των Νικόλα Σκούφογλου και Μάνου Σκούφογλου
Η κινηματογραφικού τύπου επίθεση με μη επανδρωμένο αεροσκάφος και η δολοφονία του Ιρανού στρατηγού Σολεϊμανί στο Ιράκ συνιστά μια επιθετική προσπάθεια των ΗΠΑ να διατηρήσουν τον έλεγχο στη Μέση Ανατολή. Η επιχείρηση δεν αποφασίστηκε “εν θερμώ” ή “από κάποιον παράφρονα”, αλλά ενορχηστρώθηκε και εκτελέστηκε από τη μεγαλύτερη τρομοκρατική οργάνωση του πλανήτη, τον Λευκό Οίκο, που, μαζί με το αμερικανικό στρατιωτικό επιτελείο, λεηλατούν για δεκαετίες την περιοχή, με μοναδικό γνώμονα το συμφέρον του αμερικάνικου ιμπεριαλισμού.
Το πολιτικό και στρατιωτικό αδιέξοδο στο οποίο έχει περιέλθει η αμερικανική πολιτική των επεμβάσεων την τελευταία εικοσαετία, μετά τους πολέμους σε Ιράκ και Αφγανιστάν, είναι σημαντικό, ωστόσο είναι βιαστικές και επομένως αβάσιμες οι αναλύσεις ότι οι ΗΠΑ έχουν χάσει τον έλεγχο ή την θέση της πρώτης παγκόσμιας ιμπεριαλιστικής υπερδύναμης.
Είναι παραπάνω από προφανές ότι είναι γελοίο να κατηγορούν το Ιράν για τρομοκρατία και επεμβατικότητα στο Ιράκ αυτοί που 30 χρόνια εξολοθρεύουν συστηματικά τους λαούς του και 20 χρόνια βρίσκονται εκεί ως δυνάμεις κατοχής. Είναι το ίδιο αστεία η προπαγάνδα σύμφωνα με την οποία το Ιράν αποτελεί απειλή για το Ισραήλ, τη μεγαλύτερη στρατιωτική δύναμη και τον στενότερο σύμμαχο των ΗΠΑ στη Μέση Ανατολή.
Η αναβαθμισμένη επιθετικότητα των ΗΠΑ ρισκάρει μια γενικευμένη πολεμική σύγκρουση, με εμπλοκή ιμπεριαλιστικών δυνάμεων και τοπικών αντιδραστικών κρατών. Αν και η κατάσταση φαίνεται να βαίνει προς εκτόνωση, δεν μπορεί να αποκλειστεί ότι στο άμεσο μέλλον τέτοια επεισόδια θα πυκνώσουν και θα οξυνθούν, με απρόβλεπτες συνέπειες.
Σε περίπτωση πολέμου, μια θέση «διπλού ντεφετισμού» δεν θα είχε καμία βάση. Ενδεχόμενη εισβολή των ΗΠΑ δεν θα είναι απλώς μια ενδοϊμπεριαλιστική σύγκρουση με τον περιφερειακό ιμπεριαλισμό του Ιράν, θα είναι ιμπεριαλιστική εισβολή και κατοχή. Η στρατιωτική, οικονομική και πολιτική δύναμη των δύο χωρών δεν είναι συγκρίσιμη. Μια ήττα του Ιράν ή του Ιράκ (εφόσον η κυβέρνησή του επιμείνει στο “έξω ο αμερικάνικος στρατός”) δεν θα ανοίξει κάποια επαναστατική προοπτική, αλλά το δρόμο για την ολοκληρωτική διάλυση της κοινωνίας και κάθε εργατικής οργάνωσης, όπως έγινε στους προηγούμενους πολέμους σε Ιράκ και Αφγανιστάν.
