του Κώστα Δ.
-
Η σημασία της χώρας οφείλεται κατά κύριο λόγο στην γεωπολιτική της θέση. Ο έλεγχός της συνεπάγεται τη δυνατότητα αξιοποίησης των εμπορικών δρόμων στην κεντρική Ασία, μια περιοχή όπου παλιότερα ανθούσε το εμπόριο μεταξιού, μπαχαρικών, πορσελάνης , πολύτιμων λίθων. Κατά την εποχή του καπιταλισμού μόνο, η περιοχή έγινε αιτία για τρεις αγγλοαφγανικούς πολέμους τον 19ο αιώνα (με στόχο να περιοριστεί η κάθοδος της Ρωσικής αυτοκρατορίας προς τις αγγλικές αποικίες στην Ινδία και τη Μέση Ανατολή), που κατέληξαν σε πολλές σφαγές του αφγανικού λαού αλλά και σε συντριπτικές ήττες του αγγλικού ιμπεριαλισμού, και βέβαια για την επέμβαση της ΕΣΣΔ το 1979 (με στόχο να προφυλαχθεί το φιλοσοβιετικό καθεστώς από την εξάπλωση του ισλαμισμού, αλλά και την επέκταση της ΕΣΣΔ μετά την ήττα των ΗΠΑ από την Ιρανική επανάσταση του 1979), με νέες σφαγές, που όμως επίσης κατέληξε στην ήττα των «σοβιετικών» το 1989 (μετά την στήριξη των ισλαμιστών Μουτζαχεντιν από τις ΗΠΑ) και επιπλέον σηματοδότησε και το τέλος της ΕΣΣΔ. Σήμερα, η κεντρική Ασία περιλαμβάνει τόσο χώρες που παράγουν πετρέλαιο και φυσικό αέριο (Τουρκμενιστάν, Ιράν, Ρωσία) όσο και χώρες που το έχουν ανάγκη (Κίνα, Ινδία, Πακιστάν). Ακόμα περισσότερο, μετά την οικονομική άνοδο της Κίνας, η χώρα βρίσκεται πάνω στο Νέο Δρόμο του Μεταξιού που θέλει να δημιουργήσει η Κίνα ώστε να βρει διέξοδο προς την Ευρώπη, αλλά και να εξασφαλίσει την προμήθεια των ενεργειακών πρώτων υλών που έχει ανάγκη. Με την εμφάνιση του ευρασιατικού οικονομικού κέντρου, ο έλεγχος της Κεντρικής Ασίας αποκτά τεράστια σημασία, κι επομένως το Αφγανιστάν αποτελεί στρατηγικό σημείο στην περιοχή.
-
Η επέμβαση των ΗΠΑ και των ευρωπαίων συμμάχων (ΝΑΤΟ) στο Αφγανιστάν το 2001, μαζί με την επέμβαση στο Ιράκ αργότερα, αποτέλεσε υποτίθεται την απάντηση στις επιθέσεις της 11ης Σεπτέμβρη 2001 στους δίδυμους πύργους του Μανχάταν από την Αλ Κάιντα (φανατικοί ισλαμιστές που στηρίχτηκαν και χρηματοδοτήθηκαν από τις ίδιες τις ΗΠΑ και το Πακιστάν κατά την «σοβιετική» κατοχή), Η Αλ Κάιντα είχε τις βάσεις της στο Αφγανιστάν, όπου την εξουσία κατείχαν τώρα οι Ταλιμπαν, μια φράξια των Μουτζαχεντίν με αρχές την αυστηρή εφαρμογή του ισλαμικού νόμου, οι οποίοι επικράτησαν κατά τον αιματηρό εμφύλιο πόλεμο μεταξύ των αφγανικών φυλών και φατριών μετά την αποχώρηση της ΕΣΣΔ και την πτώση της φιλοσοβιετικής κυβέρνησης το 1992. Στην πραγματικότητα, όμως, οι ΗΠΑ άδραξαν την ευκαιρία για να επιβάλουν και πάλι με τη δύναμη της στρατιωτικής τους υπεροπλίας την παγκόσμια ηγεμονία, η οποία αμφισβητούνταν λόγω της οικονομικής κρίσης του αμερικάνικου ιμπεριαλισμού. Η ιδεολογική «υπεροχή» που υποτίθεται ότι απολάμβαναν οι καπιταλιστές μετά την κατάρρευση της ΕΣΣΔ, η υποχώρηση του παγκόσμιου εργατικού κινήματος και