Μια κολοσσιαία σύγκρουση απειλεί την Ευρώπη και τους λαούς της

Να σταματήσουμε το νέο πολεμικό σφαγείο που ετοιμάζουν οι ιμπεριαλιστές

Οι δηλώσεις των δυτικών και Ρώσων ιμπεριαλιστών και των επιτελείων τους σε σχέση με την ουκρανική διένεξη ξεπέρασαν κάθε όριο πολιτικής και οικονομικής αντιπαράθεσης και κινούνται πλέον στα όρια συμμοριών δολοφόνων που αγνοούν λαούς και λογική σκέψη πιστεύοντας ότι μπορούν να εξασφαλίσουν την κυριαρχία τους συντρίβοντας τον αντίπαλο με τα όπλα. Όλοι διατείνονται ότι δεν θέλουν τον πόλεμο αλλά προετοιμάζονται να αμυνθούν στην επίθεση του αντιπάλου, αδιαφορώντας για τις καταστροφές που θα επιφέρει τόσο η «άμυνα» όσο και η «επίθεση». «Ελπίζω ότι ο Πούτιν έχει συνείδηση του ότι δεν απέχει πολύ από πυρηνικό πόλεμο», «ο Πούτιν θέλει να δοκιμάσει τη Δύση και θα πληρώσει ένα αντίτιμο που θα τον κάνει να μετανιώσει για αυτό που κάνει», δηλώνει ο Μπάιντεν. Και τα ρωσικά επιτελεία απαντάνε: «Η Ουκρανία στο ΝΑΤΟ, κατά τη δική μου ή κατά τη ρωσική άποψη, αντιστοιχεί σε πυρηνικό πόλεμο»… «και μετά όχι μόνο η Αμερική, αλλά και η Ευρώπη, θα μετατραπούν σε ραδιενεργή στάχτη».

Ασφαλώς δεν πρόκειται μόνο για λόγια ούτε για απειλές που στόχο έχουν να εκφοβίσουν τον αντίπαλο,

αφού αυτά συνοδεύονται από τεράστιες στρατιωτικές δυνάμεις που μαζεύονται στα σύνορα της Ουκρανίας και των γύρω χωρών-μελών του ΝΑΤΟ, στόλους σε ετοιμότητα από τη Βαλτική και τη Μαύρη Θάλασσα μέχρι την Αρκτική, τον Ατλαντικό και τη νοτιοανατολική Μεσόγειο και σύγχρονα οπλικά συστήματα που εξοπλίζουν το στρατό της Ουκρανίας. Ταυτόχρονα, οι λαοί στη Δύση γίνονται μάρτυρες ενός πρωτόγνωρου, τις τελευταίες δεκαετίες, πολέμου προπαγάνδας που περιλαμβάνει κυρίως κατηγορίες των δυτικών ιμπεριαλιστών ενάντια στην Ρωσία για κυβερνοεπιθέσεις που στοχεύουν στην παράλυση του κρατικού μηχανισμού πριν την επίθεση, κατασκόπους, προετοιμασία πραξικοπήματος στην Ουκρανία κλπ. Το πιθανότερο είναι ότι ένας παρόμοιος πόλεμος προπαγάνδας διεξάγεται και από την άλλη μεριά του «μετώπου». Την ίδια στιγμή που o αμερικάνικος κολοσσός youtube κλείνει τα κανάλια των φιλορώσων αυτονομιστών στην ανατολική Ουκρανία, η Γερμανία κλείνει το ρωσικό RT DE και η Ρωσία την Deutsche Welle! Ένας καταιγισμός δημοσιευμάτων εξαπολύεται στη Δύση για την επιθετικότητα της Ρωσίας ο οποίος περιγράφει σχέδια επέμβασης, οπλικά συστήματα, την αντίστοιχη κινητοποίηση του ΝΑΤΟ και τις συντριπτικές κυρώσεις που θα υποστεί ο Πούτιν. Πρόκειται για μια προσπάθεια να εξοικειωθούν οι λαοί με την έννοια του πολέμου, να απαξιωθεί η ανθρώπινη υπόσταση του αντίπαλου και άρα η αξία της ζωής του, και έτσι να δικαιολογηθούν οι νεκροί, είτε από τα όπλα είτε από τα εμπάργκο. Αποκρύπτοντας βέβαια τις «δικές» μας βαριές απώλειες, τις οποίες θα κληθούν να υποστούν οι ευρωπαϊκοί κυρίως λαοί και ειδικά αυτοί που είναι κοντά στη Ρωσία, οι άρχουσες τάξεις των οποίων πρωτοστατούν στην πολεμική έξαρση!

Πρέπει να αντιταχθούμε σε αυτό το σφαγείο, που μπορεί να αποδειχθεί το μεγαλύτερο από την εποχή του ψυχρού πολέμου μέχρι και σήμερα.

