Αυτή η απόφαση υποβλήθηκε από τον Jakob, μέλος της Δ. Ε. και της ηγεσίας της ISO –το γερμανικό τμήμα-, και του Yvan, μέλος της Δ.Ε., της ηγεσίας του NPA και του γαλλικού τμήματος.
Μια στροφή στην νεοφιλελεύθερη και ιμπεριαλιστική παγκοσμιοποίηση
1) Το έτος 2016, με την ψήφο για το Brexit, την εκλογή του Donald Trump και την πτώση του Χαλεπιού που ανακτήθηκε από τα στρατεύματα του αιμοσταγούς δικτάτορα Assad με την υποστήριξη της Ρωσίας και την συνενοχή των μεγάλων δυνάμεων του συνασπισμού, σημαδεύει την αρχή μιας στροφής στην νεοφιλελεύθερη και ιμπεριαλιστική παγκοσμιοποίηση.
Η προσπάθεια της αστικής τάξης να κατασκευάσει τον μύθο της “ευτυχισμένης παγκοσμιοποίησης”, στην οποία η αγορά θα έφερνε τη δημοκρατία, την ειρήνη και την ευζωία, έναν μύθο που ο πρόεδρος Obama προσπάθησε να ενσαρκώσει, έχει κουρελιαστεί.
Μέχρι την αρχή του 21ου αιώνα, η τεχνολογική πρόοδος σε συνδυασμό με την μαζική προλεταριοποίηση της κατεστραμμένης αγροτιάς στις λεγόμενες αναδυόμενες χώρες όπως η Κίνα, η Ινδία και η Βραζιλία μείωσε τα κόστη παραγωγής και τροφοδότησε τον μηχανισμό κέρδους, το χρηματιστικό καζίνο. Αλλά αυτό έγινε με το κόστος ενός γενικευμένου χρέους και μίας “υπερβολικής” χρηματιστικής φούσκας. Η προσδοκία κερδών προκάλεσε αχαλίνωτη κερδοσκοπία.
Το ατύχημα ήταν αναπόφευκτο και η κρίση των ενυπόθηκων δανείων υψηλού κινδύνου στις ΗΠΑ ήταν απλώς ο καταλύτης του.
Το πραγματικό σοκ που προώθησε τον Trump και όλα τα αντιδραστικά ακρο-δεξιά και λαϊκιστικά ρεύματα στο προσκήνιο ήταν η κρίση του 2007-2008.
Ο συσχετισμός δύναμης έχει αλλάξει, ο συνδυασμός του οικονομικού φιλελευθερισμού και του ιμπεριαλιστικού μιλιταρισμού έχει αποσταθεροποιήσει ολόκληρο τον πλανήτη. Η πρώτη παγκόσμια δύναμη δεν έχει πλέον την υπεροχή που διέθετε: μια νέα αντίπαλος, η Κίνα, αναδύεται σε έναν πολυπολικό κόσμο. Η αστάθεια των διεθνών σχέσεων δεν μπορεί πλέον να αναχαιτισθεί από μία και μόνη δύναμη, η οποία, ως επακόλουθο, νιώθει ότι απειλείται.
Πίσω από το σύνθημα “Κάντε την Αμερική σπουδαία πάλι”, ο Trump έχει, με τον τρόπο του, προσδιορίσει μια προοπτική που ανταποκρίνεται στις ιμπεριαλιστικές ανάγκες των ΗΠΑ και η οποία υιοθετείται από μια μεγάλη μερίδα του κατεστημένου στο οποίο ο ίδιος ισχυριζόταν ότι ήταν αντίθετος. Πίσω από αυτό το σύνθημα βρίσκεται η υπεράσπιση των συμφερόντων του αμερικανικού κεφαλαίου αντιμέτωπου με τον παγκόσμιο ανταγωνισμό, εναντίον των λαών και εναντίον της δικής του εργατικής τάξης. Μια ρητορική εθνικισμού και προστατευτισμού στοχεύει να προσδέσει τους λαούς στην πολιτική των αστικών τάξεων που είναι αντιμέτωπες με επιδεινούμενο ανταγωνισμό για να δημιουργήσει την αυταπάτη ότι η πολιτική των αρχουσών τάξεων μπορεί να απαντήσει στις αγωνίες και να ικανοποιήσει τα αιτήματα των λαϊκών τάξεων.
Το εργατικό κίνημα είναι αντιμέτωπο με αυτή τη νέα προσπάθεια να στραφεί η δυσαρέσκεια και η εξέγερση των λαϊκών τάξεων εναντίον του εαυτού τους για να τους καθυποτάξει και να τους επιβάλει την πολιτική και την υπεράσπιση των συμφερόντων των αρχουσών τάξεων με το να τους διαιρεί και να τους κάνει εξιλαστήρια θύματα στο όνομα του εθνικισμού, του ρατσισμού και της ξενοφοβίας.
Ο δικός μας προσανατολισμός, ως απάντηση, οργανώνεται γύρω από την ταξική ανεξαρτησία και τον συνακόλουθο διεθνισμό για την προοπτική του σοσιαλισμού, του κομμουνισμού.
2) Η δεύτερη μεγάλη καπιταλιστική παγκοσμιοποίηση –έναν αιώνα μετά από την πρώτη που οδήγησε στην ανάπτυξη του ιμπεριαλισμού και σε δύο παγκόσμιους πολέμους– έχει μετασχηματίσει βαθειά τον καπιταλισμό, τον πλανήτη και τις ίδιες τις συνθήκες του ταξικού αγώνα παγκόσμια. Παρακολουθούμε μια νέα φάση της καπιταλιστικής ανάπτυξης.
Οι ανατροπές που προκλήθηκαν από αυτό που ονομάστηκε μεγάλη μετατροπή του κόσμου έχουν επιταχυνθεί, επιτεινόμενες από την κρίση που άρχισε το 2007-2008, και φαίνεται ότι μετατρέπονται σε χρόνια κρίση, μια μακρά διαδικασία στασιμότητας και αποσύνθεσης του καπιταλισμού.
Η επιδείνωση του διεθνούς ανταγωνισμού πού προκάλεσε η κρίση οδηγεί στο δυνάμωμα του ρόλου των Κρατών, αυτών των εργαλείων πολιτικών ασφάλειας και στρατιωτικοποίησης, σε μια αυξανόμενη αστάθεια, σε γεωπολιτικό χάος, σε πολλαπλασιασμό των στρατιωτικών διενέξεων.
Αυτή η δεύτερη μεγάλη παγκοσμιοποίηση έλαβε χώρα μετά από μια μακρά περίοδο ηττών και εξασθένησης του εργατικού κινήματος. Μετά από την προδοσία της σοσιαλδημοκρατίας, το εργατικό κίνημα πνίγηκε, συνετρίβη, η ηγεσία του εξοντώθηκε από την σταλινική γραφειοκρατία σε συνεργασία με την καπιταλιστική αντίδραση. Αυτό άφησε την εξέγερση των καταπιεσμένων λαών αιχμάλωτη του εθνικισμού στην περίοδο μετά το Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Το προλεταριάτο αδυνατούσε να δώσει μια διεθνιστική προοπτική. Αυτό το επαναστατικό κύμα, ωστόσο, συντάραξε τον κόσμο δίνοντας τη δυνατότητα σε εκατομμύρια καταπιεσμένων ανθρώπων να σπάσουν τον ζυγό της αποικιακής και ιμπεριαλιστικής καταπίεσης. Αλλά μακράν από το να κινηθούν προς τον σοσιαλισμό, τα νέα καθεστώτα προσπάθησαν να ενσωματωθούν στην παγκόσμια καπιταλιστική αγορά και να βρουν μια θέση σε αυτήν. Η Κούβα ήταν το τελευταίο κράτος γεννημένο από αυτό το επαναστατικό κύμα που αντιστάθηκε στην κυρίαρχη δύναμη του κόσμου, μια πρόκληση που μαρτυρά την δύναμη των λαών όταν τολμούν να αντιμετωπίσουν τις κυριαρχούσες τάξεις και κράτη.