των σοσιαλιστικών ιδεωδών, σε συνδυασμό με τις οικονομικές τακτικές της Παγκοσμιοποίησης και το στρατιωτικό δόγμα της Νέας Τάξης Πράγματων, έδιναν την δυνατότητα στις ΗΠΑ να πετύχουν το σχέδιο της παγκόσμιας μονοκρατορίας τους. Ωστόσο, 20 χρόνια μετά, η ταπεινωτική αποχώρηση των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ από την Καμπούλ αποδεικνύει ότι η αμερικανική κυριαρχία ήταν ένας γίγαντας με πήλινα πόδια που κατέρρευσε (και μαζί κατέρρευσαν και οι θεωρίες για παγκόσμιες αυτοκρατορίες), δίνοντας την θέση της σε ένα κόσμο πολυπολικό και σε μια έντονη σύγκρουση για την ηγεμονία στο παγκόσμιο ιμπεριαλιστικό σύστημα.
-
Οι αιτίες για την ήττα των ΗΠΑ είναι:
α) η παγκοσμιοποίηση τελικά δεν ενίσχυσε τους δυτικούς ιμπεριαλιστές, αλλά ισχυροποίησε την Κίνα (αλλά και τις BRICS), σε σημείο τέτοιο ώστε να διεκδικεί την παγκόσμια οικονομική κυριαρχία και να μετατοπίζει το κέντρο βάρους της παγκόσμιας οικονομίας από ευρωατλαντικό σε ευρασιατικό, με αποτέλεσμα να αλλάζουν και οι πολιτικές, κοινωνικές και στρατιωτικές σχέσεις σε όλο τον πλανήτη. Παράλληλα, η οικονομική κρίση στις ΗΠΑ και τη δυτική Ευρώπη εντάθηκε, η πολιτική κρίση έκανε την εμφάνισή της και δυνάμεις ενάντια στην παγκοσμιοποίηση και υπερ του προστατευτισμού ισχυροποιήθηκαν. Το «πρώτα η Αμερική» του Τράμπ, ο εμπορικός πόλεμος, η απόσυρση από συμφωνίες στον Ειρηνικό και τον Ατλαντικό, καθώς και με το Ιράν για τα πυρηνικά, πάνε μαζί με την αδυναμία των δυτικών ιμπεριαλιστών όχι μόνο να χρηματοδοτήσουν την ανασυγκρότηση των χωρών τις οποίες διέλυσαν με την επέμβαση τους (Αφγανιστάν, Ιράκ, Συρία, Αφρική), αλλά έστω να αντέξουν το κόστος της διατήρησης των δυνάμεών τους στις χώρες αυτές.
β) Η υποτιθέμενη προσπάθεια των ΗΠΑ να επιβάλουν καθεστώτα βασισμένα στις αξίες της δυτικής «δημοκρατίας» προσέκρουσε τόσο στις ιδιαιτερότητες των λαών και την ιστορία τους, που επιχείρησαν να βιάσουν οι ιμπεριαλιστές, αλλά και στα στυγνά δικτατορικά καθεστώτα που επέβαλαν, τα οποία στηρίζονταν στην κατασπατάληση των πόρων που έδιναν οι ιμπεριαλιστές για να τα στηρίξουν (τα ποσά αυτά είχαν στόχο να «συγκροτήσουν» τους μηχανισμούς διακυβέρνησης και σε καμιά περίπτωση δεν έφταναν για την παραγωγική ανασυγκρότηση των χωρών), αλλά και στην απίστευτα διεφθαρμένη στάση τους απέναντι στους λαούς τους. Στο Ιράκ, η κεντρική κυβέρνηση είναι ανύπαρκτη, ενώ η χώρα ελέγχεται κυρίως από φιλοϊρανικες δυνάμεις που αντιτίθεται στις ΗΠΑ, ενώ στο Αφγανιστάν η κεντρική κυβέρνηση κατέρρευσε (μαζί με τις 300 χιλιάδες Αφγανούς στρατιώτες, για τον εξοπλισμό και την εκπαίδευση των οποίων οι ΗΠΑ ξόδεψαν εκατομμύρια δολάρια), με το άκουσμα και μόνο της αποχώρησης των ΗΠΑ και πριν καν ολοκληρωθεί αυτή, με τον πρόεδρο να εγκαταλείπει τη χώρα μαζί με την κινητή περιουσία του.