1. Η Ουκρανική κρίση

Η αφορμή για την σύγκρουση αφορά την Ουκρανία, η οποία μετά την διάλυση της ΕΣΣΔ μετατράπηκε σε ανεξάρτητο κράτος. Το 1994 υπογράφτηκε το Μνημόνιο της Βουδαπέστης, ανάμεσα στη Ρωσία, την Ουκρανία, τη Βρετανία και τις ΗΠΑ, το οποίο υποσχόταν ότι κανένα από τα κράτη αυτά δεν θα χρησιμοποιούσε δυνάμεις ή απειλές εναντίον της Ουκρανίας και ότι όλα τα μέρη θα σέβονταν τα κυριαρχικά της δικαιώματα και τα υπάρχοντα σύνορά της. Στην πραγματικότητα, τόσο οι δυτικοί όσο και ο Ρωσικός ιμπεριαλισμός επεδίωξαν τον προσεταιρισμό της χώρας ώστε να ενταχθεί στην δική τους σφαίρα επιρροής. Ειδικά για τη Ρωσία, η Ουκρανία αποτελεί το «στρατηγικό βάθος» ενάντια στην Δύση (που αξιοποιήθηκε τόσο στους Ναπολεόντειους πολέμους όσο και στον 2ο Παγκόσμιο πόλεμο), περιλαμβάνει την Κριμαία, βάση του ρωσικού στόλου της Μαύρης Θάλασσας, αλλά είναι και χώρα διέλευσης των αγωγών φυσικού αερίου προς την Δυτική Ευρώπη, βασικής πηγής εσόδων της Ρωσικής ολιγαρχίας. Ταυτόχρονα, οι άρχουσες τάξεις της Ουκρανίας και οι λαοί της είχαν μια ιστορική διαίρεση ανάμεσα στο δυτικό κομμάτι, που είναι φιλοευρωπαϊκό, και το ανατολικό, που έχει ρωσική καταγωγή και προέλευση. Το 2014 η φιλορωσική αυταρχική, αντεργατική και διεφθαρμένη κυβέρνηση ανατράπηκε από μαζικές διαδηλώσεις στο δυτικό κομμάτι της χώρας, οι οποίες όμως χαρακτηρίστηκαν από την συμμετοχή και την κυριαρχία φασιστικών ομάδων και μερίδων του μεγάλου κεφαλαίου με φιλοδυτική κατεύθυνση, επιβάλλοντας μια αντιρωσική κυβέρνηση που ελεγχόταν από τη Δύση και τις φασιστικές συμμορίες. Η εξέλιξη αυτή προκάλεσε την κατάληψη της Κριμαίας από τη Ρωσία (που εκμεταλλεύτηκε και την πλειοψηφία των Ρωσικής καταγωγής κατοίκων) και την εξέγερση των ρωσικών λαών στο Ντονμπάς στα ανατολικά, η οποία είχε έντονο εργατικό και αντιφασιστικό χαρακτήρα και διεκδίκησε την αυτονομία της περιοχής από την υπόλοιπη χώρα. Ο εμφύλιος που ακολούθησε, με χιλιάδες νεκρούς, «τερματίστηκε» με τις συμφωνίες του Μινσκ, προϊόν των διαβουλεύσεων ανάμεσα στο Σχήμα της Νορμανδίας (Ουκρανία, Ρωσία, Γαλλία, Γερμανία), και οι οποίες προβλέπουν αυτοκυβέρνηση των περιοχών του Ντονμπάς (αυτοανακυρηχθείσες, με τη στήριξη της Ρωσίας, Λαϊκές Δημοκρατίες του Λουχάνσκ και Ντονέτσκ), αποχώρηση των ξένων στρατευμάτων και ανάκτηση του ελέγχου των συνόρων από την Ουκρανία.

Το αποτέλεσμα της σύγκρουσης ήταν να μετατραπεί η χώρα σε αποικία χρέους του ΔΝΤ και σε στρατόπεδο εκπαίδευσης φασιστικών πολιτοφυλακών ενάντια στις ρωσικές περιοχές, με μια διεφθαρμένη και αντιδημοκρατική κυβέρνηση (απαγόρευση Κομμουνιστικού Κόμματος, πολιτική και εθνική καταπίεση των κατοίκων ρωσικής καταγωγής κλπ) που έχει προσκολληθεί στη Δύση, επιζητώντας νέα δάνεια και την ένταξη στο ΝΑΤΟ (η ένταξη στο ΝΑΤΟ και την ΕΕ έχει μπει στο σύνταγμα της χώρας!) προκειμένου να διατηρήσει τα προνόμια της.

Μέχρι και θρησκευτική διαίρεση πυροδοτήθηκε, αφού την αυτοκέφαλη Εκκλησία της Ουκρανίας αναγνώρισε το Οικουμενικό Πατριαρχείο της Κωνσταντινούπολης (προσκολλημένο στις ΗΠΑ) για να έρθει σε άμεση ρήξη με το ρωσικό πατριαρχείο, προκαλώντας ιστορικό ρήγμα στην ανατολική ορθόδοξη εκκλησία.

Παράλληλα, ο μεγαλορωσικός εθνικισμός έσβησε κάθε εργατική πτυχή της εξέγερσης των λαών του Ντονμπάς και μετέτρεψε τις Δημοκρατίες σε προτεκτοράτα του ρωσικού ιμπεριαλισμού. Η κατάσταση στις Λαϊκές Δημοκρατίες είναι πραγματικά άσχημη, αφού τα ανθρακωρυχεία και οι βιομηχανίες κλείνουν, οι μισθοί συχνά δεν πληρώνονται, την ίδια στιγμή που η απειλή του πολέμου, αλλά και οι συγκρούσεις, ποτέ δεν σταμάτησαν. Τα πάντα εξαρτώνται από τη ρωσική βοήθεια, και επομένως ο αυταρχισμός των εθνικιστικών διοικήσεων κυριαρχεί. ΟΙ λαοί του Ντονμπάς είναι τα μεγαλύτερα θύματα της σύγκρουσης.

Τόσο οι εσωτερικές πολιτικές ισορροπίες στην Ουκρανία όσο και οι ιμπεριαλιστικοί ανταγωνισμοί δεν επέτρεψαν την εφαρμογή της συμφωνίας Μινσκ ΙΙ. Η Ρωσία αξιοποιεί τους λαούς του Ντονμπάς, αλλά και την απειλή διακοπής της ροής του φυσικού αερίου (βασικό έσοδο της Ουκρανίας), για να υπονομεύσει την υπόσταση της χώρας και οι Δυτικοί χρησιμοποιούν την Ουκρανία για να φέρουν το ΝΑΤΟ στα σύνορα της Ρωσίας (από τη Γεωργία και τη Μολδαβία μέχρι τη Φινλανδία και τη Σουηδία), ενώ παράλληλα με τις οικονομικές κυρώσεις που εξαπέλυσαν – με το πρόσχημα της κατάληψης της Κριμαίας – προσπαθούν να υπονομεύσουν τη ρωσική ολιγαρχία.

