαρκτούς έμφυλους ρόλους μητέρα-πατέρα στη βάση της φύσης και της θεϊκής θέλησης. Θέλει να διχάσει τους από κάτω με την πρόταση για διεξαγωγή δημοψηφίσματος και να ενισχύσει αντιδραστικές-σκοταδιστικές απόψεις. Το δικαίωμα πίεσης που έχει η εκκλησία σε νομοθετικές επιλογές της πολιτείας δείχνει ότι δεν έχει ολοκληρωθεί εντός χώρας ο αναγκαίος διαχωρισμός εκκλησίας-κράτους, αλλά και τους κοινωνικούς και υλικούς δεσμούς που έχει με τμήματα του πληθυσμού, που επηρεάζονται από θρησκόληπτες, αντιεπιστημονικές και σκοταδιστικές αντιλήψεις σε διάφορα κοινωνικά θέματα. Ενδεικτική είναι η επιρροή της και από την εύνοια ισχυρών τμημάτων του κλήρου προς δίκτυα εκλογικής πελατείας των κομμάτων της δεξιάς και της ακροδεξιάς.

4. Το ΚΚΕ είναι ενάντια στο γάμο και στη τεκνοθεσία στα ομόφυλα ζευγάρια, διότι θεωρεί ότι είναι αντικειμενικές συνθήκες η μητρότητα και η πατρότητα και ότι με την ρύθμιση αυτή καταργούνται. Με την ομοφοβική αυτή του στάση διαιωνίζει ηθικολογικές, πατριαρχικές και συντηρητικές κομφορμιστικές αντιλήψεις του καπιταλισμού ως πρότυπα εργατικής ηθικής. Υποστηρίζει την «ιερότητα» της μητρότητας ενώ ως κατασκευασμένος μύθος του καπιταλισμού και της πατριαρχίας διασφαλίζει την διπλή καταπίεση του γυναικείου φύλου. Εκπροσωπεί το ρεύμα του συντηρητικού εργατισμού εντός του ρεφορμισμού. Η τοποθέτησή του δεν απηχεί μόνο σε συντηρητικές αντιλήψεις που υπάρχουν εντός της εργατικής τάξης, αλλά και στον τρόπο με τον οποίο συγκροτείται εσωτερικά η γραφειοκρατία εντός του σε επίπεδο κοινωνικής σύνθεσης. Διασπά τους από κάτω και αποτελεί ανάχωμα στην πάλη τους για την διεύρυνση των δικαιωμάτων και στην δυναμική της κοινωνικής απελευθέρωσης. Ταυτόχρονα, η θέση του ΚΚΕ έχει τις ρίζες της και στον ρόλο της πατριαρχικής οικογένειας στην διαιώνιση του status quo και της γραφειοκρατίας στα σταλινικά καθεστώτα και στην πολιτική των λαϊκών μετώπων.

5. Προφανώς, η μεταρρύθμιση αυτή δεν λύνει το σύνολο των προβλημάτων που αντιμετωπίζει σήμερα η ΛΟΑΤΚΙ κοινότητα. Διεκδικούμε την επέκταση της καθολικής πρόσβασης αλλά και με ειδικές πολιτικές στα μέλη της κοινότητας, σε δημόσια υγεία και ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, σε δημόσια παιδεία και στέγαση, σε σταθερές σχέσεις εργασίας και κοινωνική ασφάλιση, τομείς που βάλλονται από τις αστικές κυβερνήσεις των τελευταίων χρόνων. Ιδιαίτερα για το ΕΣΥ, πρέπει να καλύπτει δημόσια και δωρεάν την θεραπεία φυλομετάβασης και περίθαλψη για τα τρανς άτομα. Η επέκταση αυτή βοηθά στην κοινωνικά ισότιμη κάλυψη των αναγκών και επιθυμιών των ΛΟΑΤΚΙ ατόμων και έρχεται σε ρήξη με κοινωνικές και θεσμικές διακρίσεις και αποκλεισμούς που υπάρχουν εις βάρους τους εντός στους χώρους εργασίας, υγείας, παιδείας και δημοσίων θεσμών. Ταυτόχρονα, τα δικαιώματα που απορρέουν από την ισότητα στο γάμο και στη τεκνοθεσία πρέπει να επεκταθούν στις σχέσεις με ελεύθερη συμβίωση καθώς και να περιλαμβάνουν την τρανς γονεϊκότητα. Τέλος, θα πρέπει η σημερινή συζήτηση να συνδεθεί με την πολιτικής της αποϊδρυματοποίησης της παιδικής στέγης και της δημιουργίας δομών προσωρινής φιλοξενίας υπό εργατικό έλεγχο.

6. Σύνδεση τάξης-φύλου-φυλής-σεξουαλικότητας

Τα δικαιώματα που κατακτούνται σήμερα μπορούν να διαμορφώσουν την συνθήκη ώστε οι από κάτω να κατανοήσουν ότι με την απόκτησή τους τελικά δεν σταμάτησε η καταπίεση τους και ότι πρέπει να ανατρέψουν το σύστημα αυτό. Γι΄ αυτό οι κοινωνικές και οι πολιτικές πρωτοπορίες χρειάζεται να δημιουργούν μεταβατικές απελευθερωτικές προσεγγίσεις και αιτήματα ενάντια στον ίδιο τον καπιταλισμό, που από τη φύση του διαιωνίζει το σεξισμό, την ομοφοβία, την τρανσφοβία, την κοινωνική αλλοτρίωση και απομόνωση, την απαξίωση της ανθρώπινης ζωής, την πατριαρχία και την ετεροκανονικότητα.