Ο καπιταλισμός έχει θριαμβεύσει παγκόσμια. Με το να διαλύει τα παλαιά πλαίσια κυριαρχίας των μεγάλων δυνάμεων και των καπιταλιστικών τάξεων, φέρνει μόνο κρίσεις, κοινωνική και δημοκρατική οπισθοδρόμηση, πολέμους, οικολογικές καταστροφές και ανοίγει μια περίοδο, πολέμων, αστάθειας και επαναστάσεων.
3) Αυτό το νέο στάδιο καπιταλιστικής ανάπτυξης συνδυάζει τις παλαιές ιμπεριαλιστικές σχέσεις με το νέο συσχετισμό δύναμης του παγκόσμιου νεοφιλελευθερισμού. Θα μπορούσε να μιλήσει κανείς για ιμπεριαλιστική και νεοφιλελεύθερη ανάπτυξη.
Στον Ιμπεριαλισμό, το Ανώτατο Στάδιο του Καπιταλισμού, ο Λένιν δείχνει ότι η ιμπεριαλιστική ανάπτυξη συνδέεται με την ίδια τη φύση του καπιταλισμού. “Ο ιμπεριαλισμός αναδύθηκε ως την ανάπτυξη και ευθεία συνέχεια των βασικών χαρακτηριστικών του καπιταλισμού εν γένει. Αλλά ο καπιταλισμός έγινε καπιταλιστικός ιμπεριαλισμός μόνο σε συγκεκριμένο και πολύ υψηλό στάδιο της ανάπτυξής του, όταν ορισμένα από τα βασικά του χαρακτηριστικά άρχισαν να μεταλλάσσονται στο αντίθετό τους, όταν τα χαρακτηριστικά της εποχής της μετάβασης από τον καπιταλισμό σε ένα ανώτερο κοινωνικό και οικονομικό σύστημα είχαν σχηματιστεί και αποκαλυφθεί σε όλες τις σφαίρες.” Μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε αυτή τη λογική για να εξηγήσουμε τη νέα φάση της καπιταλιστικής ανάπτυξης που αντιμετωπίζουμε τώρα.
“Το μονοπωλιακό στάδιο του καπιταλισμού” έχει προκαλέσει, δια μέσου της νεοφιλελεύθερης παγκοσμιοποίησης, το στάδιο των πολυεθνικών και διεθνικών εταιριών και της παγκόσμιας χρηματιστηριοποίησης της οικονομίας. Αυτό το νέο στάδιο είναι αποτέλεσμα της ανάπτυξης των ιδιοτήτων και των αντιφάσεων του καπιταλισμού, τα οποία οξύνει και φέρνει σε ένα ανώτερο επίπεδο, μια “εποχή μετάβασης από τον καπιταλισμό σε ένα ανώτερο κοινωνικό και οικονομικό σύστημα”, οι αντικειμενικές συνθήκες της οποίας έχουν ωριμάσει και ενδυναμωθεί παγκόσμια.
4) Η ιμπεριαλιστική ανάπτυξη και ο αγώνας ανάμεσα στις ιμπεριαλιστικές δυνάμεις για να μοιράσουν τον κόσμο προκάλεσαν έναν πρώτο ιμπεριαλιστικό πόλεμο και ένα επαναστατικό κύμα που ηττήθηκε και συνετρίβη από την φασιστική και σταλινική αντίδραση και δεν μπόρεσε να αποτρέψει τη δεύτερη βάρβαρη στιγμή στη διαμάχη για την μοιρασιά του κόσμου –τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο, δια μέσου της οποίας η αμερικάνική ιμπεριαλιστική δύναμη εγκαθιδρύθηκε ως η μόνη δύναμη ικανή να διευθύνει την καπιταλιστική παγκόσμια τάξη. Επακολούθησαν είκοσι χρόνια πολέμων και επαναστάσεων, οι εξεγέρσεις των λαών στις αποικίες.
Μια νέα φάση ξεκινά προς το τέλος της δεκαετίας του 70 με τη νεοφιλελεύθερη επίθεση υπό την ηγεσία της πρώτης παγκόσμιας δύναμης, των ΗΠΑ και τον σύμμαχό της τη Βρετανία. Τότε αρχίζει η δεύτερη παγκοσμιοποίηση ως απάντηση στην μείωση του ποσοστού κέρδους, με τον καπιταλισμό να εγκαθιδρύεται ως παγκόσμιος τρόπος παραγωγής που φτάνει στα όρια του πλανήτη.
Αυτή η νεοφιλελεύθερη επίθεση στο τέλος της μεταπολεμικής έκρηξης οδήγησε στην κατάρρευση της ΕΣΣΔ, την κατάρρευση της γραφειοκρατίας, που είχαν ταυτόχρονα και συμβάλει στους απελευθερωτικούς αγώνες αλλά και διατηρώντας την παγκόσμια ισορροπία στο όνομα της ειρηνικής συνύπαρξης, δηλαδή της υπεράσπισης των συμφερόντων της γραφειοκρατίας.
Το τέλος της ΕΣΣΔ σημαδεύει μια περαιτέρω επίθεση των καπιταλιστικών τάξεων υπό την ηγεσία των ΗΠΑ. Η νεοφιλελεύθερη και ιμπεριαλιστική ευφορία κυριαρχεί κατά τη διάρκεια της εποχής Bush, ο καπιταλισμός θριαμβεύει σε παγκόσμιο κλίμακα αλλά ο μύθος του “τέλους της ιστορίας” δεν θα αντέξει στην δοκιμασία του χρόνου. Ο πρώτος πόλεμος του Ιράκ ανοίγει μια μακρά περίοδο επιθέσεων κατά των λαών για την επιβολή του παγκοσμιοποιημένου νεοφιλελευθερισμού, μια στρατηγική χάους που οδηγεί σε μια νέα αποσταθεροποιημένη παγκόσμια τάξη και σε νέους πολέμους.
Στο τέλος της εποχής Bush, ο Obama υποσχέθηκε να γυρίσει σελίδα. Αλλά μη μπορώντας να προσφέρει πολιτική λύση στην κατάσταση που δημιουργήθηκε από τη “στρατηγική του χάους”, δεν είχε άλλη επιλογή παρά να προσαρμοστεί σε αυτήν.
5) Από την οικονομική κρίση του 2008, αυτή η περίοδος του διεθνούς νεοφιλελευθερισμού τείνει να αντικατασταθεί από μια φάση αναδιοργάνωσης των διεθνών σχέσεων, ενώ η παγκόσμια οικονομία είναι αχαλίνωτη καθώς καμία δύναμη δεν έχει τα μέσα να επιβάλει οποιαδήποτε ρύθμιση. Η αντίφαση ανάμεσα στην αστάθεια που προκλήθηκε από τον παγκοσμιοποιημένο ανταγωνισμό και στην ανάγκη για ένα κοινό πλαίσιο για να εξασφαλιστεί η παραγωγή και το εμπόριο αυξάνεται.
Μέσα σε 30 χρόνια, ο συσχετισμός των δυνάμεων έχει μετατοπιστεί, οι BRICS [=Βραζιλία, Ρωσία, Ινδία, Κίνα, Νότιος Αφρική -σ.τ.μ.] και κυρίως η Κίνα, όλοι οι λαοί προσπαθούν, παρά την κρίση, να συμμετέχουν στην παγκόσμια οικονομική ανάπτυξη. Ενώ οι ΗΠΑ παραμένουν σε όλα τα πεδία η πρώτη παγκόσμια δύναμη, αναγκάζονται να συμβιβάζονται και να βρίσκουν συμμάχους. Το μισό της παγκόσμιας βιομηχανικής παραγωγής πλέον παράγεται από τις αναδυόμενες χώρες.