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ο Σολεϊμανί υπήρξε άνθρωπος κλειδί στον μιλιταριστικό και καταπιεστικό μηχανισμό του Ιράν, ωστόσο το να πανηγυρίζει κανείς για τον θάνατό του στις συγκεκριμένες συνθήκες είναι στην καλύτερη περίπτωση ανόητο, όπως θα ήταν ανόητο πχ το να πανηγυρίζει κανείς όταν ο Κουμουτσάκος – εκπρόσωπος μιας αντιδραστικής αστικής κυβέρνησης – έφαγε ξύλο από χρυσαυγίτες, δηλαδή από μια ακόμα πιο αντιδραστική δύναμη. Αν τον Σολεϊμανί τον είχε βγάλει από τη μέση το κίνημα των μαζών, πραγματικά θα πανηγυρίζαμε. Αλλά η αλήθεια είναι ότι τον εκτέλεσε ο πιο ισχυρός αντιδραστικός μιλιταριστικός παράγοντας του πλανήτη, ο στρατός των ΗΠΑ, για να διατηρήσει τη δική του κυριαρχία, που έχει βυθίσει στο χάος τη Μέση Ανατολή.
Επομένως, το πολιτικό καθήκον που προέχει είναι η αποτροπή ενδεχόμενης αμερικάνικης επέμβασης. Χωρίς την αντίδραση των εργαζομένων μέσα στις ίδιες τις ιμπεριαλιστικές χώρες, είναι απίθανο να νικηθούν οι ΗΠΑ. Το αντιπολεμικό κίνημα που εμφανίζεται σε όλες τις πόλεις των ΗΠΑ και των κοντινών της συμμάχων (πχ Καναδά) είναι ο καλύτερος σύμμαχος των εργατικών τάξεων και των λαών των χωρών που βρίσκονται στο στόχαστρο.
Η θέση των μαρξιστών απέναντι στο καθεστώς του Ιράν
Η πάλη ενάντια στον παγκόσμιο κίνδυνο που συνιστά ο αμερικανικός ιμπεριαλισμός δεν σημαίνει πολιτική υποστήριξη της κυβέρνησης και του καθεστώτος στο Ιράν. Το καθεστώς των αγιατολάχ και των στρατοκρατών του Ιράν είναι η διαστρέβλωση και πλήρης αναίρεση της επαναστατικής κατάστασης στη χώρα στα τέλη της δεκαετίας του 1970. Δεν μπορούμε να δεχτούμε τη διαρκή αντεπαναστατική δράση του καθεστώτος, που αντλεί κυνικά νομιμοποίηση για τη διαχρονική φυσική εξόντωση της πρωτοπορίας της εργατικής τάξης και των εθνοτήτων της χώρας στο όνομα του αγώνα ενάντια στις ΗΠΑ.
Η ιδέα ότι το Ιράν είναι αντιιμπεριαλιστική δύναμη είναι απλώς ευσεβής πόθος. Το Ιράν είναι μια ανεπτυγμένη καπιταλιστική χώρα, με δυναμική στρατιωτική και πολιτική παρουσία εκτός συνόρων και σταθερή συμμαχία με τη Ρωσία και την Κίνα. Οι κυβερνήσεις του και προσωπικά ο Σολεϊμανί συνεργάστηκαν με τις ΗΠΑ στον πόλεμο ενάντια στους Ταλιμπάν και την εισβολή στο Αφγανιστάν, ενώ διαπραγματεύτηκαν τα θέματα της σιιτικής κυβέρνησης που επιβλήθηκε στο Ιράκ μετά την αμερικανική κατοχή.