Τα άμεσα αιτήματα συνδέονται με τα στρατηγικά με το επαναστατικό μεταβατικό πρόγραμμα για την ανατροπή του καπιταλισμού, μέσω της αυτοοργάνωσης και της ενότητας της εργατικής τάξης, ανεξαρτήτως φύλου, φυλής, εθνικότητας, θρησκείας και σεξουαλικού προσανατολισμού, με σκοπό την δημιουργία μιας ελεύθερης και αταξικής κοινωνίας των ισότιμων συνεταιρισμένων παραγωγών. Ένα αναβαθμισμένο αίτημα που πρέπει να επιβάλλεται από τους σημερινούς ταξικούς και έμφυλους αγώνες είναι η διεύρυνση και η δημιουργία νέων δημόσιων δομών κοινωνικής αναπαραγωγής με εργατικό και κοινωνικό έλεγχο. Ο εργατικός και κοινωνικός έλεγχος πρέπει γενικά να επιδιώκεται από την εργατική τάξη σ’ ότι αγαθό και υπηρεσία παράγεται από την εργασία της.

Με τις δομές κοινωνικής αναπαραγωγής αμφισβητείται ο ρόλος της πυρηνικής καπιταλιστικής οικογένειας και οι επίσημες συμβάσεις της (π.χ. γάμος), διότι αυτές αντικαθιστούν βασικές λειτουργίες της (π.χ. εκπαίδευση παιδιών, διατροφή κ.ά.). Ο θεσμός της οικογένειας σήμερα βρίσκεται σε κρίση αλλά δεν αναιρείται ότι είναι ένας θεσμός διαιώνισης της καπιταλιστικής αλλοτρίωσης, διότι εντός των μελών της αναπαράγονται σχέσεις οικονομικής, κοινωνικής και συναισθηματικής εξάρτησης, σε επίπεδο έμφυλων και κοινωνικών ιεραρχήσεων και ρόλων. Δεν μπορεί πάντως να προβλεφθεί πως θα είναι στο σοσιαλισμό οι νέες μορφές ερωτικών-σεξουαλικών και κοινωνικών σχέσεων, ισότιμων, αυτοοργανωμένων και ελεύθερων, αλλά αυτές οι σχέσεις δεν θα προκύψουν από τους καπιταλιστικούς οικονομικούς και κοινωνικούς καταναγκασμούς. Τα παιδιά πάντως θα είναι ανεξάρτητα μέλη της κοινωνίας και θα μεγαλώνουν ως συλλογική έγνοια των μελών της.

Ενάντια στην εμπορευματοποίηση των αναγκών και των επιθυμιών των μελών της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας, από τις οποίες κερδοφορούν σήμερα καπιταλιστές, ακόμα και μέλη της κοινότητας, χρειάζονται δημόσιες δομές κοινωνικής φροντίδας. Η δημιουργία τους βοηθά στην ψυχοκοινωνική και συναισθηματική στήριξη των μελών της από διακρίσεις και κακοποιητικές συμπεριφορές που έχουν δεχτεί, σε επίπεδο ενημέρωσης και φροντίδας για ζητήματα σεξουαλικότητας και φύλου (π.χ. μεταδιδόμενα νοσήματα κ.ά.), κοινωνικοποίησης από προβλήματα απομόνωσης που μπορεί να βιώνουν κ.ά.

Τέτοιες δομές πρέπει να λειτουργούν στον αντίποδα του μοντέλου της πολιτικής ΜΚΟ, της συγκεντρωτικής διοίκησης ή της δημοκρατικής συνδιοίκησης. Με τον εργατικό-κοινωνικό έλεγχο των δομών αυτών οι από κάτω εφαρμόζουν το μοντέλο εξουσίας, ενότητας, δημοκρατίας μιας άλλης κοινωνίας που θα ανταποκρίνεται στις δικές τους ανάγκες και επιθυμίες. Έτσι, διευθύνουν και παίρνουν πίσω τον πλούτο που παράγουν. Ανακατανέμουν ισότιμα, πολύχρωμα και διευρυμένα ανάγκες και ρόλους αμφισβητώντας το διευθυντικό προνόμιο και τις γραφειοκρατικές ιεραρχίες. Καθορίζουν με αντίστοιχο τρόπο το επιστημονικό πλαίσιο των δομών αυτών, ενάντια σε κανονιστικές και καταπιεστικές προσεγγίσεις με χειρότερο παράδειγμα τις θεραπείες μεταστροφής.

7. Τα αιτήματα αυτά μπορεί να διεκδικηθούν από μια εργατική τάξη που είναι σήμερα πιο ευρεία, πολύχρωμη και πολυεθνική. Αλλά είναι σήμερα πιο κατακερματισμένη, με πιο χαμηλή συνείδηση της θέσης της και με τεράστιο έλλειμμα συλλογικών εμπειριών αγώνα.Τα πρωτοπόρα και συνειδητά τμήματά της είναι σε καλύτερη θέση να συνδέσουν τους αγώνες των εργαζομένων με τους αγώνες για το φύλο, τη φυλή και την σεξουαλικότητα. Μια τέτοια εμπειρία ήταν η σύνδεση του ταξικού κινήματος οργής για το έγκλημα στα Τέμπη με την απεργία της 8ης Μάρτη. Η ενότητα των αγώνων επιτυγχάνεται μ’ ένα συμμαχικό μπλοκ δυνάμεων της ανατροπής που σ’ αυτό έχει κεντρικό ρόλο η εργατική τάξη, που αξιοποιεί τα εργαλεία των κοινωνικών κινημάτων, που συνεργάζεται ισότιμα με τους υπόλοιπους καταπιεσμένους/ες, σεβόμενη την αυτονομία τους στο πεδίο του λόγου και της πρακτικής, για την απελευθέρωση της ανθρωπότητας.