γ) Η κυριαρχία των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ στο Αφγανιστάν (της Ελλάδας συμπεριλαμβανομένης, η οποία συμμετείχε με στρατεύματα στην Καμπούλ) βασίστηκε αποκλειστικά και μόνο στην καταστολή. Κάθε εχθρική ενέργεια προς τα στρατεύματα κατοχής ακολουθούνταν από βομβαρδισμούς και σφαγές ολόκληρων χωριών και περιοχών (δεκάδες χιλιάδες είναι οι νεκροί Αφγανοί, εκατοντάδες χιλιάδες οι ανάπηροι και εκατομμύρια οι εκτοπισμένοι και οι προσφυγές στα 20 αυτά χρόνια «εκπολιτισμού» των Αφγανών από τους «πολιτισμένους» δυτικούς ιμπεριαλιστές). Είναι παραμύθια τα περί υποστήριξης των γυναικών, των παιδιών και των δημοκρατικών δικαιωμάτων. Αυτά υπήρχαν μόνο για τα ΜΜΕ, και για να στηρίζουν τις ΜΚΟ – που άρπαζαν τα ποσά των επιδοτήσεων – με σποτάκια και διαφημίσεις στις ιμπεριαλιστικές μητροπόλεις. Ακόμα και περιπτώσεις ακτιβιστών που πράγματι αγωνίστηκαν για τα δικαιώματα του αφγανικού λαού έχασαν την αξιοπιστία τους επειδή λειτουργούσαν υπό την προστασία των κατοχικών στρατευμάτων. Η πραγματικότητα στη χώρα ήταν ο θάνατος ολόκληρων οικογενειών και η κατεδάφιση ολόκληρων χωριών και συνοικιών μαζί με τις γυναίκες, τις μανάδες και τα παιδιά. Την ίδια στιγμή εκατομμύρια δολάρια ξοδεύονταν μόνο για τον κλιματισμό των στρατιωτών στους θαλάμους τους στις πόλεις του Αφγανιστάν.
δ) Η αμερικανική κοινή γνώμη απέσυρε την υποστήριξή της και ο λεγόμενος πόλεμος ενάντια στην τρομοκρατία ηττήθηκε όχι από τα μεγάλα αντιπολεμικά κινήματα, όπως την περίοδο του Βιετνάμ, αλλά από την επέκταση της οικονομικής κρίσης στις λαϊκές μάζες μέσα στις ΗΠΑ, με αποτέλεσμα να μην μπορεί καμιά κυβέρνηση να πείσει για την αναγκαιότητα αυτών των δαπανηρών επεμβάσεων.