Η αντίφαση ανάμεσα στα έθνη κράτη και την διεθνοποίηση της παραγωγής και του εμπορίου είναι ισχυρότερη από ποτέ ενώ καμία κυρίαρχη δύναμη δεν μπορεί σήμερα να ρυθμίσει τις διεθνείς σχέσεις. Και οι δύο παράγοντες συνδυάζονται και αποσταθεροποιούν τις διεθνείς σχέσεις.
Τα καρτέλ και οι διεθνείς μονοπωλιακοί συνασπισμοί συμπράττουν μέσα από τον ελεύθερο παγκόσμιο ανταγωνισμό. Τα μονοπώλια έχουν μετατραπεί σε υπερεθνικές εταιρίες με διαφοροποιημένη βιομηχανική, εμπορική και οικονομική δραστηριότητα σε τέτοιο σημείο που 147 πολυεθνικές εταιρίες κατέχουν το 40% της οικονομικής αξίας όλων των πολυεθνικών εταιριών παγκόσμια. Αν κρατούν εθνική βάση, εμπλέκονται σε αλληλοεξαρτώμενες σχέσεις παγκοσμίως.
Η παρασιτική ανάπτυξη του χρηματιστικού κεφαλαίου έχει οδηγήσει σε ένα υπολογίσιμο ποσοστό κερδοσκοπικού κεφαλαίου και σε μια πτώση των παραγωγικών επενδύσεων.
Η οικονομία του χρέους και το γεγονός ότι οι ΗΠΑ είναι καθαροί εισαγωγείς κεφαλαίου (μαζί με άλλες παλαιές ιμπεριαλιστικές δυνάμεις σε ποικίλο βαθμό) εκφράζουν την παρασιτική φύση του χρηματιστικού κεφαλαίου. Η εισαγωγή κεφαλαίου είναι ένας τρόπος να παροχετεύεται ο πλούτος που παράγεται από την εργατική τάξη των αναπτυσσόμενων χώρων στις παλαιές ιμπεριαλιστικές χώρες.
Γινόμαστε μάρτυρες μιας πρωτοφανούς συγκέντρωσης πλούτου. Μέσω του δημόσιου χρέους, ένα τραπεζικό ολιγοπώλιο που ελέγχει τα χρηματοπιστωτικά μέσα έχει βάλει τα κράτη κάτω από τον έλεγχό του.
Ένα νέος καταμερισμός εργασίας εκτυλίσσεται μέσω της οικονομικής ανάπτυξης των πρώην αποικιακών ή υποτελών χωρών, ιδιαίτερα των αναδυόμενων –μια παγκοσμιοποίηση και όχι απλώς μια διεθνοποίηση της παραγωγής, “μια ολοκληρωμένη παγκόσμια οικονομία” με τα λόγια του Michel Husson.
Το γεωγραφικό μοίρασμα του κόσμου που αμφισβητήθηκε από τους δύο παγκόσμιους πολέμους και το κύμα των εθνικών απελευθερωτικών κινημάτων αντικαταστάθηκε από τον ελεύθερο διεθνή ανταγωνισμό που διαμορφώθηκε από τις πολυεθνικές εταιρίες. Η μοιρασιά του κόσμου έχει αντικατασταθεί από έναν αγώνα για τον έλεγχο των διαδρομών του εμπορίου, των τόπων παραγωγής, των αποθεμάτων ενέργειας… Με τα λόγια του Harvey, η καπιταλιστική λογική και ο εδαφικός έλεγχος συνδυάζονται με νέους τρόπους.
Η αυξανόμενη αστάθεια του κόσμου που είναι αποτέλεσμα αυτής της κατάστασης οδηγεί στην άνοδο του μιλιταρισμού, σε αυξανόμενες εντάσεις που έχουν υποχρεώσει τις ΗΠΑ να ανακατανείμουν τις δυνάμεις τους, ενώ αναζητούν την υποστήριξη και την εμπλοκή των παλαιών δυνάμεων, της Ευρώπης, της Ιαπωνίας και των αναδυόμενων χώρων, για να διατηρήσουν την παγκόσμια τάξη. Αυτή η πολιτική είναι μια αποτυχία που έχει οδηγήσει σε αυξανόμενη αστάθεια και στην ανάπτυξη του θρησκευτικού και τρομοκρατικού φονταμενταλισμού, ένας παράγοντας μόνιμης αστάθειας.
6) Την ίδια ώρα που ο παγκόσμιος καπιταλισμός φτάνει στα όρια του πλανήτη, προκαλεί μια πρωτοφανή παγκόσμια οικολογική κρίση, που θέτει το ερώτημα του μέλλοντος της ανθρωπότητας. Η λογική του κέρδους οδηγεί σε μια παγκόσμια οργάνωση παραγωγής που παραβλέπει εντελώς τους ανθρώπους και την οικολογική ισορροπία.
Ο συνδυασμός της οικολογικής και της κλιματικής κρίσης με την οικονομική και την κοινωνική κρίση αντιπροσωπεύει πρωτοφανείς προκλήσεις για την ανθρωπότητα. Δεν ξεπερνιέται χωρίς το τέλος του καπιταλισμού, ούτε στην κλίμακα μιας χώρας, χωρίς δημοκρατικό σχεδιασμό που να βασίζεται στην παγκόσμια συνεργασία σύμφωνα με τις κοινωνικές και οικολογικές ανάγκες.
Αυτή η κρίση ενθαρρύνει την διεθνιστική συνείδηση, όχι μόνο με την έννοια ότι “η πατρίδα μας είναι η ανθρωπότητα” αλλά επίσης με την έννοια ότι, τοπικά και παγκόσμια, ο αγώνας εναντίον των απειλών που θέτουν τον πλανήτη σε κίνδυνο είναι ένας αγώνας που υπερβαίνει τα σύνορα. Ένας αγώνας που είναι μέρος της πάλης για τον σοσιαλισμό σε συνδυασμό με τον κοινωνικό και πολιτικό ταξικό αγώνα.
Το οικολογικό ζήτημα και το κοινωνικό ζήτημα συνδέονται, δεν υπάρχει απάντηση στο πρώτο χωρίς να απαντηθεί το δεύτερο.
7) Η τραγωδία των μεταναστών δείχνει με συγκλονιστικό τρόπο τα αποτελέσματα της διαδικασίας της κοινωνικής αποσύνθεσης που προκαλείται από τους πολέμους, τον οικονομικό νεοφιλελευθερισμό, τον έλεγχο των πολυεθνικών εταιριών, την απώλεια της γης και την καταστροφή μεγάλων τμημάτων αγροτιάς, την άνοδο των φονταμενταλιστικών αντιδραστικών δυνάμεων μαζί με την οικολογική και την κλιματική κρίση.
Αυτές οι διαδικασίες φτάνουν σε ακραίο και μη αναστρέψιμο βαθμό, τέτοιον που δεν έχουμε ξαναδεί από τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Τρέφονται από την αστάθεια που δημιουργεί η καπιταλιστική παγκοσμιοποίηση, από την μόνιμη κατάσταση πολέμου ως μέσου απάντησης στην συνεχιζόμενη αστάθεια στην οποία έχει βυθιστεί η Μέση Ανατολή και ένα μεγάλο κομμάτι της Αφρικής. Επίσης τρέφονται από τον ακραίο ανταγωνισμό μεταξύ των παλαιών μεγάλων δυνάμεων και των νέων, μεταξύ τοπικών δυνάμεων, όπως στην Μέση Ανατολή, το Ιράν και η Σαουδική Αραβία. Όπως επίσης από τον κοινωνικό πόλεμο που διεξάγουν μεγάλες οικονομικές ομάδες και τα κράτη τους εναντίον των εργατών και των λαών. Το επίκεντρο της κρίσης στην Ευρώπη φανερώνει την αποτυχία της οικοδόμησης μιας καπιταλιστικής Ευρώπης.