Τα κινήματα πόλης: 

1. Με ορισμένους προπομπούς, όπως το κίνημα των παραπηγματούχων του Περάματος ή των κατοίκων των Μεγάρων ενάντια στα διυλιστήρια, τα κινήματα πόλης εμφανίστηκαν στη χώρα τη δεκαετία του 1980 και γενικεύτηκαν την επόμενη εικοσαετία. Έχουν αναδειχτεί σε σημαντικό τομέα της ταξικής πάλης, και σε ορισμένες περιπτώσεις έχουν παίξει κομβικό ρόλο – ένα παράδειγμα είναι το κίνημα της κατάληψης δημόσιων χώρων, υπαίθριων ή και στεγασμένων, την επαύριο της εξέγερσης του Δεκέμβρη του 2008, με το πάρκο Ναυαρίνου να παραμένει ενεργό μέχρι και σήμερα. Παραδείγματα τέτοιων αγώνων είναι σήμερα ο αγώνας ενάντια στον σταθμό του μετρό στα Εξάρχεια, η μάχη για την υπεράσπιση πάρκων (Τρίτση, Δρακόπουλου, Ακαδημία Πλάτωνος, λόφος Στρέφη κ.ά), οι κινητοποιήσεις ενάντια στον εγκιβωτισμό του μεγάλου ρέματος Ραφήνας κλπ.

Παρότι ο πρώτος τους πυρήνας προερχόταν πολλές φορές από παλιά μέλη της επαναστατικής αριστεράς ή της κινηματικής πρωτοπορίας, τη δεκαετία του 2000 είχε διαμορφωθεί στο εσωτερικό τους μια ρεφορμιστική και μικροαστική ηγεμονία, στην οποία συνέβαλλε και το ότι η ανεξάρτητη αντικαπιταλιστική αριστερά δεν είχε συστηματική συμμετοχή σε αυτά, με την εξαίρεση κάποιων ιστορικών της σχημάτων. Αυτό ήταν έκφανση μιας γενικότερης δυστοκίας εμπλοκής στα περισσότερα από τα λεγόμενα νέα κινήματα: περιβαλλοντικά, αντιρατσιστικά, φεμινιστικά, ΛΟΑΤΚΙ κ.ά. Τα επόμενα χρόνια συνέβη μια σημαντική στροφή και προς αυτά τα κινήματα. Η αύξηση της δυνατότητας εκλογής δημοτικών και περιφερειακών συμβούλων από τις εκλογές του 2010 μέχρι και αυτές του 2019, λόγω του ευνοϊκού πλαισίου που δημιουργούσε γι’ αυτό η διοικητική μεταρρύθμιση, η αλλαγή του νομικού πλαισίου, και κυρίως η ενοποίηση της αντικαπιταλιστικής αριστεράς στην ΑΝΤΑΡΣΥΑ, αύξησε με τη σειρά της τον βαθμό εμπλοκής της αντικαπιταλιστικής αριστεράς στα κινήματα πόλης, την τεχνογνωσία και τη γνώση της για θέματα αστικού χώρου, περιβάλλοντος κλπ.

Ωστόσο, σε αντίθεση με άλλα κινήματα, όπως το συνδικαλιστικό, το φοιτητικό ή το αντιπολεμικό, η πλειοψηφία της αντικαπιταλιστικής αριστεράς μπήκε στα κινήματα πόλης χωρίς επαρκή προγραμματική εξάρτυση. Έτσι, εκ των πραγμάτων δανείστηκε στοιχεία από τον ρεφορμισμό, είτε ως προς τα αιτήματα και τη μεθοδολογία που διαμορφώθηκαν υπό την ηγεμονία του ΣΥΡΙΖΑ ή των πρασίνων, είτε ως προς τη διαχειριστική αντίληψη για τους θεσμούς της τοπικής διοίκησης, με σημείο αναφοράς τους «κόκκινους δημάρχους» του ΚΚΕ και, πριν από αυτούς, της ΕΔΑ. 

1. Χρειάζεται να ανοίξουμε μια στρατηγική συζήτηση για το τι είναι ένα αντικαπιταλιστικό μεταβατικό πρόγραμμα για τα τοπικά κινήματα και τις αυτοδιοικητικές εκλογές. Ασφαλώς, ξεκινά από τις άμεσες και κατανοητές διεκδικήσεις των εργαζομένων και των καταπιεσμένων στρωμάτων στην πόλη. Σε αυτές θα περιλαμβάνονται αιτήματα όπως: υπεράσπιση των δημοσίων και των ελεύθερων χώρων, δημοτικές υπηρεσίες και παροχές, μέτρα για τη συγκράτηση των τιμών γης και των ενοικίων, μέτρα για τον περιορισμό της αστικής ρύπανσης, δημόσιες συγκοινωνίες πυκνές και φθηνές ή δωρεάν, ποδηλατόδρομοι, προσβασιμότητα ΑμεΑ, δημόσιες δομές απεξάρτησης κλπ. Το μεταβατικό πρόγραμμα, ωστόσο, οφείλει να συνδέει τις άμεσες διεκδικήσεις με την επαναστατική ανατροπή του συστήματος, γιατί κανένα από τα μεγάλα προβλήματα της σύγχρονης αστικής ζωής δεν μπορεί να λυθεί τελικά μέσα στον καπιταλιστικό τρόπο παραγωγής και υπό την εξουσία των καπιταλιστών. 

1. Ο επαναστατικός χαρακτήρας της παρέμβασης στα κινήματα πόλης ανάγεται, τελικά, σε δυο βασικές αντιλήψεις:

Πρώτον, οι θεσμοί της τοπικής διοίκησης, δήμοι και περιφέρειες, ούτε μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως όργανα των συμφερόντων της εργατικής τάξης, ούτε μπορούν να μεταρρυθμιστούν προς όφελός της. Ως μορφή τοπικής οργάνωσης της διοίκησης, με δομή, λειτουργία και τρόπο εκλογής αντίστοιχα της κεντρικής κυβέρνησης, οι δήμοι και οι περιφέρειες δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν διαφορετικά από ό,τι το αστικό κράτος γενικά.  Η παρέμβαση της επαναστατικής αριστεράς στους θεσμούς οφείλει να έχει το χαρακτήρα σαμποτάζ, και όχι τη φιλοδοξία της κόκκινης διαχείρισης. Στρατηγικός στόχος της παρέμβασης της επαναστατικής αριστεράς δεν πρέπει να είναι ούτε απλώς η εκπροσώπηση των κινημάτων, ούτε πολύ περισσότερο η διεκδίκηση της συμμετοχής τους στην τοπική διοίκηση, στη λογική της συνδιοίκησης, αλλά η αντικατάσταση των θεσμών της τοπικής διοίκησης με τους θεσμούς αυτοοργάνωσης των κινημάτων.