ε) Η ήττα των ΗΠΑ είναι αποτέλεσμα και της ταξικής πάλης που αναπτύχθηκε και σε αυτές τις χώρες και παγκόσμια. Μπορεί λόγω της κρίσης του εργατικού κινήματος να μην μπορούν να επιβληθούν η λογική και τα ιδεώδη του εργατικού κινήματος, ωστόσο η ταξική πάλη δεν σταματά ποτέ, και βέβαια οι μάζες αρπάζονται από ό,τι θεωρήσουν πιο αποδοτικό στον αγώνα τους ενάντια στην καταπίεση. Μπορεί η μορφή της ταξικής πάλης στο Αφγανιστάν (όπως και στη Συρία και στο Ιράκ με το Ισλαμικό Κράτος) να είναι στρεβλή, να αποκτά αντιδραστικό περιεχόμενο (Νόμος της Σαρία κλπ), αλλά κυρίως να υπονομεύει τις όποιες νίκες, αφού με μαθηματική ακρίβεια θα τις οδηγήσει σε νέα αδιέξοδα και συγκρούσεις, με δεδομένο ότι δεν μπορεί να συγκροτηθεί μια νέα κοινωνική κατάσταση βασισμένη στα συμφέροντα των εργαζομένων και της νεολαίας, αλλά δεν παύει να είναι μέρος των λαϊκών αγώνων ενάντια στην ιμπεριαλιστική επέμβαση στην περιοχή, έστω και με ηγεσία που κάθε άλλο παρά εγγυάται την ικανοποίηση των λαϊκών αναγκών. Οι Ταλιμπάν είναι προϊόν της σύγχρονης ιμπεριαλιστικής επέμβασης, και όχι μεσαιωνικό κατάλοιπο και ισλαμιστικός αναχρονισμός. Αναπτύχθηκαν στους καταυλισμούς των προσφυγών στο Πακιστάν, στα ισλαμιστικά σχολεία (Ταλιμπάν=Μαθητής) που δίδασκαν μια αντιδραστική ερμηνεία του Κορανίου∙ προέρχονται από τα φτωχά λαϊκά στρώματα και όχι από τους φυλάρχους και τα μεσαία στρώματα στις πόλεις, που κατά κύριο λόγο συντάχθηκαν με την κεντρική κυβέρνηση∙ επέκτειναν την επιρροή τους στο εσωτερικό της χώρας, και μάλιστα όχι μόνο στις περιοχές των Παστούν (από όπου κατάγονται), αλλά και στις περιοχές των άλλων λαών του Αφγανιστάν (σιίτες Χαζάροι, Ουζμπέκοι, Τατζίκοι κλπ), υποσκελίζοντας τις ηγεσίες τους, επειδή αυτές είχαν συνεργαστεί με τους ιμπεριαλιστές∙ έφτιαξαν δομές εξουσίας που καταπολεμούσαν την διαφθορά και υποσχέθηκαν ειρήνη μετά την αποχώρηση των ιμπεριαλιστών. Έτσι, απέκτησαν πλειοψηφική λαϊκή υποστήριξη, ή τουλάχιστον ανοχή, γεγονός που εξηγεί και τη ραγδαία προώθησή τους στην Καμπούλ. Μπορεί να μην είναι αποδεκτή από όλους στο Αφγανιστάν η ισλαμιστική τους ατζέντα, αλλά όλοι ελπίζουν σε μια περίοδο ειρήνης μετά από 40 χρόνια πολέμων.
ζ) Τέλος, πρέπει να σημειωθεί η μεγάλη κρίση των πολίτικων και στρατιωτικών επιτελείων των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ. Οι ίδιοι οι ιμπεριαλιστές υπονόμευσαν το δημιούργημά τους – την κυβέρνηση ανδρείκελο της Καμπούλ – όταν είδαν ότι δεν μπορούσαν να αποκλείσουν από μελλοντική διευθέτηση τους Ταλιμπαν. Οι ΗΠΑ ήρθαν σε συνεννόηση μαζί τους και υπέγραψαν την συμφωνία της Ντόχα (στα ΗΑΕ), η οποία προέβλεπε μια κυβέρνηση που θα περιελάμβανε εκπροσώπους των διαφόρων φυλών και φατριών, ελπίζοντας ότι έτσι θα διατηρούσαν ένα έλεγχο στη χώρα μετά την αποχώρησή τους. Ωστόσο, η οργάνωση της αποχώρησης αποδείχτηκε φιάσκο (οι ΗΠΑ δεν ενημέρωσαν καν