Ο ρόλος των ιρανικών ενόπλων δυνάμεων, των Φρουρών της Επανάστασης, στη νίκη ενάντια στο Ισλαμικό Κράτος είναι αδιαμφισβήτητος. Ωστόσο, δεν θα πρέπει να παραγνωρίζονται οι ευθύνες της σιιτικής ιρανόφιλης κυβέρνησης που επιβλήθηκε σε ένα διαλυμένο Ιράκ, με σημαντική παρουσία σουνιτών ανάμεσα στον πληθυσμό του, στην ανάδειξη και γιγάντωση του τέρατος που λέγεται ΙΣΙΣ. Με την κυβέρνηση του Ιράκ να είναι συμφωνημένη μεταξύ ΗΠΑ, Ιράν και Ταλαμπανί, το ΙΣΙΣ μπόρεσε να αυτοπαρουσιαστεί δημαγωγικά ως αντιιμπεριαλιστική δύναμη.
Η παρουσία των δυνάμεων του Ιράν στο Ιράκ, τη Συρία και τον Λίβανο είναι περιφερειακές ιμπεριαλιστικές δραστηριότητες, ενταγμένες στο σχέδιο της ανάδειξης του Ιράν σε ηγέτιδα δύναμη στην περιοχή, με την αρωγή της αεροπορίας και των πεζοναυτών της Ρωσίας. Δε λυπόμαστε καθόλου, το αντίθετο, για τις πολιτικές και στρατιωτικές ήττες του λεγόμενου δυτικού ιμπεριαλισμού και των συμμάχων του, ωστόσο από τη μεριά του Ιράν δεν γίνονται για την αντίσταση ή την προστασία των λαών.
Είναι επομένως καθήκον του εργατικού κινήματος στο Ιράν, με τις πλούσιες αγωνιστικές παραδόσεις, να καταγγείλει την επεκτατικότητα του καθεστώτος στο εξωτερικό, που συμβαδίζει με την κλιμάκωση της καταστολής στο εσωτερικό του.
Εξάλλου, στο συγκεκριμένο πλαίσιο, εθνική αυτοδιάθεση για το Ιράκ σημαίνει την απομάκρυνση όλων των στρατών, πρώτα από όλα του κυρίαρχου αμερικάνικου, αλλά και του ιρανικού.
Ένα τμήμα του αντιπολεμικού κινήματος, και οπωσδήποτε οι οργανώσεις του αριστερού πατριωτισμού, επαναλαμβάνουν το επιχείρημα ότι, μιλώντας ενάντια στο καθεστώς του Ιράν, δίνει κανείς άλλοθι στην επέμβαση των ΗΠΑ. Τα πολιτικά καθήκοντα, όμως, δεν προκύπτουν από τη ρητορική, αλλά από την ανάλυση της πραγματικής κατάστασης. Και η ανάλυση αυτή δεν γίνεται με συνθήματα. Η επιλογή των συγκεκριμένων συνθημάτων με τα οποία κάνει κανείς πολιτική έχει σημασία. Όμως τα συνθήματα προκύπτουν από την ανάλυση της κατάστασης, και όχι το αντίστροφο.
Η αντίθεσή μας στο καθεστώς του Ιράν, επομένως, σε καμία περίπτωση δε σημαίνει τον μετριασμό του πρώτιστου καθήκοντος που υπαγορεύει το σύνθημα “έξω οι ΗΠΑ” – δεν αναγνωρίζουμε το δικαίωμα στους ιμπεριαλιστές να ανατρέπουν καμία ξένη κυβέρνηση, είτε αντιδραστική είτε προοδευτική. Σημαίνει όμως ότι το κίνημα της αντίστασης χρειάζεται μια στρατηγική ταξικής ανεξαρτησίας. Οι λαοί του Ιράν και του Ιράκ δεν θα δώσουν τη μάχη ενάντια στους ξένους αφέντες απλώς και μόνο για να υποταγούν μετά στους ντόπιους αφέντες.
Ενάντια στο δικό μας ιμπεριαλιστικό στρατόπεδο
Η υποστήριξη του πολέμου στο 1914 στο όνομα της υπεράσπισης της πατρίδας ενάντια στην επεκτατικότητα και τον δεσποτισμό της Ρωσίας βασικά (αλλά και του εκάστοτε αντιπάλου σε κάθε χώρα) σήμανε την ιστορική χρεοκοπία της Δεύτερης Διεθνούς και τη μετατροπή της σε πρακτορείο του ιμπεριαλισμού. Έτσι στις χώρες της Δύσης, και στη χώρα μας συγκεκριμένα, δε χωράει κανένας συμψηφισμός όσον αφορά τα καθήκοντά μας.