Δεύτερον, στη ρίζα των προβλημάτων της ζωής των εργαζομένων στον αστικό χώρο βρίσκεται η ατομική ιδιοκτησία στη γη. Η συρρίκνωση των δημόσιων χώρων είναι απόρροια της μονοπώλησης της γης από ιδιώτες. Ταυτόχρονα, το καθεστώς της ατομικής ιδιοκτησίας κάνει το ζήτημα της κατοικίας άλυτο, και είναι η βαθύτερη αιτίας της σημερινής στεγαστικής κρίσης. Μέσα από τα συστήματα της οριζόντιας ιδιοκτησίας, της αντιπαροχής και της ανοχής της αυθαίρετης δόμησης, το ελληνικό αστικό κράτος επιχείρησε να αντιμετωπίσει το πρόβλημα της στέγης των μαζών που συνέρρεαν ο εμφύλιος αρχικά και οι μετέπειτα οι αναδιαρθρώσεις του ελληνικού καπιταλισμού εκτόπιζαν από την ύπαιθρο προς  στις πόλεις, απαλλάσσοντας τον εαυτό του από την υποχρέωση εργατικής και κοινωνικής κατοικίας. Για την εργατική τάξη, η ιδιοκατοίκηση ήταν πολλές φορές η μόνη δυνατότητα, και αρκετά κινήματα επικεντρώθηκαν στην υπεράσπισή της. Το δικαίωμα των εργαζομένων στη στέγη, που υπερασπιζόμαστε άνευ όρων, όμως, δεν πρέπει να συγχέεται με το δικαίωμα στην ατομική ιδιοκτησία, ούτε σημαίνει αποδοχή της μικροαστικής λογικής του ιδιοκτήτη. Υπό αυτή την έννοια, η παρεμπόδιση των εξώσεων με μόνο στόχο την αναβολή τους, ούτε να τις ματαιώσει μπορεί τελικά, αλλά ούτε και να εγείρει διεκδικήσεις έναντι του κράτους για το δικαίωμα των θιγομένων στη στέγη. Το όραμά μας είναι δημόσια κατοικία για όλους και όλες, σύμφωνα με τις ανάγκες του καθενός και της καθεμίας, καθώς και με τα νέα πρότυπα κατοίκησης που θα διαμορφωθούν σε μια κοινωνία απαλλαγμένη από την εκμετάλλευση και την καταπίεση. 

1. Οι πρωτοβουλίες σε επίπεδο πόλης (Γαρδένια, Εργατικές Λέσχες κ.ά.), που γεφυρώνουν την απόσταση μεταξύ συνδικάτων και τοπικών πολιτικών οργανώσεων πρέπει να ενισχυθούν και να ιεραρχηθούν ψηλά στις προτεραιότητές μας. Καταφέρνουν να μεταφέρουν την πολιτική μας άποψη σε ένα ψηφιδωτό από διαφορετικά κινήματα και πρωτοβουλίες ενώ αναδεικνύουν ζητήματα σε επίπεδο γειτονιάς και φτάνουν σε χώρους εργασίας που τα συνδικάτα και οι ομοσπονδίες αδυνατούν.

Δ. Το πολιτικό σχέδιο της οργάνωσης

1. Κλειδί της ανασυγκρότησης και αντεπίθεσης του εργατικού κινήματος και των κοινωνικών κινημάτων είναι η διάσωση πολιτική επιβίωση και η ενίσχυση του ρεύματος της ανεξάρτητης επαναστατικής αριστεράς, με την προοπτική της δημιουργίας ενός επαναστατικού εργατικού κόμματος. Ένας πόλος της επαναστατικής αριστεράς, με λογική ενιαίου μετώπου στους αγώνες αλλά πολιτικά ανεξάρτητος από κάθε ρεφορμιστική ηγεσία, με ορατή εμβέλεια, προγραμματική συγκρότηση και μεταβατικό πρόγραμμα, είναι απαραίτητος όρος για τον απεγκλωβισμό αγωνιστών και αγωνιστριών από την επιρροή του ρεφορμισμού, αλλά, ακόμα περισσότερο, για την πολιτικοποίηση του νέου ριζοσπαστικού δυναμικού που αναδύεται και θα αναδυθεί στους αγώνες της νέας περιόδου.