2. Οι συνθήκες ενός νέου Ψυχρού Πολέμου

Ωστόσο, το μέγεθος της σύγκρουσης που εξελίσσεται σήμερα μέσα και γύρω από την Ουκρανία δεν μπορεί να κατανοηθεί αν δε ληφθούν υπόψη οι παγκόσμιες εξελίξεις, που έχουν αλλάξει άρδην το σκηνικό το οποίο είχε διαμορφωθεί μετά την κατάρρευση της ΕΣΣΔ.

Μετά τη διάλυση του συμφώνου της Βαρσοβίας, στο μονοπολικό σύστημα που προέκυψε, η παντοδυναμία του αμερικανικού ιμπεριαλισμού σαν ηγέτιδα δύναμη του παγκόσμιου ιμπεριαλιστικού συστήματος ήταν αδιαμφισβήτητη. Παρά την παραπλανητική προπαγάνδα των δυτικών ιμπεριαλιστών περί «τέλους της ιστορίας», «πλανητικού χωριού» και ότι η διάλυση του συμφώνου της Βαρσοβίας θα οδηγούσε σε έναν κόσμο ειρήνης και ευημερίας (προπαγάνδα που στόχο είχε να αποκοιμίσει και να καθησυχάσει τους εργαζόμενους και τους λαούς σε όλο τον κόσμο), το ΝΑΤΟ (που υποτίθεται ότι συγκροτήθηκε σαν απάντηση στο σύμφωνο της Βαρσοβίας) δε διαλύθηκε. Αντίθετα, επεκτάθηκε και ενισχύθηκε. Όχι μόνο η ενωμένη Γερμανία εντάχτηκε στο ΝΑΤΟ, αλλά η Ατλαντική Συμμαχία επεκτάθηκε σχεδόν σε όλες τις χώρες που ανήκαν στο ανατολικό μπλοκ, περικυκλώνοντας τη Ρωσία (Πολωνία, Τσεχοσλοβακία, βαλτικές χώρες). Το 1997 θα υπογραφτεί η Ιδρυτική Πράξη (Founding Act) ΝΑΤΟ – Ρωσίας, στην οποία η Ρωσία αποδέχεται την ελευθερία των ευρωπαϊκών χωρών να επιλέγουν σε ποια συμμαχία θα ανήκουν με την υποχρέωση όμως «να μην ενισχύεις την ασφάλειά σου εις βάρος της ασφάλειας των άλλων» (αρχή του αδιαιρέτου (indivisibility) της ασφάλειας σύμφωνα με τις συζητήσεις στο πλαίσιο του Οργανισμού για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη (ΟΑΣΕ)).

Οι δυτικοί ιμπεριαλιστές υπό την ηγεσία των ΗΠΑ, στο πλαίσιο της λεγόμενης Νέας Τάξης και της Παγκοσμιοποίησης, θα προχωρήσουν ακόμα παραπέρα το ξήλωμα της ρωσικής επιρροής, προωθώντας τη διάλυση της Γιουγκοσλαβίας, βομβαρδίζοντας τη Σερβία και επεκτείνοντας το ΝΑΤΟ στα Βαλκάνια, αποσταθεροποιώντας τη Λιβύη και τη Συρία (χωρίς αυτό να αναιρεί τη σημασία της εσωτερικής ταξικής δυναμικής στα κράτη αυτά, η οποία αργότερα θα οδηγούσε σε εξεγέρσεις), επεμβαίνοντας στο Ιράκ και το Αφγανιστάν. Ταυτόχρονα επέκτειναν την οικονομική τους επιρροή μέσω της ένταξης όλο και περισσότερων χωρών στα δίκτυα και τους θεσμούς μιας παγκοσμιοποιημένης καπιταλιστικής οικονομίας, η συμμετοχή στην οποία αποτελούσε το βασικό κριτήριο με το οποίο κρινόταν η «διεθνής νομιμότητα» μιας χώρας.

Οι άρχουσες τάξεις στη Ρωσία, σε μια συνεργασία των παλιών γραφειοκρατικών καστών που μετατράπηκαν σε καπιταλιστές και των μαφιόζικων κομματιών που συνδέονται με τον κρατικό μηχανισμό, ανέδειξαν τον Πούτιν σε μια προσπάθεια ανασυγκρότησης της ρωσικής ισχύος. Αντέδρασαν στην επέκταση του ΝΑΤΟ για πρώτη φορά το 2008, στον πόλεμο στη Γεωργία, ενάντια στην επέμβαση των δυτικών στις αυτόνομες επαρχίες της Νότιας Οσετίας και της Αμπχαζίας. Ωστόσο, η Ρωσία παρέμενε (και παραμένει) ισχυρά εμπλεκόμενη στην παγκοσμιοποιημένη οικονομία, κυρίως μέσω της αξιοποίησης του ορυκτού πλούτου της χώρας. Η επέμβαση στην Κριμαία το 2014 ισχυροποίησε τον Πούτιν στο εσωτερικό της χώρας, παρά το γεγονός ότι οι κυρώσεις των Δυτικών έπληξαν την οικονομία της. Η απάντηση ήταν η συγκρότηση της Ευρασιατικής Οικονομικής Ένωσης το 2015 (Ρωσία, Καζακστάν, Λευκορωσία, Αρμενία, Κιργιζία) και η μεγαλύτερη συνεργασία με την Κίνα (Οργανισμός Συνεργασίας της Σανγκάης).