τους συμμάχους τους, που βρέθηκαν ακάλυπτοι), οι μυστικές υπηρεσίες δεν προέβλεψαν καν τη γρήγορη κατάρρευση του αφγανικού στρατού και οι Ταλιμπάν υποχρεώθηκαν να καταλάβουν την Καμπούλ για λόγους ασφαλείας, αφήνοντας το αεροδρόμιο ανοικτό για να αποχωρήσουν κακήν-κακώς τα στρατεύματα των δυτικών, μαζί με κάποιους από τους Αφγανούς συνεργάτες τους. Φαίνεται ότι η συνοχή και η συγκρότηση των ιμπεριαλιστικών επιτελείων έχει δεχτεί πλήγμα και αυτή λόγω της κρίσης. Αντίθετα, οι Ταλιμπάν, με τη συνεργασία των Πακιστανικών μυστικών υπηρεσιών, έδειξαν μια πιο συνεκτική στάση και, παρά την νίκη τους στα πεδία των μαχών, έκαναν μια προσπάθεια να υποσχεθούν μια διακυβέρνηση πιο ανεκτική σε σχέση με την προηγούμενη άνοδό τους στην εξουσία, επιδιώκοντας να διατηρήσουν την κυριαρχία σε όλη την χώρα και την αποδοχή τους από όλες τις εθνότητες, να εγγυηθούν την ειρήνη και να αξιοποιήσουν τόσο τις ενδοϊμπεριαλιστικες αντιθέσεις όσο και τις βλέψεις διαφόρων περιφερειακών παικτών στην περιοχή (Ρωσία, Κίνα, Τουρκία, Ιράν, Πακιστάν).
-
Το κενό που αφήνουν οι ΗΠΑ με την αποχώρησή τους επιχειρείται να καλυφθεί από τους ανταγωνιστές στην περιοχή, οι οποίοι βρίσκονται όλοι σε συνεννόηση με τους Ταλιμπάν. Η Κίνα είχε ήδη προχωρήσει σε επενδύσεις, που βρίσκονταν στον αέρα λόγω των συγκρούσεων (δρόμοι σύνδεσης με Πακιστάν, ώστε να ενταχθεί η χώρα στον Πακιστανικό Δρόμο του Μεταξιού, επενδύσεις σε ορυχεία λιθίου – απαραίτητο υλικό για τις μπαταρίες της ηλεκτροκίνησης – και χαλκού, απευθείας σύνδεση μέσω των υψιπέδων του Παμίρ κλπ). Ο χερσαίος δρόμος του Μεταξιού περνάει από τις χώρες της κεντρικής Ασίας (Τατζικιστάν, Καζακστάν, Κιργιζιστάν, Ουζμπεκιστάν, Τουρκμενιστάν) προς την Κασπία και από εκεί προς την Ευρώπη. Η αποχώρηση των ΗΠΑ αφήνει ανοικτό το πεδίο για την προώθησή του. Πρόκειται για μια κομβική προσπάθεια της Κίνας, γιατί μέχρι σήμερα εξαρτάται κατά κύριο λόγο από τον θαλάσσιο δρόμο του Μεταξιού, στον οποίο, αν και έχει κάνει αρκετά βήματα (βάση στο Τζιμπουτί, λιμάνι στην Σρι Λάνκα, επενδύσεις στην Αίγυπτο και την Ελλάδα), ελέγχεται, ωστόσο, ασφυκτικά από τη θαλάσσια υπεροπλία των ΗΠΑ, ειδικά στην Νότια Σινική Θάλασσα στον Ειρηνικό, τα στενά της Μάλακα, και τον Ινδικό ωκεανό. Η Ρωσία συμμετέχει στον Νέο Δρόμο του μεταξιού και επιδιώκει την επέκτασή του μετά την Κασπία, μέσω της Αζοφικής θάλασσας, μέσα από την ρωσική επικράτεια προς την Ευρώπη, ενώ θέλει να διατηρήσει τον έλεγχό της στις χώρες της κεντρικής Ασίας, που παραδοσιακά ανήκουν στη σφαίρα επιρροής της. Το Αφγανιστάν είναι στο μαλακό υπογάστριό της και επομένως θέλει να συμμετάσχει στον έλεγχό του. Το Ιράν έχει και μειονοτικές προσβάσεις στο Αφγανιστάν (σιίτες Χαζάροι), αλλά και την πρόθεση να ενεργοποιήσει τη συμφωνία ύψους 400 δις με την Κίνα, με αντάλλαγμα την απρόσκοπτη προμήθεια πετρελαίου. Εξάλλου, το Ιράν έγινε