1. Μέσα στα χρόνια της κρίσης και, μετέπειτα, της υποχώρησης των κινημάτων που ακολούθησε την επικράτηση της πρότασης του ΣΥΡΙΖΑ, η ΟΚΔΕ-Σπάρτακος προσπάθησε να κρατήσει ζωντανό το σχέδιο της ανεξαρτησίας της αντικαπιταλιστικής αριστεράς από τον ρεφορμισμό και τους θεσμούς του κράτους και την ανάγκη ύπαρξης επαναστατικού κομμουνιστικού κόμματος αλλά και αντικαπιταλιστικού μετώπου. Με αυτή τη λογική, συμμετείχε στην ΑΝΤΑΡΣΥΑ, στην πορεία αφιέρωσε τις δυνάμεις της στη συγκρότηση μιας επαναστατικής τάσης εντός της, της Πρωτοβουλίας για μια ΑΝΤΑΡΣΥΑ Αντικαπιταλιστική και Επαναστατική (ΠΑΑΕ), και την ίδια ώρα που προσπαθούσε να αναπαραχθεί και να ενισχυθεί η ίδια, τόσο μέσω της ΑΝΤΑΡΣΥΑ όσο και εκτός. Δυστυχώς, το βασικό μέσο πολιτικής παρέμβασης της οργάνωσής μας, η ΑΝΤΑΡΣΥΑ, γρήγορα σταμάτησε να λειτουργεί όπως θα θέλαμε. Οι τοπικές επιτροπές συνεδρίαζαν σπάνια, οι κλαδικές επιτροπές, με λίγες εξαιρέσεις, δε λειτούργησαν σχεδόν ποτέ, κοινό έντυπο και κοινά γραφεία δε λειτούργησαν ποτέ και οι αποφάσεις μεταφέρθηκαν στα κεντρικά όργανα και είχαν να κάνουν κυρίως με τις συνεργασίες της ΑΝΤΑΡΣΥΑ με άλλες οργανώσεις. Μαζί με την ΑΝΤΑΡΣΥΑ, μοιραία ατόνησε σταδιακά και η λειτουργία της ΠΑΑΕ, τουλάχιστον εκτός των διαδικασιών των συνδιασκέψεων, επιφέροντας ένα πλήγμα στην προσπάθεια μας να έρθουμε σε επαφή με άλλα κομμάτια του κινήματος. Παρότι δεν μπόρεσε να το εφαρμόσει, η ΠΑΑΕ συζήτησε, ωστόσο, ένα σχέδιο μετασχηματισμού, το οποίο εξακολουθούμε να θεωρούμε πως περιγράφει ένα αναγκαίο πολιτικό βήμα για την υπέρβαση της κρίσης της αντικαπιταλιστικής αριστεράς:  

“Χρειαζόμαστε ένα μέτωπο οργανώσεων και ανένταχτων αγωνιστών, αντικαπιταλιστικό και επαναστατικό, ενωτικό στη δράση με όλα τα αγωνιζόμενα τμήματα της τάξης, αλλά πολιτικά και οργανωτικά ανεξάρτητο από τον ρεφορμισμό.”

“Θα πρέπει να βρούμε τον τρόπο να συνενώσουμε σε νέες, πιο υγιείς βάσεις, τις δυνάμεις της επαναστατικής και αντικαπιταλιστικής αριστεράς, οι οποίες είναι σήμερα διάσπαρτες εντός μιας ΑΝΤΑΡΣΥΑ σε ύπνωση αλλά και εκτός της.”

Το σχέδιο αυτό χρειάζεται σήμερα να μετεξελιχθεί. Με δεδομένο τον διευρυνόμενο πολιτικό της διχασμό, αλλά και τον τρόπο λειτουργίας των μεγαλύτερων οργανώσεων, το να αναγεννηθεί η  ΑΝΤΑΡΣΥΑ από τις στάχτες της δεν είναι ρεαλιστική προσδοκία, και η ΠΑΑΕ δεν έχει τη δυνατότητα να λειτουργήσει συστηματικά χωρίς τη λειτουργία των τοπικών της ΑΝΤΑΡΣΥΑ. Μια σημαντική άνοδος του κινήματος θα μπορούσε να δώσει νέα πνοή στην αντικαπιταλιστική αριστερά, αλλά χρειάζεται ένα σχέδιο δράσης που δεν θα βασίζεται απλώς σε αυτή την προσμονή. 

1. Το πολιτικό μας σχέδιο δεν μπορεί να αποφύγει τη διαδικασία διαχωρισμού εντός του χώρου που αποκαλούσαμε αντικαπιταλιστική αριστερά. Η μάχη για τη διατήρηση ή προσέλκυση όσο το δυνατόν περισσότερων επαναστατικών ή αντικαπιταλιστικών δυνάμεων στην τροχιά ενός σχεδίου ενωτικής συγκρότησης στη βάση της πολιτικής, προγραμματικής και οργανωτικής ανεξαρτησίας από τον ρεφορμισμό, εντός ή εκτός κοινοβουλίου, είναι κρίσιμη. Αυτός είναι και ο πρώτος πυλώνας του σχεδίου μας, που ξεκινά από το εσωτερικό της ΑΝΤΑΡΣΥΑ, με τη συσπείρωση της αριστερής της πτέρυγας. Στις παρούσες συνθήκες, αυτό απαιτεί την αντιμετώπιση των κατά καιρούς παλινδρομήσεών της αριστερής αυτής πτέρυγας στα σχέδια «συμπόρευσης», όπως συνέβη και πρόσφατα με τη σύμπραξη με ρεφορμιστικές δυνάμεις σε μια σειρά δήμων, τη στιγμή μάλιστα που οι ίδιες αυτές δυνάμεις τηρούν συχνά στο δρόμο στάση απομονωτισμού και περιχαράκωσης. 

Δεδομένης της οργανωτικής παράλυσης της ίδιας της ΑΝΤΑΡΣΥΑ, η μάχη αυτή είναι πιθανό να δοθεί σε μεγάλο βαθμό περιφερειακά, μέσα από τα αντικαπιταλιστικά σχήματα στα σωματεία, τις σχολές και τις γειτονιές, που λειτουργούν με κύρια αναφορά τις δυνάμεις της ΑΝΤΑΡΣΥΑ και των οποίων η ΟΚΔΕ-Σπάρτακος πάντα επεδίωκε να είναι οργανικό τμήμα. Η μεταφορά του κέντρου βάρους της καθημερινής μας δραστηριότητας σε αυτά τα σχήματα, η οποία αποφασίστηκε στην προηγούμενη συνδιάσκεψη, είναι σήμερα ακόμα πιο εύλογη.