Στην Ελλάδα, που είναι οργανικό κομμάτι του στρατοπέδου του ΝΑΤΟ και των ΗΠΑ, το πρώτιστο καθήκον είναι η ήττα και το μπλοκάρισμα των πολεμικών σχεδίων αυτού του στρατοπέδου. Προέχει λοιπόν η αντίσταση ενάντια στους ΝΑΤΟικούς σχεδιασμούς, που είναι σχεδιασμοί και της ελληνικής αστικής τάξης και η υπεράσπιση της αυτοδιάθεσης των χωρών που αυτοί οι σχεδιασμοί απειλούν. Δεν απέχουμε, ούτε σχετικοποιούμε αυτό το καθήκον επικαλούμενοι ότι και το καθεστώς του Ιράν είναι αντιδραστικό. Το δικαίωμα της αυτοδιάθεσης μιας χώρας δεν εξαρτάται από το τι κυβέρνηση έχει.
Το καθήκον του μπλοκαρίσματος της ελληνικής εμπλοκής αποκτά μια ιδιαίτερα επίκαιρη σημασία, καθώς το ελληνικό κράτος προσπαθεί να αναβαθμίσει την θέση του στην περιοχή, κυρίως ενάντια στο τουρκικό, και αυτό μεταφράζεται με την πρόθυμη επιστράτευση υλικών και έμψυχων διευκολύνσεων, αλλά και με την κλιμάκωση των επιθέσεων ενάντια στον εσωτερικό εχθρό.
Εξαιρετικής σημασίας είναι, στο ίδιο πλαίσιο, και η καταγγελία και πρακτική υπονόμευση της συμφωνίας Ελλάδας-Κύπρου-Ισραήλ για τον αγωγό Eastmed, που φέρνει πιο κοντά το ενδεχόμενο μιας πολεμικής αντιπαράθεσης, αλλά και συνεπάγεται νέες εξορύξεις στις θάλασσες, με όλες τις περιβαλλοντικές συνέπειες. Πρέπει να αποκαλυφθεί η απάτη της προπαγάνδας περί υποτιθέμενης επιθετικότητας της Τουρκίας στη Μεσόγειο. Στην πραγματικότητα, η Ελλάδα ήταν που προσπάθησε να αποκλείσει εντελώς την Τουρκία από την Ανατολική Μεσόγειο συμμαχώντας με το Ισραήλ, την Αίγυπτο και προοπτικά την Ιταλία. Συμμαχώντας με την κυβέρνηση της Λιβύης, τον μικρότερο παίχτη της περιοχής, που επιπλέον απειλείται ανά πάσα στιγμή με πτώση από τα στρατεύματα του Χαφτάρ, η Τουρκία στην πραγματικότητα προσπαθεί να σώσει ό,τι μπορεί να σωθεί. Στην αγωνιώδη της προσπάθεια να αποσπάσει την εύνοια των ΗΠΑ στη σύγκρουσή της με την Τουρκία, είναι βέβαιο ότι η ελληνική κυβέρνηση δεν θα φέρει καμία αντίρρηση σε έναν ενδεχόμενο πόλεμο με το Ιράν. Άλλωστε ο Μητσοτάκης, έσπευσε πρώτος απ’όλους να δηλώσει ότι συμφωνεί με τη δολοφονία Σολεϊμανί. Η Ελλάδα είναι και θα παραμείνει συνυπεύθυνη για τις ιμπεριαλιστικές εισβολές των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ στη Μέση Ανατολή.