Αντιμετωπίζουμε μια σοβαρή ανθρωπιστική κρίση. Η απάντησή μας πρέπει να λαμβάνει υπ’όψιν τα κινήματα αλληλεγγύης που υπάρχουν ιδίως στην Ευρώπη. Αν και η πολιτική μας δεν μπορεί να περιοριστεί στην ανθρωπιστική βοήθεια, αυτή είναι εντούτοις μέρος των δράσεών μας ιδιαίτερα στα εργατικά σωματεία ή στις εργατικές οργανώσεις.
Οι μετανάστες είναι τμήμα του προλεταριάτου της Ευρώπης, των ΗΠΑ και αλλού.
Αυτή η κρίση δημιουργεί όλο και περισσότερο φόβο και ξενοφοβική απόρριψη και έχει αντίκτυπο σε όλες τις πολιτικές δυνάμεις. Μπορεί όμως να είναι και στοιχείο επαναστατικής ζύμωσης με την έννοια ότι η διεθνής αλληλεγγύη είναι η μόνη απάντηση σε αυτούς που προωθούν τον πόλεμο και την αστυνομική καταστολή για να αναχαιτίσουν την δραματική αστάθεια που προκαλούν οι πολιτικές τους.
8) Η διευρυμένη χρηματιστηριακή οικονομική συσσώρευση, βασισμένη στην ραγδαία ανάπτυξη της πίστωσης και του χρέους, έχει φτάσει σε τέτοια όρια που οδηγεί, με τα λόγια του Harvey, στην ανάπτυξη της “συσσώρευσης μέσω αποστέρησης”. Ανίκανος να αναπτύξει την οικονομία για να αυξήσει τη μάζα της υπεραξίας που χρειάζεται για να ταΐσει τις ορέξεις του κεφαλαίου, ο καπιταλισμός βρίσκει διέξοδο από τις δυσκολίες συσσώρευσης με μια διπλή επίθεση εναντίον των εργατών και των λαών για να επιβάλει μια αυξανόμενα άνιση κατανομή πλούτου.
Αυτό έχει ως αποτέλεσμα έναν σκληρό αγώνα για τον έλεγχο των εδαφών, των πηγών ενέργειας, των πρώτων υλών και των εμπορικών διαδρομών. Ο ελεύθερος παγκόσμιος ανταγωνισμός μετατρέπεται σε έναν αγώνα για τον έλεγχο του πλούτου, τον ανασχηματισμό του κόσμου, αλλά με συσχετισμούς δύναμης που είναι ριζικά διαφορετικοί από εκείνους του τέλους του δεκάτου ένατου και της αρχής του εικοστού αιώνα.
Η ανάπτυξη της κρίσης από το 2007-2008 έχει επιδεινώσει τις εντάσεις.
Η κατάσταση στη Μέση Ανατολή δείχνει ότι οι ΗΠΑ δεν μπορούν πλέον να επιβάλλουν την ηγεμονία τους σε άλλες δυνάμεις και έθνη. Οι ΗΠΑ είναι υποχρεωμένες να προσαρμοστούν σε νέους συσχετισμούς δύναμης για να διατηρήσουν τόσο την δική τους ηγεμονία όσο και την παγκόσμια τάξη. Τα δύο συνδέονται. Η ηγεμονία των ΗΠΑ εξαρτάται από την ικανότητά τους να διατηρήσουν την παγκόσμια τάξη, την “παγκόσμια διακυβέρνηση”, για να έχει αξιοπιστία ο ισχυρισμός τους ότι ενεργούν για το γενικό καλό.
Σήμερα, όμως, δεν είναι πλέον σε θέση να το κάνουν αυτό. Καμία δύναμη δεν μπορεί. Εξ ου η άνοδος των εντάσεων και ο μιλιταρισμός. Η ανάδυση νέων δυνάμεων με ιμπεριαλιστικές βλέψεις ή τοπικών δυνάμεων που υπερασπίζονται τα δικά τους συμφέροντα όλο και περισσότερο υπονομεύει την ικανότητα ηγεσίας της Αμερικής και κάνει την διεθνή κατάσταση πιο χαοτική. Η απάντηση των ΗΠΑ είναι η πολιτική του Trump “Κάντε την Αμερική σπουδαία πάλι”, για να επιβεβαιώσουν την οικονομική και στρατιωτική υπεροχή τους μέσω του εμπορικού πολέμου, τον προστατευτισμό και τον μιλιταρισμό.
Πόσο μακριά μπορούν να πάνε οι εντάσεις και οι ανισορροπίες; Μακροπρόθεσμα, τίποτα δεν μπορεί να αποκλειστεί. Χρειάζεται να κατανοήσουμε την πιθανή εξέλιξη της παγκόσμιας κατάστασης για να σχηματίσουμε μια εικόνα της λύσης στην κρίση στην οποία μας τραβάνε οι άρχουσες τάξεις. Δεν υπάρχει λόγος να αποκλείσουμε το χειρότερο σενάριο, μια παγκοσμιοποίηση τοπικών συγκρούσεων ή μια γενική σύρραξη, ένα νέο παγκόσμιο, ή μάλλον παγκοσμιοποιημένο, πόλεμο.
Η εξέλιξη του πολέμου στη Συρία είναι άλλο ένα παράδειγμα αυτού, όπως ήταν και ο πόλεμος στην Ουκρανία.
Το κύριο ζήτημα είναι η φύση και οι πιθανές εξελίξεις των σχέσεων Κίνα – ΗΠΑ. Μια πιο επιθετική ιμπεριαλιστική πολιτική της Κίνας θα μπορούσε να προκύψει από τις διεθνείς της αντιφάσεις, από την ανικανότητα των κινεζικών αρχουσών τάξεων να χειριστούν κοινωνικά ζητήματα, και να διατηρήσουν την κοινωνική τάξη πραγμάτων χωρίς να παρέχουν διέξοδο για την κοινωνική δυσαρέσκεια. Δεν έχουμε φτάσει σε αυτό το σημείο ακόμα, αλλά τίποτα δεν μας επιτρέπει να αποκλείσουμε την πιθανότητα η έκβαση να είναι ένας πόλεμος για την παγκόσμια ηγεμονία.
Η απάντηση εξαρτάται από την ικανότητα του προλεταριάτου και των λαών να παρέμβουν άμεσα για να αποτρέψουν να συμβούν τα χειρότερα. Το ζήτημα δεν είναι η πρόβλεψη, αλλά να βασίσουμε τη δική μας στρατηγική στην κατανόηση της ανάπτυξης των ταξικών και διεθνών σχέσεων.
Οι άρχουσες τάξεις και χώρες αντιμετωπίζουν μια κρίση ηγεμονίας που ανοίγει μια περίοδο επαναστατικού μετασχηματισμούς. Δημιουργεί τις συνθήκες για τη γέννηση ενός άλλου κόσμου.
Η άνοδος μιας ισχυρής διεθνούς εργατικής τάξης
9) Η παγκόσμια εργατική τάξη γνωρίζει μια σημαντική ανάπτυξη μέσω μιας παγκοσμιοποιημένης αγοράς εργασίας, όπου οι μισθωτοί ανταγωνίζονται μεταξύ τους πλανητικά, υποσκάπτοντας τα κεκτημένα της “εργατικής αριστοκρατίας” στις παλαιές ιμπεριαλιστικές χώρες και υπονομεύοντας την υλική βάση του ρεφορμισμού του τελευταίου αιώνα.