Όμως, η πρόσβαση στην παγκόσμια καπιταλιστική αγορά αξιοποιήθηκε από μια σειρά από τις αναπτυσσόμενες χώρες, και ιδιαίτερα την Κίνα, για την ανάδειξή τους στην παγκόσμια οικονομία σε βάρος των κλασικών ιμπεριαλιστών και οδήγησε σε κομβικές αλλαγές του παγκόσμιου συσχετισμού. Αυτό εκφράστηκε και στην παγκόσμια κρίση του 2008, η οποία έπληξε κυρίως τους δυτικούς ιμπεριαλιστές. Σε πολλούς τομείς, οι ΗΠΑ απειλούνται πλέον από την Κίνα, που έχει μετατραπεί στο εργοστάσιο του πλανήτη, στο επίπεδο της οικονομίας (η εξάρτηση τους από την παραγωγή της Κίνας και γενικότερα της Ασίας αναδείχθηκε με μεγαλοπρεπή τρόπο κατά την πανδημία). Το κέντρο της παγκόσμιας οικονομίας δεν έχει σταματήσει να μετατοπίζεται προς την Ανατολή και τον Ειρηνικό. Η ευρωατλαντική οικονομική κυριαρχία υπονομεύεται από τον δρόμο του μεταξιού της Κίνας, που περνάει από την κεντρική Ασία, ενώ ταυτόχρονα η Κίνα εξαπλώνεται στον Ινδικό Ωκεανό, τον Περσικό Κόλπο (συμφωνία με Ιράν), την Αφρική, αλλά και την Ευρώπη (εξαγορά λιμανιών και εγκαταστάσεων, εξαγορά εταιριών τεχνολογίας αιχμής, επενδύσεις σε δρόμους μεταφοράς εμπορευμάτων, επέκταση μέσω τεχνολογιών 5G).

Αυτή η κίνηση βρίσκει τις δυτικές χώρες εξαντλημένες από την οικονομική κρίση, αλλά και την εσωτερική κατάρρευση των πολιτικών συστημάτων εξαιτίας της πολυετούς εφαρμογής των νεοφιλελεύθερων πολιτικών, οι οποίες έχουν φτωχοποιήσει τις εργαζόμενες μάζες την ίδια στιγμή που ο πλουτισμός των αρχουσών τάξεων αγγίζει τα όρια της ανοιχτής λεηλασίας του παραγόμενου πλούτου, ο οποίος κατακλέβεται μέσω των χρηματοπιστωτικών φουσκών. Το γεγονός ότι η λεγόμενη πραγματική οικονομία, με την έννοια της παραγωγής υλικών εμπορευμάτων, βρίσκεται όλο και σε μεγαλύτερο ποσοστό στην Κίνα εντείνει τις αντιφάσεις. Αυτή η κρίση στο οικονομικό επίπεδο των δυτικών ιμπεριαλιστών που μεταφέρεται στο πολιτικό επίπεδο από τις αντιστάσεις και τις διαδοχικές εξεγέρσεις των εργατικών μαζών (Αραβική Άνοιξη – πλατείες – Κίτρινα Γιλέκα – Σουδάν – νέο ροζ κύμα στη Λατινική Αμερική) εκφράζεται σε εσωτερικές διαιρέσεις των αρχουσών τάξεων και σε έλλειψη μιας στρατηγικής εξόδου από την κρίση. Έτσι αφήνονται κενά τα οποία βρίσκουν την ευκαιρία να καλύψουν ο ρωσικός ιμπεριαλισμός (Συρία, Λιβύη), η Κίνα, αλλά και άλλες περιφερειακές δυνάμεις (π.χ. Τουρκία).

Η απάντηση των ΗΠΑ ήταν αρχικά ο προστατευτισμός του Τραμπ («πρώτα η Αμερική»). απάντηση εξαιρετικά αδύναμη και με μια άρχουσα τάξη διασπασμένη σε ό,τι αφορά τους στρατηγικούς στόχους, αλλά που πλέον όμως θεωρεί την Κίνα αντίπαλο και όχι αξιόπιστο μέλος του παγκόσμιου χωριού, τη Ρωσία εχθρό -η οποία οικονομικά είναι αδύναμη, αλλά στρατιωτικά, γεωπολιτικά και ενεργειακά εξακολουθεί να παίζει σημαντικό ρόλο- , την Ευρώπη, αλλά και τις χώρες του Ειρηνικού (Ιαπωνία), εταίρους που πρέπει να υποταχτούν στις ανάγκες της ανάκαμψης του αμερικανικού καπιταλισμού (εμπορικές συμφωνίες, δασμοί). Η πολιτική Τραμπ θα συνεχιστεί και από τον Μπαιντεν («Η Αμερική Επιστρέφει»), παρά τις επιμέρους διαφορές (πράσινη μετάβαση, υποτιθέμενη κοινωνική πολιτική στο εσωτερικό, διεθνείς σχέσεις), και μάλιστα η νέα κυβέρνηση θα εντείνει το μέτωπο με την Κίνα μέσω της συμφωνίας AUKUS, που στρέφει την κύρια δραστηριότητα των ΗΠΑ στον Ινδο-Ειρηνικό, την ίδια στιγμή που καλεί το ΝΑΤΟ να αναλάβει τις ευθύνες του στη Μέση Ανατολή, την Αφρική και την περικύκλωση της Ρωσίας. Αφήνει, όμως, με ταπεινωτικό τρόπο το Αφγανιστάν έρμαιο στους ανταγωνισμούς στην κεντρική Ασία (Κίνα, Ρωσία, Τουρκία, Πακιστάν).

Αυτό το τελευταίο, μάλιστα, θέτει ένα κομβικό ερώτημα για την ουκρανική κρίση. Αφού οι ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ δεν μπόρεσαν να ισορροπήσουν στα μέτωπα του Ιράκ και του Αφγανιστάν, τα οποία μετέβαλαν σε μαύρες τρύπες για να τα εγκαταλείψουν τελικά, γιατί επιχειρούν να ανοίξουν ένα άλλο μέτωπο πολύ πιο δύσκολο, μπροστα στην πόρτα της Ρωσίας (του δεύτερου μετά από τις ΗΠΑ καλύτερα εξοπλισμένου στρατού του κόσμου και ισοδύναμης πυρηνικής ισχύος); Σαφώς πρόκειται για τη δημιουργία μιας ακόμα χαοτικής κατάστασης -αυτή τη φορά στο κέντρο της Ευρώπης- που εντάσσεται στη λογική: όπου δεν μπορούμε να κυριαρχήσουμε, δημιουργούμε οριακές καταστάσεις σύγκρουσης, οι οποίες στριμώχνουν εχθρούς (Ρωσία) και συμμάχους (δυτική Ευρώπη) ώστε να μην μπορούν να επωφεληθούν από το κενό που δημιουργείται λόγω της αδυναμίας μας. Το μόνο που είναι βέβαιο είναι ότι ο ουκρανικός λαός που εξωθείται σε μια καταστροφική σύγκρουση στο τέλος θα έχει την ίδια μοίρα με τους λαούς στη Συρία, το Ιράκ, το Αφγανιστάν.