Έστω κι αν μοιάζει μάχη οπισθοφυλακής, έχει σημασία οι δυνάμεις που θα επιχειρήσουν την «υπέρβαση» της ΑΝΤΑΡΣΥΑ για χάρη ενός πλατιού σχεδίου ενοποίησης με πτέρυγες του ρεφορμισμού να μην το κάνουν στο όνομά της – να μην κερδίσουν δηλαδή την πλειοψηφία του μετώπου. Την ίδια μάχη δίνουμε μέσα στα αντικαπιταλιστικά σχήματα σε σωματεία, σχολές και γειτονιές, τα οποία μάλιστα έχουν μεγαλύτερη κοινωνική εμβέλεια από την ίδια την ΑΝΤΑΡΣΥΑ.  Ό,τι απομείνει από αυτό το χώρο προσηλωμένο στο αρχικό σχέδιο του ανεξάρτητου από τον ρεφορμισμό αντικαπιταλιστικού πόλου, θα είναι ο βασικός αρχικός πυρήνας των δυνάμεων της μελλοντικής ανεξάρτητης επαναστατικής αριστεράς.

1. Μετά από τόσα χρόνια ύπαρξης της ΑΝΤΑΡΣΥΑ, ωστόσο, έχει γίνει σαφές ότι ένα αντικαπιταλιστικό μέτωπο οργανώσεων δεν είναι αρκετό. Είναι αναγκαία και η ύπαρξη μιας επαναστατικής και διεθνιστικής πτέρυγας, με προγραμματική ενότητα ανώτερη από αυτή που μπορούσε να επιτύχει η ΑΝΤΑΡΣΥΑ. Ο δεύτερος πυλώνας του σχεδίου μας είναι η οικοδόμηση μιας τέτοιας πτέρυγας, που θα είναι σταθερότερη οργανωτικά και προγραμματικά από το όποιο αντικαπιταλιστικό μέτωπο ώστε μπορεί να λειτουργεί εντός του αντικαπιταλιστικού μετώπου ή και ανεξάρτητα από αυτό. Η τακτική δεν έρχεται σε αντίθεση με τη συμμετοχή μας στην ΑΝΤΑΡΣΥΑ. Είναι δύο παράλληλες προσπάθειες που ιδανικά κάπου θα συναντηθούν: η πρώτη βασίζεται στην πολιτική ενότητα ως προς τα καθήκοντα της περιόδου, η δεύτερη στην βαθύτερη προγραμματική και ιδεολογική ενότητα.

Το κάλεσμα αυτό απευθύνεται με ειλικρίνεια και συνέπεια καταρχήν στις οργανώσεις του τροτσκιστικού χώρου, ανεξαρτήτως της άρνησης που μπορεί να συναντήσει, καθώς βασίζεται σε μια αντικειμενική αναγκαιότητα και όχι στις επιμέρους υποκειμενικές διαθέσεις. Σε δεύτερο επίπεδο, η προγραμματική αυτή συζήτηση μπορεί να επεκταθεί και σε δυνάμεις της αριστερής πτέρυγας της ΑΝΤΑΡΣΥΑ, με τις οποίες, ενώ δεν υπάρχει κοινή ιδεολογική προέλευση, υπάρχει μια γενική πολιτική συμφωνία στα καθήκοντα της περιόδου. 

Φυσικά, υπάρχουν και σε αυτό τον διεθνιστικό χώρο σημαντικές πολιτικές διαφωνίες. Η στάση απέναντι στον πόλεμο στην Ουκρανία, η ερμηνεία της τακτικής του Ενιαίου Μετώπου, η δράση στο συνδικαλιστικό κίνημα και η στάση απέναντι στο ρεφορμισμό είναι κάποια μόνο από τα ζητήματα που θα αποτελέσουν εμπόδια για την όποια συνεργασία. Σε τακτικό επίπεδο, μια ενδεχόμενη σύγκλιση θα είναι ακόμα πιο δύσκολη. Κάποιες απ’ αυτές τις οργανώσεις έχουν συνηθίσει να λειτουργούν αυτόνομα και έχουν στόχο να διατηρήσουν κάποια πολύ συγκεκριμένη παράδοση. Άλλες έχουν συνηθίσει να λειτουργούν μέσα σε πλατιά αριστερά κόμματα με σκοπό να επηρεάσουν τους ρεφορμιστές. Μπορεί, ωστόσο, να γίνει κατανοητό ότι μια πολιτική σύγκλιση, όσο δύσκολη κι αν φαίνεται, θα ήταν σημαντική για την ενίσχυση του διεθνιστικού επαναστατικού ρεύματος.

Η προσπάθεια θα πρέπει να περιλαμβάνει συζητήσεις για συγκεκριμένα θέματα, ανοιχτές εκδηλώσεις, διάλογο σε περιοδικά και εφημερίδες, κοινές παρεμβάσεις, κοινή συμμετοχή σε κινηματικές δομές κλπ. Είναι σημαντικό να εμπλακούν τα μέλη των οργανώσεων, καθώς και ανένταχτο δυναμικό που μπορεί να βρει ελκυστική αυτή την προοπτική, και να μη μείνει η πρωτοβουλία σε συζητήσεις κορυφής.

Αντικείμενο της διεργασίας αυτής θα πρέπει ασφαλώς να είναι και η πρόταση για το πολιτικό σχέδιο μιας ενωτικής συσπείρωσης της επαναστατικής αριστεράς στη βάση της προγραμματικής, πολιτικής και οργανωτικής ανεξαρτησίας από τον ρεφορμισμό. Προσκαλούμε αυτές τις δυνάμεις σε αυτό το σχέδιο. Ενδεχόμενη προσέλκυσή τους σε αυτό θα είχε διπλό όφελος: αφενός θα ενίσχυε τον ανεξάρτητο επαναστατικό πόλο τον οποίο επιδιώκουμε να οικοδομήσουμε, πατώντας στο πρόπλασμα της ΑΝΤΑΡΣΥΑ, αφετέρου θα ενδυνάμωνε τη διεθνιστική τάση εντός του.