πρόσφατα μέλος του Οργανισμού της Σαγκάης, μετά από χρόνια προσπαθειών, πράγμα που ανοίγει το δρόμο για ευρύτερη συνεργασία, ειδικά αν επιτευχθεί μια νέα συνεννόηση με τις ΗΠΑ γύρω από τα πυρηνικά και αρθεί το εμπάργκο. Η Τουρκία, σε συνεργασία με το Πακιστάν και το Κατάρ, παίζουν ιδιαίτερο ρόλο στη χώρα λόγω της συνεννόησής τους με τους Ταλιμπαν (συμφωνία Ντόχα, συνεργασία με μυστικές υπηρεσίες του Πακιστάν, διαπραγματεύσεις για την ανάληψη του αεροδρομίου της Καμπούλ από την Τουρκία). Μάλιστα, η Τουρκία, κρατώντας μια επαμφοτερίζουσα στάση (έχει σχέσεις και με την Κίνα και αποτελεί μέλος του ΝΑΤΟ), θέλει και να συμμετάσχει στο Δρόμο του Μεταξιού – προωθώντας τη διέλευσή του μέσω Τουρκίας και όχι μέσω Ρωσίας, πράγμα που εντάσσει και τις μουσουλμανικές χώρες της κεντρικής Ασίας στο παν-τουρκικό τόξο που επιδιώκει να στήσει αποσπώντας τις από την επιρροή της Ρωσίας – και να αποτελέσει τον άξονα επέμβασης των δυτικών στην περιοχή αναβαθμίζοντας τη θέση της. Παράλληλα, υπάρχουν επιλογές που μπορεί να φέρουν σε σύγκρουση τους περιφερειακούς παίχτες, όπως για παράδειγμα ο αγωγός Τουρκμενιστάν – Αφγανιστάν – Πακιστάν – Ινδίας, που μειώνει την εξάρτηση των χωρών της Κεντρικής Ασίας από τη Ρωσία, ενώ αποδεσμεύει την Ινδία από την ανάγκη να προμηθευτεί πετρέλαιο από την Ρωσία και το Ιράν. Αυτόν τον αγωγό τον προωθούσαν και οι ΗΠΑ, ενώ σήμερα είναι στα χέρια των Ταλιμπαν και της Κίνας το πώς θα χειριστούν τέτοια θέματα, ώστε να υπάρξει μια ισορροπία στην περιοχή.
-
Η απάντηση των ΗΠΑ στην ήττα στο Αφγανιστάν είναι η πρόσφατα εξαγγελθείσα συμμαχία AUKUS (με Βρετανία και Αυστραλία, αδειάζοντας ταυτόχρονα τη Γαλλία, αφού ακυρώνει παρόμοια συμφωνία μεταξύ Γαλλίας και Αυστραλίας), η οποία προβλέπει την πώληση πυρηνοκίνητων υποβρυχίων στην Αυστραλία από τις ΗΠΑ, ώστε να ενταθεί η περικύκλωση της Κίνας στον Ειρηνικό και να ελεγχθούν τα θαλάσσια περάσματα. Είναι φανερό ότι η αδυναμία των ΗΠΑ να ελέγξουν την κεντρική Ασία λόγω του τεράστιου οικονομικού κόστους, αλλά και της δυσκολίας στο πολιτικό επίπεδο εξαιτίας των διαπλεκόμενων συμφερόντων στην περιοχή, τις οδήγησε στην αποχώρηση από το Αφγανιστάν, με στόχο να αυξήσουν την επέμβασή τους στον Ειρηνικό. Παράλληλα, η AUKUS στέλνει ένα μήνυμα στους άλλους Δυτικούς ιμπεριαλιστές του ΝΑΤΟ ώστε να ευθυγραμμιστούν πλήρως με τις ΗΠΑ (και όχι να ζητούν επιλεκτική σχέση με Ρωσία και Κίνα) και να αναλάβουν το κόστος των επεμβάσεων στις περιοχές από όπου αποχωρούν οι ΗΠΑ (αντί να επιδιώκουν την ανεξάρτητη στρατιωτική αναβάθμιση της ΕΕ και να αμφισβητούν την ικανότητα των ΗΠΑ στο ρόλο του παγκόσμιου χωροφύλακα). Στο Αφγανιστάν, η πολιτική των ΗΠΑ φαίνεται να συνοψίζεται σε οικονομικές κυρώσεις (έχουν ήδη διακόψει όλες τις διεθνείς επιδοτήσεις και τα δάνεια) με στόχο τον στραγγαλισμό του καθεστώτος και την υπονόμευση της δυνατότητάς του να