Παράλληλα, μαίνεται ένας αδυσώπητος πόλεμος σε όλα τα επίπεδα. Στις ενεργειακές ροές με στόχο την απεξάρτηση της Ευρώπης από τη Ρωσία και τη σύνδεσή της με το αμερικανικό φυσικό αέριο, που υγροποιείται και μεταφέρεται δια θαλάσσης, στην παρεμπόδιση της Κίνας να εισέλθει περαιτέρω στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ μέσω επενδύσεων, στην τεχνολογική απεξάρτηση από την Ασία (μικροεπεξεργαστές, μπαταρίες, ηλεκτρικά αυτοκίνητα), στον αγώνα δρόμου για τα δίκτυα 5G και τον αποκλεισμό των Κινέζων, στην πράσινη μετάβαση και την ανάληψη της κυριαρχίας στις νέες τεχνολογίες που περιλαμβάνει, στον αγώνα για το διάστημα και τον κυβερνοχώρο.

Από το ιδεολόγημα του παγκόσμιου χωριού και την υποτιθέμενη διάλυση των στρατοπέδων, περνάμε ταχύτατα στην δημιουργία νέων στρατοπέδων, με κομβικό ιδεολόγημα την αντιπαράθεση της «δυτικής δημοκρατίας και των δυτικών αξιών» απέναντι στα «αυταρχικά – αντιδημοκρατικά» καθεστώτα της Ρωσίας και της Κίνας. Το αποτέλεσμα δεν μπορεί να είναι άλλο από έναν νέο ψυχρό πόλεμο και τον αυξημένο κίνδυνο πολεμικών συγκρούσεων, τοπικών ή και πιο γενικευμένων.

3. Η ρωσική επέμβαση για μια νέα Γιάλτα

Η επανάκαμψη του ρωσικού ιμπεριαλισμού στη Μέση Ανατολή, που εκμεταλλεύτηκε την αδυναμία επέμβασης των δυτικών ιμπεριαλιστών στη Συρία, η συμμαχία του με το Ιράν, η σχετική συνεννόηση με την Τουρκία (στη Συρία, αλλά και στους αγωγούς φυσικού αερίου, στην Αρμενία και το Αζερμπαϊτζάν, στην κατασκευή πυρηνικού εργοστασίου), η επέκταση του στην Αφρική (προσπάθεια δημιουργίας βάσης στο Σουδάν, η επέμβαση μέσω της ομάδας μισθοφόρων Βάγκνερ στη Λιβύη), η σύγκρουση με τον γαλλικό ιμπεριαλισμό στο Μαλί, έχουν αναβαθμίσει τις δυνατότητες επέμβασης του σε σχέση με την διαλυτική κατάσταση στην οποία βρισκόταν τα πρώτα χρόνια της καπιταλιστικής παλινόρθωσης.

Παράλληλα, ο ρωσικός ιμπεριαλισμός θεωρεί ότι η διαίρεση στο εσωτερικό της Ευρώπης αυξάνει τις επιλογές του.

Μια σειρά χωρών της ανατολικής Ευρώπης, βέβαια, ιδιαίτερα αυτές κοντά στα σύνορα με τη Ρωσία (Πολωνία, Λιθουανία, Λετονία), ευθυγραμμίζονται απόλυτα με τις ΗΠΑ. Επίσης, μια σειρά σκανδιναβικές χώρες δείχνουν επιθυμία να ενταχτούν ακόμα και στο ΝΑΤΟ (η Νορβηγία έχει ενταχθεί) ή να φιλοξενήσουν στρατεύματα των ΗΠΑ (Σουηδία, Φινλανδία), πράγμα που έχει να κάνει και με το ζήτημα του ανοίγματος εμπορικού δρόμου μέσω της Αρκτικής (με το λιώσιμο των πάγων λόγω κλιματικής αλλαγής), το οποίο αυξάνει την ένταση στην περιοχή. Ο ξεπεσμένος βρετανικός ιμπεριαλισμός προσπαθεί να εφαρμόσει το «νέο» δόγμα «Παγκόσμια Βρετανία» και προσκολλάται με τις ΗΠΑ για να συμμετάσχει στο «πλιάτσικο» τόσο με την AUKUS στον Ινδο-Ειρηνικό ενάντια στην Κίνα, όσο και στην Ευρώπη ενάντια στη Ρωσία, ενώ η στάση της «προοδευτικής» ισπανικής κυβέρνησης είναι επίσης ιδιαίτερα οικτρή.

Όμως, ο γερμανικός ιμπεριαλισμός φαίνεται να κρατάει μια άλλη στάση, εξαρτώμενος κύρια από το φυσικό αέριο της Ρωσίας (παρά τις υποσχέσεις των ΗΠΑ ότι, σε περίπτωση που κλείσει τις στρόφιγγες ο Πούτιν, θα φέρουν αέριο από το Κατάρ, την Αλγερία, το πανάκριβο δικό τους, ακόμα και με αλλαγή ρότας των καραβιών μεταφοράς υγροποιημένου αερίου που προορίζονταν για την Ιαπωνία προς την Ευρώπη). Η Γερμανία δεν συναίνεσε αμέσως στο κλείσιμο του αγωγού Nord Stream 2 (που παρακάμπτει την Ουκρανία και φέρνει φυσικό αέριο στην Ευρώπη μέσω Βαλτικής), αρνήθηκε να δώσει άδεια να χρησιμοποιηθούν γερμανικά όπλα στην Ουκρανία, δεν έδωσε άδεια στα βρετανικά αεροπλάνα που μετέφεραν όπλα στην Ουκρανία να περάσουν από τον εναέριο χώρο της. Βέβαια, στα λόγια διακήρυξε κοινό μέτωπο με τις ΗΠΑ, αλλά προωθεί και διαπραγματεύσεις για την αποφυγή της σύγκρουσης στα πλαίσια του Σχήματος της Νορμανδίας. Άθελά του, ο αρχηγός του γερμανικού πολεμικού ναυτικού αποκάλυψε τις τάσεις στον γερμανικό καπιταλισμό, λέγοντας ότι η Κριμαία δεν πρόκειται να επιστρέψει ποτέ στην Ουκρανία, προκαλώντας όμως έτσι και την παραίτηση του!