1. Επιβεβαιώνουμε ότι τελικός στόχος της διπλής αυτής διεργασίας είναι η οικοδόμηση ενός επαναστατικού, διεθνιστικού, εργατικού κόμματος. Ένα τέτοιο κόμμα δεν μπορεί απλώς να ανακοινωθεί, αν δεν θέλουμε είτε να αποφύγουμε κωμικές αυτοανακηρύξεις μικρών οργανώσεων σε μαζικά κόμματα της εργατικής τάξης, είτε  ή βεβιασμένες συγκολλήσεις που επιδιώκουν τη μαζικότητα χωρίς προγραμματική ενότητα. Χρειάζονται συγκεκριμένοι όροι και  συνθήκες ώστε μια ταξικά συνειδητή πρωτοπορία συνδεδεμένη με τις μάζες να κερδίσει την πολιτική τους αναγνώριση και να συγχωνευτεί με αυτές. Η αναγκαιότητα για ένα τέτοιο κόμμα, όμως, χρειάζεται να τεθεί συγκεκριμένα και άμεσα, και οι διεργασίες για αυτό δεν θα πρέπει να παραπέμπονται σε ένα απώτερο μεσσιανικό μέλλον.

Στο πολιτικό αυτό σχέδιο η ΟΚΔΕ-Σπάρτακος επιδιώκει να συσπειρώσει νέους αγωνιστές και αγωνίστριες, αλλά και παλιότερους συντρόφους και συντρόφισσες της οργάνωσης ή του ρεύματος, που είχαν για διάφορους λόγους χαράξει διαφορετικές τροχιές, σήμερα όμως οι πολιτικές αποκλίσεις μεταξύ μας έχουν εκλείψει ή περιοριστεί σημαντικά. Μια τέτοια διαδικασία επαναπροσέγγισης πραγματοποιείται ήδη το τελευταίο διάστημα, και χρειάζεται να γίνει πιο συστηματική. 

1. Ασφαλώς, το υλικό ενός τέτοιου επαναστατικού κόμματος θα αντληθεί, τελικά, από αγωνιστές και τις αγωνίστριες που αναδεικνύονται μέσα στο κίνημα. Η ανάπτυξη των δυνατοτήτων για ένα τέτοιο κόμμα περνά από την ανάπτυξη του κινήματος , που δεν περιορίζεται στον δικό μας πολιτικό ή ιδεολογικό χώρο. Λειτουργούμε με τη λογική του ενιαίου μετώπου, της κοινής δράσης όλων των αγωνιζόμενων μερίδων του κινήματος που μοιράζονται τους βασικούς στόχους κάθε αγώνα. Ταυτόχρονα, τα ειδικότερα καθήκοντα που τίθενται σε κάθε τομέα του εργατικού κινήματος και των κοινωνικών κινημάτων απαιτούν συχνά πολυδύναμες, ευέλικτες και ετερογενείς συμμαχίες, συχνά με οργανωμένες δυνάμεις διαφορετικές από τις οργανώσεις στις οποίες απευθύνουμε το πολιτικό μας σχέδιο. Έχουμε ήδη τέτοιες εμπειρίες (γυναικείο ζήτημα, αντιφασισμός, αντιρατσιστικό κίνημα, κινήματα πόλης κ.ά.), και περιμένουμε να έχουμε περισσότερες στο άμεσο μέλλον.

1. Η ΟΚΔΕ-Σπάρτακος, παρά τις μικρές της δυνάμεις, υπήρξε χρήσιμη όχι μόνο σε μια σειρά κινήματα, με τη λογική του ενιαίου μετώπου και της αυτοοργάνωσης των αγώνων, αλλά και για την προώθηση του σχεδίου της ανεξάρτητης αντικαπιταλιστικής αριστεράς, την ενίσχυση των διεθνιστικών και επαναστατικών θέσεων εντός της, τη στροφή σε κινήματα που προηγουμένως ο χώρος έτεινε να υποτιμά (φεμινιστικό, ΛΟΑΤΚΙ, οικολογικό, αντιρατσιστικό, αντιφασιστικό), την προώθηση της εργατικής δημοκρατίας. Η ενίσχυσή της είναι σημαντική και για την επιτυχία του πολιτικού σχεδίου που επιδιώκουμε σήμερα. 

Η οργάνωση είναι αναντικατάστατο εργαλείο για την εκπαίδευση και διαμόρφωση στελεχών που θα μπορούν να δρουν οργανικά και πρωτοβουλιακά εντός του εργατικού κινήματος και των κοινωνικών κινημάτων, των εργασιακών και κοινωνικών χώρων, των σωματείων, αλλά και των ευρύτερων αντικαπιταλιστικών σχημάτων, με πυξίδα τις προγραμματικές αρχές του διεθνισμού και του επαναστατικού μαρξισμού. Η ιδεολογική και μορφωτική δουλειά, μέσα από τα έντυπα, τις εκδηλώσεις, αλλά και τους πυρήνες, είναι σημαντική προτεραιότητα. Την ίδια στιγμή, η ΟΚΔΕ-Σπάρτακος επιδιώκει τον καλύτερο συντονισμό των μελών και φίλων της, με τη λειτουργία ομάδων παρέμβασης σε κλάδους, αλλά και στα κοινωνικά κινήματα, που έχουν άλλες απαιτήσεις από το εργατικό και απαιτούν συγκεκριμένα σχέδια δράσης, ιδίως όπου έχουν υπάρξει σημαντικές νέες εξελίξεις.