Οι διαδηλώσεις και τα κινήματα
Σε μια εποχή που ξεσπάνε κινήματα και διαδηλώσεις, είναι αναμενόμενο ότι η εμπλοκή των ΗΠΑ θα τα καταπνίξει, σε Ιράν, Ιράκ και πιθανότατα στο Λίβανο, στοιχίζοντας τους λαούς με τις κυβερνήσεις «τους» και δυσφημώντας τους κινηματίες ως φιλοιμπεριαλιστές. Η επέμβαση επομένως των ΗΠΑ, εκτός από δολοφονική για την ανθρωπότητα, είναι και αντεπαναστατική με την κλασική έννοια του όρου. Το ίδιο συνέβη στη Συρία, ακόμα και τη Νικαράγουα. Σε όλες αυτές τις περιπτώσεις, αν οι ιμπεριαλιστές είναι τακτικά εχθροί των τοπικών κυβερνήσεων όσον αφορά τη μοιρασιά των γεωπολιτικών συμφερόντων, αποδεικνύονται ταυτόχρονα στρατηγικοί σύμμαχοι των ίδιων αυτών κυβερνήσεων όσον αφορά τη διαιώνιση της ταξικής κυριαρχίας στις χώρες αυτές.
Είναι επομένως τελείως λάθος να πούμε ότι οι διαδηλώσεις σε αυτές τις χώρες είναι αντιδραστικές, όχι μόνο γιατί αυτό αναπαράγει μια λογική συνωμοσιολογίας, αλλά και γιατί παραγνωρίζει τη σημαντική παράδοση κοινωνικών και πολιτικών αγώνων, έως και επαναστατικών κινημάτων τις περασμένες δεκαετίες, όπως και τα πραγματικά αδιέξοδα για εκατομμύρια εργαζόμενους στις χώρες αυτές.
Υποστηρίζουμε λοιπόν μια αντίσταση στην εισβολή και κατοχή των ΗΠΑ, πολιτικά και οργανωτικά ανεξάρτητη από κάθε ιμπεριαλισμό, από τις αστικές τάξεις και από το καθεστώς των αγιατολάχ. Χωρίς να υποτιμούμε τη σοβαρότητα και τα ειδικά καθήκοντα του εθνικού ζητήματος που τίθεται σε μια ιμπεριαλιστική εισβολή, πρέπει να είμαστε σαφείς ότι η όξυνση της ταξικής πάλης είναι η καλύτερη άμυνα για τους λαούς του Ιράν και όλης της περιοχής. Δεν έχουμε καμία αυταπάτη ότι μια πτώση της κυβέρνησης του Ιράν από τις ΗΠΑ θα μπορούσε να είναι προοδευτική. Όμως, η κυβέρνηση του Ιράν δεν είναι σύμμαχος των λαών και των εργαζομένων της χώρας, ούτε καν όταν τυχαίνει να συμμετέχει για τους δικούς της λόγους στη μάχη εναντίον του ιμπεριαλιστικού στρατού των ΗΠΑ.
Τα παραπάνω δεν περιέχουν καμία αντίφαση. Το κλειδί βρίσκεται στη λογική της διαρκούς επανάστασης: ο αγώνας και η αντίσταση ενάντια στις ΗΠΑ και τις επεμβάσεις μπορεί να μετεξελιχθεί σε απαλλαγή από τα τοπικά αντιδραστικά καθεστώτα και τον καπιταλισμό. Ακόμα και αν οι προτεραιότητες είναι κάθε φορά διαφορετικές, ο αγώνας για την ήττα των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ στη Μέση Ανατολή, για την απομάκρυνση κάθε ιμπεριαλιστικής δύναμης, για την απόσυρση όλων των ξένων στρατών, για τη συναδέλφωση των λαών και την απελευθέρωση των εργαζομένων από τα δεσμά του καπιταλισμού και του πολιτικού του προσωπικού σε κάθε χώρα είναι ενιαίος.