διατηρήσει μια συνεκτική διακυβέρνηση. Αυτοί οι οικονομικοί αποκλεισμοί (που στρέφονται κύρια ενάντια στους ίδιους τους λαούς και όχι στις εξουσίες τους, όπως φαίνεται και στο Ιράν) στοχεύουν επίσης στο να καταστήσουν ανέφικτη την σταθεροποίηση της χώρας, παρά την παρέμβαση της Κίνας και των άλλων παικτών. Οι ΗΠΑ θα προσπαθήσουν να δημιουργήσουν ένα χάος (όπως προσπαθούν να κάνουν και στη Συρία, το Ιράκ και την Λιβύη), έτσι ώστε να μην μπορεί κανείς να επωφεληθεί από την δικιά τους αποχώρηση. Παράλληλα, θα προσπαθήσουν να υποδαυλίσουν όλα τα αυτονομιστικά ισλαμιστικά κινήματα και τάσεις που υπάρχουν στην περιοχή και θα βρουν πιθανά καταφύγιο στο Αφγανιστάν ή έχουν ήδη προσβάσεις στη χώρα (Ισλαμικό Κράτος του Χορασάν), ώστε να υπονομεύσουν κάθε σταθερότητα στην περιοχή. Οι Ουιγούροι στην Κίνα, οι Βαλούχοι στο Ιράν, οι αυτονομιστές στην κεντρική Ασία και στην Τσετσενία θα ισχυροποιηθούν από την νίκη των Ταλιμπάν και θα απειλήσουν τους περιφερειακούς παίκτες. Παράλληλα, οι ΗΠΑ θα αυξήσουν τις πιέσεις στην περιοχή μέσω άλλων παικτών που θίγονται από την ενίσχυση της Κίνας και του Πακιστάν, όπως η Ινδία που βρίσκεται σε ρήξη και με τις δυο χώρες, ενώ ελέγχει και τα περάσματα στον Ινδικό ωκεανό.
-
Οι Ταλιμπάν συγκρότησαν ήδη μια προσωρινή κυβέρνηση ,η οποία κάθε άλλο παρά «συμπεριληπτική» είναι (δεν υπάρχουν εκπρόσωποι από όλες τις φυλές και τις φατρίες), όπως απαιτούσαν οι Δυτικοί αλλά και οι Κίνα – Ρωσία. Ωστόσο, φαίνεται να επιθυμούν συνδιαλλαγή ώστε να εξασφαλίσουν διεθνή οικονομική και τεχνική υποστήριξη για να σταθούν ως κυβέρνηση. Κίνα και Ρωσία πρωτίστως επιθυμούν να εξασφαλίσουν ότι το Αφγανιστάν δεν θα γίνει βάση τζιχαντιστών, και έχουν ήδη πάρει τέτοιες διαβεβαιώσεις. Οι Ευρωπαίοι απειλούνται από νέα κύματα προσφύγων, γι’ αυτό και δεν ευθυγραμμίζονται με τις ΗΠΑ στην πολιτική του χάους, η οποία θα αυξήσει τους πρόσφυγες, αλλά επιδιώκουν κάποιες συμφωνίες με τους Ταλιμπάν. Παράλληλα, όμως, φτιάχνουν φράχτες για να εμποδίσουν την πρόσβαση των προσφύγων, πιέζουν Τουρκία και Ιράν να κρατήσουν στις χώρες τους τους πρόσφυγες, τάζοντας και οικονομικές ενισχύσεις, και βέβαια ξαναβάζουν στο τραπέζι το θέμα μιας ταχυκίνητης ευρωπαϊκής στρατιωτικής δύναμης που θα μπορεί να επέμβει, ώστε να μην ξανασυμβεί το φιάσκο του αεροδρομίου της Καμπούλ. Η προοπτική των Ταλιμπάν δεν είναι καθόλου δεδομένη, μιας και έχουν και εσωτερικές συγκρούσεις (παράδειγμα οι συμμετέχοντες στην διαδικασία της Ντόχα σε σχέση με τους επιχειρησιακούς οπλαρχηγούς στο πεδίο της μάχης και με το δίκτυο Χακάνι που έχει σχέσεις με τις πακιστανικές μυστικές υπηρεσίες) αλλά και μια σειρά εξωτερικών επεμβάσεων που θα κληθούν να αντιμετωπίσουν σε μια χώρα παντελώς διαλυμένη. Οι πολιτικές και ιδεολογικές τους δυνατότητες, εξάλλου, δεν τους βοηθούν στην συγκρότηση μιας κοινωνικής και οικονομικής συνοχής.