Η Ολλανδία και η Ιταλία είναι μέσα στους μεγαλύτερους εμπορικούς εταίρους της Ρωσίας (την ίδια στιγμή που ο Μπάιντεν κατακεραύνωνε τον Πούτιν, ο τελευταίος έκανε τηλεδιάσκεψη με κορυφαίους Ιταλούς επιχειρηματίες), ενώ το 40% των αναγκών της Ευρώπης σε φυσικό αέριο προέρχεται από τη Ρωσία. Ο γαλλικός ιμπεριαλισμός, στην προσπάθειά του να κάνει πράξη την αυτονόμηση της Ευρώπης από το «εγκεφαλικά νεκρό» ΝΑΤΟ, παίρνει πρωτοβουλίες ειρήνευσης, παρά το γεγονός ότι η Ευρώπη μάλλον έχει ρόλο κομπάρσου στην σύγκρουση, λόγω και της στρατιωτικής της αδυναμίας. Από την άλλη μεριά, οι λαοί της Ευρώπης πληρώνουν ήδη ακριβά την ένταση με την εκτίναξη των τιμών της ενέργειας (που προκαλείται από την φόβο προβλημάτων στην ομαλή τροφοδοσία με καύσιμα) και τις επιπτώσεις που αυτή έχει στην παραγωγή (βιομηχανία, μεταφορές, αγροτική παραγωγή) αλλά και στα νοικοκυριά. Μια ανοιχτή πολεμική σύγκρουση θα σημάνει δραστική μείωση της βιομηχανικής δραστηριότητας και της τροφοδοσίας ενός μεγάλου τμήματος της κεντρικής Ευρώπης σε ηλεκτρισμό και θέρμανση, με τις κοινωνικοοικονομικές επιπτώσεις που θα είχε αυτό, οι οποίες θα ήταν ασφαλώς δραματικές. Την ίδια στιγμή, αν ο Μπάιντεν απέκλειε τη Ρωσία από τις τραπεζικές συναλλαγές μέσω του συστήματος SWIFT -όπως απειλεί- τότε τα δυτικά χρηματοπιστωτικά περιουσιακά στοιχεία των 56 δισεκατομμυρίων δολαρίων και των 310 δισεκατομμυρίων ευρώ που είναι τοποθετημένα σε ρωσικές επιχειρήσεις θα πλήττονταν σοβαρά από την άμεση ρωσική απάντηση. Είναι σίγουρο ότι ένας ενεργειακός, χρηματοπιστωτικός και εμπορικός πόλεμος τέτοιας εμβέλειας θα ήταν θανατηφόρος για μια παγκόσμια οικονομία που σέρνεται από την πανδημία εδώ και δύο χρόνια και με όλες τις αποσταθεροποιητικές επιπτώσεις που έχουν συσσωρεύσει σαράντα χρόνια μακρόχρονου υφεσιακού κύματος, και που δεν ήταν δυνατό να αναταχθεί με τις στρατηγικές της χρηματιστικοποίησης και της νεοφιλελεύθερης απορρύθμισης. Μάλιστα, η ενεργειακή κρίση και η απορρύθμιση των εφοδιαστικών αλυσίδων έχουν δημιουργήσει πληθωριστικές πιέσεις που θα οδηγήσουν σε αύξηση των επιτοκίων δανεισμού, πράγμα που απειλεί την πολυπόθητη ανάκαμψη από την πανδημία, ενώ η ακρίβεια (που θα ενταθεί από έναν πόλεμο στην καρδιά της Ευρώπης) προμηνύει κοινωνικές αντιδράσεις, αν όχι εξεγέρσεις. Με όλα αυτά είναι εξαιρετικά αμφίβολο αν οι ιμπεριαλιστές θα αναλάμβαναν το τεράστιο πολιτικό ρίσκο του πολέμου που προεξοφλούν με υστερικό τρόπο οι Αγγλοσάξονες.

Αυτές τις αντιφάσεις προσπαθούν να εκμεταλλευτούν τόσο ο Πούτιν και η ρωσική αστική τάξη, όσο και ο Μπάιντεν, με την υστερική επιμονή του στην επικείμενη ρωσική επέμβαση η οποία προκάλεσε την αντίδραση ακόμα και της ίδιας της Ουκρανίας, που κάλεσε τις ΗΠΑ να μην προκαλούν πανικό γιατί αποσταθεροποιούν την ουκρανική οικονομία. Αυτή η εκστρατεία στριμώχνει την Ευρώπη να ευθυγραμμιστεί στο άρμα των ΗΠΑ, μη επιτρέποντας παρεκκλίσεις. Η ουκρανική κρίση δίνει νέα πνοή στο ΝΑΤΟ.