Η εργατική τάξη είναι περισσότερο πολυπληθής από ποτέ: στη Νότια Κορέα μόνο, υπάρχουν περισσότεροι μισθωτοί από ό,τι ήταν σε όλον τον κόσμο την εποχή του Μαρξ. Η εργατική τάξη αποτελεί ανάμεσα στο 80 και 90% του πληθυσμού στις πιο βιομηχανοποιημένες χώρες και σχεδόν το μισό του πληθυσμού του κόσμου. Γενικά, ο αριθμός των βιομηχανικών εργατών αυξήθηκε από 490 εκατομμύρια το 1991 σε 715 εκατομμύρια το 2012 (τα στοιχεία είναι από τη Διεθνή Οργάνωση Εργασίας). Ο ρυθμός ανάπτυξης της βιομηχανίας ήταν ακόμα υψηλότερος από αυτόν των υπηρεσιών ανάμεσα στο 2004 και το 2012! Δεν είναι ο βιομηχανικός τομέας που έχει μειωθεί, αλλά ο αγροτικός τομέας του οποίου η συνολική εργατική δύναμη έχει πέσει από το 44% στο 32%. Αν η βιομηχανική εργατική τάξη έχει συρρικνωθεί στις παλαιές καπιταλιστικές χώρες, ο ρόλος της στον ταξικό αγώνα παραμένει πρωταρχικός. Η προλεταριοποίηση των υπηρεσιών έχει δημιουργήσει νέους τομείς μισθωτών στις παλαιές καπιταλιστικές χώρες, που βρήκαν το δρόμο του αγώνα, όπως οι εργάτες στην καθαριότητα ή στο λιανικό εμπόριο, και στις εταιρίες ταχυφαγίας, με το κίνημα “Fight for 15” στις Ηνωμένες Πολιτείες.
10) Δεν αληθεύει ότι η ανάπτυξη της επισφάλειας καθιστά την εργατική τάξη ανίκανη να διεξάγει σημαντικούς αγώνες και να παίξει τον επαναστατικό της ρόλο. Στο παρελθόν, σε μια εποχή που οι συνθήκες των εργατών ήταν πολύ λιγότερο ασφαλείς, και με την απουσία μεγάλων βιομηχανιών, οι εργάτες του Παρισιού μπόρεσαν να κάνουν “έφοδο στον ουρανό” κατά τη διάρκεια της Παρισινής Κομμούνας… και σήμερα, οι εργάτες βρίσκουν τρόπο να αντεπιτεθούν παρά τα εμπόδια που δημιουργούνται από την καπιταλιστική επίθεση. Η μεγαλύτερη απεργία στη Γαλλία σε μερικές δεκαετίες, με όρους αριθμών και διάρκειας, ήταν η απεργία του 2009-2010 των εργατών χωρίς χαρτιά. Η απεργία εκείνη κινητοποίησε 6.000 απεργούς, συμπεριλαμβανομένων και 1.500 ενοικιαζόμενων εργατών, που οργανώθηκαν σε μια απεργιακή επιτροπή, για μια περίοδο δέκα μηνών. Με την αναδιοργάνωση της βιομηχανίας παγκόσμια, η καπιταλιστική παγκοσμιοποίηση έχει δημιουργήσει νέες εργατικές τάξεις στις χώρες του νότου, η δύναμη των οποίων φάνηκε πρόσφατα με το κύμα απεργιών στην Κίνα από το 2010, τις μαζικές απεργίες στην Προύσσα της Τουρκίας το 2015, τον σχηματισμό σημαντικών εργατικών σωματείων στην Ινδονησία, τον ρόλο του κινήματος των εργατικών σωματείων και τις μαζικές απεργίες για παραίτηση του Πρωθυπουργού της Νότιας Κορέας στο τέλος του 2016.
Ποτέ δεν είχε η εργατική τάξη του κόσμου τέτοια ισχύ, τέτοια που να την καθιστά την τάξη που είναι σε θέση να συσπειρώσει όλους τους καταπιεσμένους, για να επιβάλει το τέλος της καπιταλιστικής κυριαρχίας. Είναι απαραίτητο να συνεισφέρουμε στην πολιτική της οργάνωση στη βάση της ταξικής ανεξαρτησίας και να αναπτύξουμε μια συστηματική πολιτική παρέμβαση σε σχέση με αυτό. Πρέπει να κάνουμε βασική μας προτεραιότητα το καθήκον της επανοικοδόμησης ή της οικοδόμησης μιας ταξικής συνείδησης.
11)“Το προλεταριάτο περνά από διάφορα στάδια ανάπτυξης. Η πάλη του κατά της αστικής τάξης αρχίζει από την ίδια του την ύπαρξη” έγραφε ο Marx στο Κομμουνιστικό Μανιφέστο περιγράφοντας την ακατάπαυστη μάχη του προλεταριάτου για να οργανωθεί “σε τάξη, και, συνεπώς σε πολιτικό κόμμα”. Σήμερα αυτή η μάχη εκτυλίσσεται σε διεθνή κλίμακα και η δράση του προλεταριάτου είναι αισθητή σε ολόκληρη την κοινωνία ακόμα και αν τα παλαιά του κόμματα έχουν καταρρεύσει ή ενσωματωθεί στην αστική τάξη και ακόμα και αν τα εργατικά σωματεία είναι κολλημένα στην ταξική συνεργασία. Ο ανταγωνισμός μεταξύ των εργατών σε παγκόσμια κλίμακα υπονομεύει τα κοινωνικά αγαθά που απολαμβάνουν οι εργάτες στις πιο ανεπτυγμένες καπιταλιστικές χώρες, στα οποία βασίζονται η αστική τάξη και τα κράτη για να φτάσουν σε μια συναίνεση στη βάση της πολιτικής τους και να διατηρήσουν την ταξική συνεργασία. Αυτή η εποχή έχει τελειώσει.
Σήμερα, η αστική τάξη και τα κράτη επιδιώκουν να εμπλέξουν το προλεταριάτο στον οικονομικό και εμπορικό πόλεμό τους στο όνομα του προστατευτισμού και του εθνικισμού, του εθνικού φιλελευθερισμού.
Το εργατικό κίνημα βρίσκεται σε άμυνα άλλα διεξάγει μια μακρόχρονη και βαθειά διαδικασία αναδιοργάνωσης . Εμείς θέλουμε να βοηθήσουμε και να συνεισφέρουμε στην οργάνωσή του ως τάξη, “δηλαδή ως κόμμα¨.
Καθορίζοντας μια επαναστατική στρατηγική
12) Τα στρατηγικά ζητήματα πρέπει να θεωρηθούν υπό ένα νέο φως σε μια εποχή όπου το προλεταριάτο είναι στόχος μιας παγκόσμιας και αντιδραστικής επίθεσης, ενώ τα πολιτικά κόμματα που γεννήθηκαν από το εργατικό κίνημα και τα εθνικιστικά ρεύματα που ηγήθηκαν των αντιαποικιοκρατικών επαναστάσεων έχουν καταρρεύσει.
Η εξέλιξη του καπιταλισμού έχει διάφορες επιπτώσεις σε όρους επαναστατικής στρατηγικής. Θα προσπαθήσουμε να συνοψίσουμε τις κύριες τάσεις αυτής της εξέλιξης.
Τείνει να υπονομεύει την υλική βάση του ρεφορμισμού επειδή περιορίζει τα ιμπεριαλιστικά υπερκέρδη, τα οποία ήταν κάποτε η συγκολλητική ουσία της ταξικής συνεργασίας σε μια εποχή που είμαστε μάρτυρες μιας σημαντικής συγκέντρωσης πλούτου, αυξανόμενων ανισοτήτων και εξαθλίωσης. Η δικτατορία του κεφαλαίου δεν αφήνει κανένα περιθώριο στα κράτη ή στους πολιτικούς που την υπηρετούν ή που θα ήθελαν να την αμφισβητήσουν παραμένοντας εντός του συστήματος. Η τραγωδία της Ελλάδας και η συνθηκολόγηση του Τσίπρα καταδεικνύουν αυτό το γεγονός.