-
Οι εξελίξεις στο Αφγανιστάν έδειξαν την αδυναμία του εργατικού κινήματος να παρέμβει ιδιαίτερα στο χώρο της Ασίας, όπου έχουμε ταυτόχρονα τεράστιες αλλαγές αλλά και την προλεταριοποίηση εκατομμυρίων ανθρώπων, που δυνητικά αποτελούν τη βάση για μια αύξηση του βάρους του εργατικού κινήματος και των ιδεών του σε παγκόσμιο επίπεδο. Ωστόσο, σε αυτές τις χώρες οι εργαζόμενοι και η νεολαία βρίσκονται χωρίς παραδόσεις και εμπειρίες, ενώ οι ανάλογες εμπειρίες και παραδόσεις του ευρωπαϊκού εργατικού κινήματος δεν μεταφέρονται, λόγω της έλλειψης μιας αντικαπιταλιστικής – κομμουνιστικής διεθνούς ικανής να εμπνεύσει τα εκατομμύρια των νέων προλετάριων. Η 4η Διεθνής, αν και έχει κάποιες δυνάμεις στην Ασία, λόγω της διάλυσής της στην Ευρώπη με τα πλατιά κόμματα, αδυνατεί να παίξει έστω και έναν ρόλο που θα αντιστοιχούσε σε αυτές τις δυνάμεις. Ωστόσο, οι αντικαπιταλιστικές δυνάμεις στην Ευρώπη οφείλουν άμεσα να στηρίξουν τους Αφγανούς πρόσφυγες και να παλέψουν ενάντια στις ιμπεριαλιστικές επεμβάσεις των χωρών τους στην περιοχή. Από την άλλη μεριά, η αποχώρηση των ΗΠΑ από το Αφγανιστάν, η προσπάθεια να καλυφθεί το κενό από την Κίνα και τους άλλους παίκτες, αλλά και οι συμφωνίες των δυτικών ιμπεριαλιστών στον Ειρηνικό (AUKUS) όπως και για ένα παγκόσμιο ΝΑΤΟ δείχνουν ότι δεν μιλάμε απλά για ενδοϊμεπριαλιστικούς ανταγωνισμούς, αλλά για μια διαδικασία αλλαγής στην ηγεμονία του παγκόσμιου ιμπεριαλιστικού συστήματος. Τέτοιες αλλαγές ιστορικά δεν έχουν γίνει παρά μόνο με πολέμους. Όλα δείχνουν ότι βρισκόμαστε μπροστά σε τέτοιων διαστάσεων γεγονότα και μόνο η παγκόσμια ταξική πάλη σε αντικαπιταλιστική κατεύθυνση μπορεί να σώσει τους λαούς από την λαίλαπα που έρχεται. Η ήττα των ΗΠΑ στο Αφγανιστάν δείχνει, παρόλα αυτά, τις αδυναμίες των ιμπεριαλιστών και τις δυνατότητες των λαών και των εξεγέρσεών τους.