Υπάρχει και ένας ακόμα λόγος για τη διατήρηση της πίεσης της Ρωσίας στο Ουκρανικό. Η εσωτερική κατάσταση στη χώρα είναι προβληματική και οι αντιδράσεις ενάντια στην πολιτική Πούτιν μεγαλώνουν, επομένως μια εξαγωγή αυτής της κρίσης διευκολύνει την κυβέρνηση Πούτιν (το ίδιο ισχύει και για τον Μπάιντεν στο εσωτερικό των ΗΠΑ, όπου ο Τράμπ προαλείφεται για νικητής σε μια προεδρική ρεβάνς). Η πατριωτική συσπείρωση του ρώσικου προλεταριάτου γύρω από τον ρωσικό εθνικισμό, που δήθεν δέχεται επίθεση, ενισχύει την ολιγαρχία απέναντι στις λαϊκές διεκδικήσεις. Το ίδιο ισχύει και για τα προβλήματα στη σφαίρα επιρροής της Ρωσίας. Μια αντικυβερνητική έξαρση, στηριγμένη σε ένα βαθμό και στη δυτική παρέμβαση στη Λευκορωσία ενάντια στο αυταρχικό καθεστώς Λουκασένκο, κατεστάλη σχετικά εύκολα, ενώ η αυθεντική εργατική και λαϊκή εξέγερση στο Καζακστάν κατεστάλη με την επέμβαση του ρωσικού στρατού, τον οποίο κάλεσε ο Τοκάγιεφ για να σώσει το καθεστώς του. Ο ρωσικός ιμπεριαλισμός είναι υποχρεωμένος να δείχνει τα δόντια του προκειμένου να διατηρήσει την κυριαρχία του σε βάρος των λαών της περιοχής. Ωστόσο, δεν είναι σίγουρο ότι θα μπορέσει να αντέξει νέες κυρώσεις σε βάρος της αδύναμης οικονομίας του, αλλά και μεγαλύτερο εμπάργκο σε εξαρτήματα υψηλής τεχνολογίας για την πολεμική και διαστημική του βιομηχανία.

Τελευταίο -αλλά ίσως το πιο σημαντικό: μεσούσης της ουκρανικής κρίσης, ο Πούτιν συναντήθηκε με τον Σι Τζινπίνγκ με αφορμή την έναρξη των Χειμερινών Ολυμπιακών Αγώνων. Η συνάντηση δεν περιορίστηκε στη συζήτηση των τρεχουσών εξελίξεων, αλλά περιέλαβε και οικονομικές συμφωνίες, όπως αυτή ανάμεσα στη ρωσική Gazprom και την κινεζική CNPC, που αφορούσε την παροχή δέκα δισεκατομμυρίων κυβικών φυσικού αερίου το χρόνο, για 25 χρόνια, και τη δημιουργία ενός νέου αγωγού φυσικού αερίου. Η Ρωσία υποστηρίζει τη θέση της «μίας Κίνας» ως προς το θέμα της Ταϊβάν, η Κίνα στηρίζει τη ρωσική θέση για μη επέκταση του ΝΑΤΟ, ενώ και οι δύο χώρες ρητά αρνούνται τις επεμβάσεις στα εσωτερικά κυρίαρχων κρατών και τις λεγόμενες «χρωματιστές επαναστάσεις». Καλούν το ΝΑΤΟ να εγκαταλείψει την προσέγγιση τύπου Ψυχρού Πολέμου και διατυπώνουν ανησυχία για την πολιτική των ΗΠΑ στον Ινδο-Ειρηνικό. Δεν είναι τυχαίες και οι συνεννοήσεις για διαμόρφωση συστήματος συναλλαγών εναλλακτικού προς το SWIFT, κάτι που εκτός των άλλων θα διευκόλυνε και μια απεξάρτηση των οικονομικών συναλλαγών από το δολάριο σε περίπτωση κυρώσεων σε βάρος της Ρωσίας. Επομένως διαμορφώνεται μια σύγκλιση – που περιλαμβάνει και το Ιράν και την Ινδία στο πλαίσιο του οργανισμού της Σανγκάης – η οποία συγκροτεί ένα ισχυρό στρατόπεδο ενάντια στους δυτικούς ιμπεριαλιστές. Παρά το γεγονός ότι ο αμερικάνικος ιμπεριαλισμός στη δεκαετία του ‘60 αξιοποίησε τη σινοσοβιετική σύγκρουση για να κερδίσει πόντους στον Ψυχρό Πόλεμο, σήμερα φαίνεται να υποχρεώνει το ρωσικό ιμπεριαλισμό να εναγκαλιστεί τον κινέζικο καπιταλισμό -παρά το γεγονός ότι θα ήθελε να αποφύγει μια τέτοια εξέλιξη.

Αυτή η συνεργασία προκαλεί φόβο στους Αμερικάνους στρατηγούς, γι’ αυτό ούτε και στο εσωτερικό των ΗΠΑ υπάρχει ομοφωνία, καθώς μια σημαντική μερίδα προειδοποιεί ότι η ολική ρήξη με τη Ρωσία θα τη ρίξει στην αγκαλιά της Κίνας και θα οδηγήσει στη συγκρότηση ενός ακόμη πιο ισχυρού αντίπαλου δέους προς τη «Δύση».

Με βάση τα παραπάνω, εξηγείται γιατί η Ρωσία αισθάνεται πλέον αρκετά δυνατή και ζητάει μια νέα αρχιτεκτονική ασφαλείας, έναν καθορισμό σφαιρών επιρροής όπως μετά τον Β’ ΠΠ, που περιλαμβάνει την κατάργηση των αμερικανικών πυρηνικών όπλων στην Ευρώπη, την απομάκρυνση των νατοϊκών δυνάμεων και δομών από τις χώρες γύρω από τη Ρωσία και αυτό που θεωρεί τη σφαίρα επιρροής της (στην οποία ενέταξαν και τις Βουλγαρία-Ρουμανία, μάλλον για διαπραγματευτικούς λόγους), τη θεσμική κατοχύρωση ότι δεν πρόκειται να υπάρξει περαιτέρω επέκταση του ΝΑΤΟ προς ανατολάς. Ταυτόχρονα, η Ρωσία επικρίνει την αποχώρηση των ΗΠΑ από τις συμφωνίες για τους πυραύλους μέσου και μικρού βεληνεκούς και γενικότερα από κρίσιμες συμφωνίες για τον περιορισμό των πυρηνικών όπλων, την ίδια στιγμή που οι δικοί τους υπερηχητικοί πύραυλοι εξουδετερώνουν την πυραυλική ασπίδα των ΗΠΑ σε Πολωνία και Ρουμανία!