Δίνει στο διεθνισμό μια συγκεκριμένη έκφραση ριζωμένη στην καθημερινή ζωή εκατομμυρίων προλεταρίων. Κοινωνικά και διεθνή ζητήματα γίνονται αντιληπτά ως πολύ περισσότερο αλληλεξαρτώμενα απ’ό,τι στο παρελθόν. Η αυξανόμενη αστάθεια των διεθνών σχέσεων είναι αποτέλεσμα τόσο εσωτερικών εντάσεων όσο και του ανταγωνισμού μεταξύ των μεγάλων δυνάμεων ή μεταξύ μεγάλων και περιφερειακών. Μια αστάθεια που ανοίγει νέες δυνατότητες για την παρέμβαση των μαζών που υφίστανται την εκμετάλλευση.
Η νεοφιλελεύθερη και ιμπεριαλιστική επίθεση έχει εντελώς αλλάξει τις παλιές πολιτικές σχέσεις ακόμη και στις παλαιότερες και πλέον σταθερές χώρες της καπιταλιστικής Ευρώπης. Οι γαλλικές προεδρικές εκλογές το έχουν καταδείξει περαιτέρω. Τα κόμματα όπως και οι θεσμοί είναι πλήρως κάτω από τον έλεγχο του κεφαλαίου, χωρίς καμία ανεξαρτησία ή χώρο για οποιουσδήποτε ελιγμούς. Ο παλιός κοινοβουλευτικός διαχωρισμός αριστεράς-δεξιάς είναι κενός από κάθε περιεχόμενο.
Ο μόνος επίκαιρος διαχωρισμός είναι ταξικός, η ασυμφιλίωτη αντίθεση ανάμεσα στο προλεταριάτο και την αστική τάξη, μεταξύ των τάξεων που υφίστανται εκμετάλλευση και της τάξης των καπιταλιστών.
Η πάλη κατά της ανόδου αντιδραστικών, εθνικιστικών, νεοφασιστικών ή θρησκευτικών φονταμενταλιστικών δυνάμεων που γεννιούνται από την κοινωνική αποσύνθεση που παρήγαγαν οι πολιτικές των καπιταλιστικών τάξεων είναι πλέον το κεντρικό πολιτικό ζήτημα. Η λύση βρίσκεται σε μια ταξική πολιτική για τον επαναστατικό μετασχηματισμό της κοινωνίας.
13) Η τρομοκρατία και ο τζιχαντισμός, οι πιο ριζοσπαστικές μορφές θρησκευτικού φονταμενταλισμού, πηγάζουν μεν από τις πολιτικές των μεγάλων δυνάμεων, αλλά είναι υπό την πιο ευρεία έννοια τέκνο των φιλελεύθερων πολιτικών που γεννούν φτώχεια και οξύνουν την ανισότητα όσο ποτέ άλλοτε.
Στις πλούσιες χώρες, θα ήταν λάθος να ιεραρχήσουμε σε προτεραιότητα τις απειλές. Η απειλή του θρησκευτικού φονταμενταλισμού τρέφει την απειλή του νεοφασισμού στις δυτικές κοινωνίες. Και οι δύο είναι εχθροί της δημοκρατίας και της ελευθερίας, εχθροί των εργατών και λαών στους οποίους θα ήθελαν να κυριαρχήσουν.
Η πάλη κατά της ανόδου των αντιδραστικών, δεξιών, φασιστικών και θρησκευτικών φονταμενταλιστικών δυνάμεων απαιτεί μια παγκόσμια πάλη κατά της κοινωνικής και πολιτικής αποσύνθεσης που γεννά η πολιτική της καπιταλιστικής τάξης.
Μια τέτοια κατάσταση, όπου εθνικά και διεθνή προβλήματα, κοινωνικά και πολιτικά ζητήματα είναι αλληλένδετα μ’ ένα σύνθετο τρόπο, καθιστά μανιχεϊστικές, καμπιστικές ή ηθικολογικές στάσεις ανεπαρκείς, αν όχι επικίνδυνες. Παλεύουμε ενάντια σ’ οτιδήποτε μπορεί ή θα μπορούσε, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, να μας παγιδέψει σε μια σύγκρουση πολιτισμών, σε ένα κοινοτισμό. Καθορίζουμε και αναπτύσσουμε την πολιτική μας έχοντας υπόψη τα συμφέροντα της διεθνούς εργατικής τάξης, μια πολιτική συνεργασίας της τάξης ικανής να δώσει ουσία στις δημοκρατικές προσδοκίες, την αλληλεγγύη των λαϊκών τάξεων απέναντι σε κάθε μορφή ρατσισμού.
Η προσέγγισή μας στοχεύει στην αποκάλυψη των σκοπών που επιδιώκουν οι μεγάλες δυνάμεις, της σχέσης μεταξύ του ταξικού πολέμου και του πολέμου κατά των λαών που διεξάγουν οι διάφορες αστικές τάξης, μεταξύ του παγκόσμιου ανταγωνισμού και των διενέξεων μεταξύ δυνάμεων σε διεθνές έδαφος.
Αποκηρύσσουμε το λεγόμενο πόλεμο των δυτικών δυνάμεων κατά της τρομοκρατίας και του ριζοσπαστικού Ισλάμ, ο οποίος οδηγεί στον πόλεμο και ενθαρρύνει το θρησκευτικό φανατισμό που επιζητεί να υποτάξει τους πληθυσμούς.
Καταδικάζουμε αυτές τις δυνάμεις χωρίς περιστροφές και παλεύουμε εναντίον τους, είμαστε σε αλληλεγγύη προς τα προοδευτικά κινήματα που αντιτίθενται ή αντιστέκονται σ’ αυτές και ταυτόχρονα αποκηρύσσουν την προπαγάνδα των μεγάλων δυνάμεων που επικαλούνται μια νέα εκδοχή της “σύγκρουσης των πολιτισμών” για να δικαιώσουν την πολιτική τους. Αυτή η αλληλεγγύη δεν μπορεί να συγχέεται κατά κανένα τρόπο με την πολιτική των μεγάλων δυνάμεων.
Η πάλη μας για ειρήνη, δημοκρατία, τα δικαιώματα των λαών είναι αδιαχώριστη από την πάλη για το σοσιαλισμό.
14) Σ’ αυτό το πλαίσιο ανόδου αντιδραστικών δυνάμεων ως αποτέλεσμα της καπιταλιστικής παγκοσμιοποίησης, η γυναικεία πάλη για ισότητα των φύλων και για τα δικαιώματα των γυναικών είναι ιδιαίτερης σημασίας. Αντιπροσωπεύει ένα μείζονα επαναστατικό παράγοντα. Συμμετέχουμε πλήρως σ’ όλες τις πτυχές αυτής της πάλης είτε στο χώρο εργασίας είτε στον οικιακό χώρο είτε στην εκπαίδευση. Διατυπώνουμε τα δικά μας δημοκρατικά αιτήματα κατά της ανδρικής κυριαρχίας και της πατριαρχικής οικογένειας, συνεπακόλουθου της ατομικής ιδιοκτησίας, η οποία είναι μια μορφή καταπίεσης και κυριαρχίας επί των γυναικών και της νεολαίας όλο και περισσότερο σ’ αντίθεση με το μοντέρνο κόσμο και την κοινωνική πρόοδο.