Επιπλέον, στο περιβάλλον που διαμορφώνεται, με την κρίση των μετωπικών εγχειρημάτων, μας είναι σαφές ότι θα χρειαστεί να ενταθεί και η αυτοτελής λειτουργία της οργάνωσης. Εκτός από αναγκαίο, αυτό είναι και εφικτό: υπάρχουν σήμερα σημαντικές δυνατότητες για την ενίσχυσή της ΟΚΔΕ-Σπάρτακος

Ε. Η αποσύνθεση της 4ης Διεθνούς και τα διεθνή καθήκοντα της οργάνωσης

1. Η συμμετοχή της ΟΚΔΕ-Σπάρτακος στην 4η Διεθνή είναι οργανικό στοιχείο της συγκρότησης της πολιτικής της ταυτότητας και βασίζεται στην αντίληψη ότι δεν υπάρχει επαναστατικός μαρξισμός χωρίς διεθνισμό, και δεν υπάρχει διεθνισμός χωρίς διεθνή οργάνωση.

1. Τα τελευταία χρόνια, πέραν των διαλυτικών καταστάσεων που εμφανίζονται σε μια σειρά μεγάλων ρεφορμιστικών κομμάτων διεθνώς, παρατηρείται και μια δραματική κρίση των επαναστατικών διεθνών οργανώσεων, από την οποία η 4η Διεθνής κάθε άλλο παρά εξαιρείται. Στην πραγματικότητα, βρίσκεται σε κατάσταση διάλυσης, με διασπασμένα τμήματα σχεδόν σε όλες τις χώρες, συρρικνούμενο αριθμό μελών, αδυναμία λήψης κοινών πρωτοβουλιών, όλο και πιο αραιές διαδικασίες.

Παράλληλα, μέσα από την πολυετή προσήλωση στη στρατηγική των «πλατιών» κομμάτων, η ηγεσία της 4ης Διεθνούς έχει διαγράψει μια πολιτική τροχιά που την έχει φέρει σε στρατηγική απόκλιση με τις αρχές και θέσεις που υπερασπιζόμαστε. Η άκριτη στήριξη του ΣΥΡΙΖΑ, παρακάμπτοντας επιδεικτικά το ελληνικό τμήμα, ήταν σύμπτωμα αυτής της στροφής, την οποία με τη σειρά της επιτάχυνε. Οι τοποθετήσεις ουσιαστικά υπέρ του δυτικού ιμπεριαλιστικού μπλοκ (Λιβύη, Μακεδονικό) αλλά ακόμα και σε ανοιχτές πολεμικές συγκρούσεις, όπως στην Ουκρανία, παραβιάζουν την κόκκινη γραμμή του σοσιαλσωβινισμού. Δεν εκτιμούμε πως, υπό την υπάρχουσα ηγεσία, η κατάσταση στην 4η Διεθνή είναι αναστρέψιμη.

Επιπλέον, το εσωτερικό καθεστώς της Διεθνούς δεν ευνοεί τις προοπτικές μιας ενδεχόμενης αλλαγής πλεύσης. Η ηγεσία δεν ανανεώνεται καθόλου, ή το κάνει εντελώς ελεγχόμενα. Το δημοκρατικό συγκεντρωτισμό έχει αντικαταστήσει το δημοκρατικό έλλειμμα που γίνεται ανάγλυφο στους αποκλεισμούς ολόκληρων οργανώσεων που δεν συμφωνούν με την ηγεσία, με συνοπτικές διαδικασίες, την ίδια στιγμή που άλλες οργανώσεις που συμπλέουν με την πολιτική της ηγεσίας γίνονται δεκτές παρά τη θέληση των εθνικών τμημάτων των αντίστοιχων χωρών. Χαρακτηριστική ήταν και η παρέμβαση της διεθνούς για τη διάσπαση του ελληνικού τμήματος, που ήταν αντιπολιτευτικό, και τη η δημιουργία μιας μικρής νομιμόφρονος ομάδας στη χώρα.

1. Ακριβώς επειδή δεν υπάρχει διεθνισμός χωρίς διεθνή οργάνωση, όμως, το ζήτημα δεν είναι η αποχώρηση και η εθνική απομόνωση, αλλά η δημιουργία μιας διεθνούς επαναστατικής πτέρυγας και, τελικά, μιας επαναστατικής διεθνούς. Γι’ αυτό τον σκοπό, η ΟΚΔΕ-Σπάρτακος υπήρξε ιδρυτικό και είναι ενεργό μέλος της Τάσης για μια Επαναστατική Διεθνή (TRI), που ξεκινά από το εσωτερικό της 4ης Διεθνούς αλλά επιδιώκει την προσέγγιση και με άλλα διεθνή επαναστατικά ρεύματα. Η κρίση σχεδόν όλων των διεθνών, που αντιμετωπίζουν προβλήματα παρόμοια με αυτά της 4ης Διεθνούς, μπορεί να απελευθερώσει δυνάμεις για μια τέτοια διεθνή σύγκλιση επαναστατικών δυνάμεων.

Οι δυνάμεις της TRI είναι περιορισμένες, και τα οργανωτικά της προβλήματα σημαντικά, ωστόσο ο βαθμός πολιτικής και φυσιογνωμικής συνοχής είναι επίσης σημαντικός. Επιπλέον, ο αναβαθμισμένος πολιτικός ρόλος που παίζουν οι Γάλλοι σύντροφοι και συντρόφισσες στο ΝΡΑ, μετά τη διάσπασή του, καθώς και η σύγκλισή με το προερχόμενο από την LO ρεύμα Etincelle, δημιουργούν νέες δυνατότητες. Είναι σημαντικό η συμμετοχή της ΟΚΔΕ-Σπάρτακος στην TRI να ενισχυθεί.

Ενόψει του Παγκοσμίου Συνεδρίου της 4ης Διεθνούς, που προγραμματίζεται για το 2025, η ΟΚΔΕ-Σπάρτακος θα επιδιώξει να συμβάλει σε μια επαναστατική πλατφόρμα, με πυρήνα την TRΙ, και θα μπει σε μια αναλυτική διαδικασία συζήτησης των κειμένων, της κατάστασης στη Διεθνή, της λειτουργίας της TRI, των διεθνών σχέσεων και των πολιτικών προοπτικών.