Οι γυναίκες είναι τα πρώτα θύματα της εκμετάλλευσης καθώς και τα θύματα των ολέθριων συνεπειών της νεοφιλελεύθερης παγκοσμιοποίησης. Την ίδια ώρα, ολοένα και περισσότερες γυναίκες γίνονται μισθωτές εργαζόμενες. Η πάλη τους είναι ίδια με εκείνη όλων των καταπιεσμένων και υφιστάμενων την εκμετάλλευση ανθρώπων. Μακριά από το να διαιρούμε τους καταπιεσμένους, μακριά από το να αντιπαραθέτουμε την πάλη των γυναικών με την πάλη των ανδρών, κάνουμε καμπάνια ώστε το σύνολο του εργατικού κινήματος να κάνει τους γυναικείους αγώνες δικούς του, για την πολιτική και κοινωνική απελευθέρωση των γυναικών. Οι δύο αγώνες είναι ένα και το ίδιο. Αν η γυναίκα είναι η προλετάρια του άνδρα στο σπίτι, τότε ο άνδρας δεν μπορεί να πάψει να είναι εκμεταλλευόμενος παρά μόνο όταν αντιμετωπίσει τη γυναίκα ως ίση.
Η πάλη για την ισότητα των φύλων είναι αδιαχώριστη από την πάλη κατά του φονταμενταλισμού και της προκατάληψης που προωθείται από τις θρησκείες και η οποία δικαιολογεί και υποστηρίζει την καθυπόταξη των γυναικών.
15) Η αλληλεγγύη μας προς τους λαούς δεν μπορεί να απευθύνεται στη λεγόμενη “διεθνή κοινότητα” ή στον ΟΗΕ, του οποίου ο ρόλος είναι να παρέχει μια δημοκρατική βιτρίνα στις πολιτικές των μεγάλων δυνάμεων, ένας ρόλος που ολοένα και περισσότερο υποτιμάται. Δική μας θέση είναι η υπογράμμιση ξανά και ξανά της απαραίτητης αλληλεγγύης μεταξύ των εργατών και των λαών. Είναι ο μόνος τρόπος να τερματίσουμε τις επιθετικές και μιλιταριστικές πολιτικές των μεγάλων δυνάμεων που χειραγωγούν τους λαούς και στρέφουν τον ένα ενάντια στον άλλο.
Το να είσαι διεθνιστής/τρια σημαίνει να παλεύεις για μια ανεξάρτητη πολιτική για την εργατική τάξη συνδυασμένη με την πάλη εναντίον της δικής σου αστικής τάξης.
16) Οι εμπειρίες και τα αποτελέσματα από τη στρατηγική της οικοδόμησης “πλατιών κομμάτων” χωρίς καθαρές προγραμματικές και στρατηγικές διαχωριστικές γραμμές μας οδηγούν στο να την αμφισβητήσουμε. Μια τέτοια στρατηγική βασίστηκε στην προοπτική μιας διαδικασίας ανασύνθεσης που θα μπορούσε να ενισχυθεί από την κατάρρευση της πρώην ΕΣΣΔ και των ΚΚ. Ανεξάρτητα από την εκτίμηση που μπορούμε να έχουμε γι’ αυτή, δεν λαμβάνει πλέον υπόψη της τις νέες τάσεις της περιόδου.
Αυτή η εξέλιξη υπογραμμίζει την ιδέα ότι, για να απαλλαχθεί από την απεχθή κυρίαρχη τάξη πραγμάτων, η εργατική τάξη χρειάζεται απολύτως να οργανωθεί και να αγωνιστεί κατά του καπιταλισμού και να στρατευτεί στον επαναστατικό μετασχηματισμό της κοινωνίας. Η εμπειρία τουλάχιστον ενάμιση αιώνα εργατικού κινήματος μάς διδάσκει ότι αυτή η πάλη απαιτεί ένα κόμμα ριζοσπαστικό και καλά οργανωμένο, που να προάγει τις αντιλήψεις του μαρξισμού, με λίγα λόγια ένα σοσιαλιστικό, επαναστατικό κομμουνιστικό κόμμα. Δεν υπάρχει κάποιος τρίτος δρόμος. Είτε οι εργάτες/τριες και η οργανωμένη νεολαία συνειδητοποιούν όχι μόνο τις απειλές που θέτει για την ανθρωπότητα η συνέχιση του καπιταλισμού αλλά και την αναγκαιότητα και δυνατότητα της εργατικής τάξης να κατακτήσει το δικαίωμα να αποφασίζει και να ελέγχει την πορεία της κοινωνίας, με μια λέξη, την εξουσία, είτε αλλιώς η κοινωνία θα πιαστεί στην παγίδα των διαφόρων αδιεξόδων του ρεφορμισμού που επανειλημμένα έχει ανοίξει το δρόμο στις αντιδραστικές δυνάμεις, στην άκρα δεξιά.
Ένα επαναστατικό κόμμα δεν μπορεί να ανακηρυχθεί. Διαμορφώνεται στους αγώνες και μπορεί να παίξει αποφασιστικό ρόλο μόνο όταν γίνει μαζικό κόμμα και διαθέτει τα πολιτικά και οργανωτικά μέσα να προωθήσει ένα συνεπή επαναστατικό προσανατολισμό, να οργανώσει μαζικούς αγώνες και να καθοδηγήσει ευρείς τομείς της εργατικής τάξης. Αν οι αγώνες και κινητοποιήσεις είναι οι αναγκαίες συνθήκες για την ανάπτυξη των επαναστατικών δυνάμεων, αυτή η εξέλιξη προϋποθέτει ένα οργανωμένο πυρήνα, ενωμένο σε μια κοινή συνείδηση βασισμένη στο μελλοντικό όραμα της ανθρώπινης κοινωνίας, σε μια μεταβατική προσέγγιση και πρόγραμμα.
Έχοντας επίγνωση ότι αυτό το μαζικό κόμμα δεν μπορεί να είναι το αποτέλεσμα της γραμμικής ανάπτυξης οποιασδήποτε μικρής οργάνωσης, επιζητούμε να φέρουμε κοντά και να ενώσουμε επαναστατικές δυνάμεις, οργανώσεις και αγωνιστές/τριες που αγωνίζονται κατά του κεφαλαίου και της αστικής τάξης πραγμάτων, με σκοπό την κατάργηση του καπιταλιστικού συστήματος και το σοσιαλισμό. Γνωρίζουμε το αντίτιμο που πλήρωσαν οι τάξεις που υφίστανται την εκμετάλλευση εξαιτίας των ρεφορμιστικών ψευδαισθήσεων, τους κίνδυνους που αντιπροσωπεύουν οι διάφοροι μεταρρυθμιστικοί δρόμοι, συμπεριλαμβανομένης της σύγχρονης μορφής του αριστερού λαϊκισμού. Ξέρουμε ότι το προλεταριάτο έχει πάντα πληρώσει ακριβά τις εμπειρίες και τα αδιέξοδα του ρεφορμισμού. Συνεπώς, οι προσπάθειές μας για πολιτική και οργανωτική ανασύνθεση κατά κανένα τρόπο δεν μπορούν να επιτρέψουν κάποια παρανόηση: μια συνένωση επαναστατικών και ρεφορμιστικών δυνάμεων μπορούν σε τελευταία ανάλυση μόνο να εξασθενίσουν το πρόγραμμα και την παρέμβασή μας. Στην καλύτερη περίπτωση, αυτό μπορεί να οδηγήσει σε κεντρίστικες οργανώσεις, οι οποίες είναι επίσης ανίκανες να οικοδομήσουν ένα επαναστατικό κόμμα έτοιμο να καταλάβει την εξουσία. Αποτυγχάνοντας να αποκτήσουμε τη δύναμη και τη θέληση να προωθήσουμε μια επαναστατική προοπτική, προσαρμοζόμαστε σε εκλογικές πολιτικές διακινδυνεύοντας την επ’ αόριστον αναβολή του στόχου μας ανατροπής του καπιταλιστικού συστήματος.
Πειράματα με τα λεγόμενα πλατιά κόμματα (δηλαδή που να συσπειρώνουν μαζί επαναστάτες και ρεφορμιστές) δεν έχουν πουθενά οδηγήσει στη δημιουργία ενός επαναστατικού κόμματος, ένα προαπαιτούμενο για την αποφασιστική πάλη της εργατικής τάξης. Το να είμαστε σαφείς σχετικά μ’ αυτό που θέλουμε είναι εκ των ων ουκ άνευ για την ανασυγκρότηση επαναστατικών δυνάμεων, την εκπαίδευση στελεχών, το να πείσουμε πρόσφατα πολιτικοποιημένες δυνάμεις και για τη σύγκλιση ευρύτερων δυνάμεων σε κοινά μέτωπα, σε νέες οργανώσεις και -τελικώς– σε ένα μαζικό επαναστατικό κόμμα.
Κινούμενοι/ες σε αυτή την κατεύθυνση σημαίνει ότι θα έπρεπε να ορίσουμε κεντρικά στοιχεία ενός μεταβατικού προγράμματος για τον 21ο αιώνα και την εξειδίκευσή του ανάλογα με τις διαφορετικές περιοχές του κόσμου, ιδιαίτερα στο επίπεδο της Ευρώπης, και μ’ αυτή την αφετηρία να ορίσουμε τις βάσεις και το πλαίσιο με τα οποία συνδυάζουμε πολιτικές οικοδόμησης και πρωτοβουλίες για ανασύνθεση αντικαπιταλιστών/τριών και επαναστατών/τριων.
Είναι μια πολιτική και προγραμματική εργασία που μπορεί να γίνει μόνο συλλογικά και απαιτεί χρόνο και ενέργεια αλλά είναι ένα αναντικατάστατο και αναπόφευκτο καθήκον.
17) Η μεγάλη παγκόσμια μετατόπιση δεν είναι μια απλή ρητορική φόρμουλα. Έχει προκύψει με αίμα και δάκρυα και μας αναγκάζει να ξανασκεφτούμε τα πάντα. Πώς μπορούμε να βοηθήσουμε στην ανάδυση ενός επαναστατικού κινήματος σε εθνικό, ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο; Το ερώτημα τίθεται ξανά με νέους όρους.
Πρέπει να προωθήσουμε μια στρατηγική ανασυγκρότησης των αντικαπιταλιστικών και επαναστατικών δυνάμεων στη βάση ενός προγράμματος επαναστατικού μετασχηματισμού της κοινωνίας, ριζωμένου στις βασικές διεκδικήσεις εκείνων που υφίστανται την εκμετάλλευση, την εγγύηση αξιοπρεπών μισθών και συντάξεων, τον τερματισμό της ανεργίας με το μοίρασμα του χρόνου εργασίας μεταξύ όλων, την υπεράσπιση των δημοσίων υπηρεσιών, που θέτει το ζήτημα της κατάκτησης της εξουσίας για να ακυρωθεί το χρέος, της δημιουργίας ενός δημόσιου τραπεζικού μονοπωλίου και την κοινωνικοποίηση των μεγάλων βιομηχανικών και εμπορικών ομίλων.
Αυτή η στρατηγική και αυτό το πρόγραμμα πρέπει να προσαρμοστούν σε κάθε κατάσταση και χώρα, να οργανωθούν γύρω από μια μεταβατική προσέγγιση που θέτει το ζήτημα της εργατικής και λαϊκής εξουσίας, της εξουσίας του 99% του πληθυσμού, της κατάργησης του χρέους και της εξασφάλισης ότι τράπεζες και πολυεθνικές δεν θα μπορούν πλέον να κάνουν άλλο κακό.
Πρέπει να αναγνωρίσουμε στις ήττες και τις υποχωρήσεις του παρελθόντος καθώς και στις σημερινές αντατροπές, τα στοιχεία εκείνα που μπορούν να συμβάλλουν στον επαναστατικό μετασχηματισμό της κοινωνίας, να βοηθήσουν την ανεξάρτητη οργάνωση της εργατικής τάξης, να επιτρέψουν την έκφραση των κοινωνικών, δημοκρατικών και οικολογικών διεκδικήσεων των άλλων κοινωνικών τάξεων, ολόκληρης της κοινωνίας.
Απαντώντας στους ολέθρους της παγκοσμιοποίησης, αντιδραστικές δυνάμεις εκμεταλλεύονται την απόγνωση και το φόβο των εργατικών τάξεων για να αναπτύξουν την ξενοφοβική και εθνικιστική προπαγάνδα τους. Αντιθέτως, εμείς πρέπει να ενοποιήσουμε την εργατική τάξη ενάντια στον καπιταλισμό και τους θεσμούς του.
Εργαζόμαστε για την ενότητα των τάξεων που υφίστανται εκμετάλλευση, των οργανώσεών τους, στη βάση της ταξικής ανεξαρτησίας.
Έχουμε πλήρη επίγνωση των δυσκολιών που αντιμετωπίζουμε. Η κατάρρευση των παλαιών κομμάτων που γεννήθηκαν από τους αγώνες του εργατικού κινήματος σπέρνει απογοήτευση, αποπροσανατολισμό και αποδιοργάνωση την ώρα που οι αστοί και οι αντιδραστικές δυνάμεις βρίσκονται στην επίθεση. Πιστεύουμε όμως ότι σε αυτό το πλαίσιο κατακερματισμού των αντικαπιταλιστικών και επαναστατικών δυνάμεων η 4η Διεθνής έχει ένα σημαντικό ρόλο να παίξει.
Οικοδομώντας μια νέα Διεθνή, συσπειρώνοντας αντικαπιταλιστές/τριες και επαναστάτες/τριες
18) Η Τέταρτη Διεθνής, όπως όλες οι άλλες διεθνείς ομαδοποιήσεις δεν μπορεί να διεκδικήσει να εκπροσωπήσει από μόνη της το μέλλον του επαναστατικού κινήματος. Πρέπει να πασχίσει να οικοδομήσει άλλες ανασυνθέσεις προκειμένου να ανοίξει το δρόμο για μια νέα επαναστατική Διεθνή.
Το μέλλον εξαρτάται από εκείνους/ες που θέλουν να συγκεντρώσουν επαναστατικές δυνάμεις στο ίδιο κίνημα σε ρήξη με τις σεκταριστικές και αντιδημοκρατικές πρακτικές του παρελθόντος που έχουν διαιρέσει το επαναστατικό κίνημα.
Βραχυπρόθεσμα και μεσοπρόθεσμα, η μεγάλη αστάθεια στον κόσμο ανοίγει δυνατότητες που το αντικαπιταλιστικό και επαναστατικό κίνημα πρέπει να αδράξει.
Δεν μπορούμε μόνοι εμείς να ενσαρκώσουμε τον επαναστατικό διεθνισμό. Πρέπει να φέρουμε κοντά επαναστάτες και επαναστάτριες από διαφορετικές παραδόσεις, στη βάση μιας κοινής κατανόησης της κατάστασης και των καθηκόντων.
Για να βοηθήσουμε στη συγκέντρωση των δυνάμεων που ισχυρίζονται ότι είναι επαναστατικές μαρξιστικές, χρειαζόμαστε να δουλέψουμε για την ανάπτυξη των στρατηγικών και προγραμματικών απαντήσεων για το κίνημα ως σύνολο, να βάλουμε στην ατζέντα τη συζήτηση για ένα σοσιαλιστικό, ένα επαναστατικό κομμουνιστικό πρόγραμμα.
Πέρα από την ποικιλία των τακτικών που υιοθετούν οι επαναστάτες και οι επαναστάτριες στην οικοδόμηση του κόμματός τους ανάλογα με τη χώρα και τις συνθήκες, η οικοδόμηση επαναστατικών κομμάτων, κομμάτων για την κατάκτηση της εξουσίας, το σοσιαλισμό και τον κομμουνισμό, παραμένει ο στρατηγικός μας στόχος.
Yvan – Jakob
13/04/2017