Αυτές οι προτάσεις δεν έχουν τίποτα το «προοδευτικό». Στην ουσία, συνομολογούν με τις ΗΠΑ και τους δυτικούς ιμπεριαλιστές ένα πλαίσιο πολυπολικού κόσμου (σε αντίθεση με την μονοκρατορία των ΗΠΑ), το οποίο θα εγγυάται την κυριαρχία των αρχουσών τάξεων ενάντια στις εργατικές εξεγέρσεις. Η κρίση είναι που δεν αφήνει να έρθουν σε μια συμφωνία, αφού το ξεπέρασμά της προϋποθέτει να φορτωθούν οι επιπτώσεις της στον αντίπαλο και στις εργαζόμενες μάζες. Ο πόλεμος βρίσκεται στο τέρμα αυτής της διαδρομής.

Το ΝΑΤΟ έχει δηλώσει ότι δε θα στείλει στρατεύματα στην Ουκρανία για να την υπερασπιστεί, αφού η χώρα δεν ανήκει στο ατλαντικό σύμφωνο, πράγμα που ουσιαστικά πρόκειται για δήλωση αδυναμίας, εφόσον, εάν συγκρούονταν νατοϊκός και ρωσικός στρατός, τότε θα είχαμε μια γενικευμένη ανισορροπία με απροσδιόριστες συνέπειες, πράγμα που προς το παρόν μάλλον όλοι θέλουν να αποφύγουν. Ωστόσο, δεν αποκλείεται η Ρωσία να εγκαταστήσει «τακτικά» πυρηνικά όπλα στη Λευκορωσία, στο Καλίνινγκραντ και σε άλλες γειτονικές περιοχές. Ούτε μπορούμε να αποκλείσουμε και μια προσάρτηση του Ντονμπάς. Η σημερινή άνοδος των τιμών του πετρελαίου και του αερίου, μαζί με την πρόβλεψη ότι θα αυτή θα συνεχιστεί, θα μπορούσαν να επιτρέψουν στο Κρεμλίνο να καλύψει το οικονομικό κόστος τέτοιων επιχειρήσεων. Και, βέβαια – αν και λιγότερο πιθανόν, πιο ριψοκίνδυνο και ασφαλώς πολύ πιο αιματηρό- μια ρώσικη στρατιωτική επιχείρηση με στόχο την κατάληψη της ζώνης νότια του Ντονμπάς (Μαριούπολη), για να οργανωθεί μια ζώνη ασφαλείας νοτιοδυτικά και για να συνδεθούν οι δύο υπό απόσχιση περιοχές με τη χερσόνησο της Κριμαίας, δεν μπορεί τελείως να αποκλειστεί. Αλλά ούτε και μια επέμβαση της Ουκρανίας για την ανακατάληψη του Ντονμπάς και της Κριμαίας είναι απίθανη.

4. Ουκρανική κρίση και Ελλάδα

Ο ελληνικός καπιταλισμός δεν είναι εκτός της ουκρανικής κρίσης. Η Αλεξανδρούπολη και η Σούδα χρησιμοποιούνται ήδη για την μεταφορά στρατευμάτων και αεροναυτικών δυνάμεων προς την κεντρική και ανατολική Ευρώπη και τη Μαύρη Θάλασσα. Σε περίπτωση σύγκρουσης, τίποτα δεν εξασφαλίζει το πώς θα αντιδράσει ο ρωσικός στόλος της νοτιοανατολικής Μεσογείου, που βρίσκεται κοντά στην Κρήτη. Σίγουρα θα τεθεί σε επιφυλακή ο στρατός και μπορεί να απαγορευτούν οι διαδηλώσεις και οι αντιδράσεις.

Ο Λαβρόφ δήλωσε ότι η κατανοεί τις δεσμεύσεις της Ελλάδας στο ΝΑΤΟ και τις ΗΠΑ, αλλά θεωρεί ότι Σούδα και Αλεξανδρούπολη αποτελούν παραβίαση της αρχής του αδιαιρέτου της ασφάλειας και έχει ζητήσει με επιστολή (όπως και από όλες τις χώρες του ΝΑΤΟ χωριστά) την επίσημη απάντηση της κυβέρνησης σε αυτό το θέμα -χωρίς αποτέλεσμα – καταλήγοντας στο ότι «η Ελλάδα καταρχήν δεν αισθάνεται ικανοποίηση από όσα τώρα συμβαίνουν μεταξύ Δύσης και Ρωσικής Ομοσπονδίας. Εμπιστευόμαστε τους Έλληνες φίλους μας ότι με τη σοφία τους θα κάνουν την επιλογή που ανταποκρίνεται στις πεποιθήσεις τους».

Η Ελλάδα, όπως απορρέει από τη συμφωνία της με τη Γαλλία, θα συμμετάσχει και στις επιχειρήσεις στο Σαχέλ σε βοήθεια του γαλλικού ιμπεριαλισμού ενάντια στους ισλαμιστές φονταμενταλιστές, αλλά και ενάντια στην επέκταση του ρωσικού ιμπεριαλισμού, της Κίνας και του τουρκικού καπιταλισμού στην περιοχή. Το ελληνικό κράτος έχει επιπλέον παραχωρήσει μια συστοιχία Patriot στη Σαουδική Αραβία, η οποία στοχεύει το Ιράν.

Εξάλλου, η Moody’s, σε ανάλυσή της για τις επιπτώσεις της Ουκρανικής κρίσης στην Ευρώπη, τονίζει ότι η Ελλάδα κινδυνεύει να χάσει την πολυπόθητη αναβάθμιση της σε «επενδυτική βαθμίδα» (μέχρι σήμερα είναι στην κατηγορία «σκουπίδια») εξαιτίας της εξάρτησης της από τις εισαγωγές φυσικού αερίου και πετρελαίου που προμηθεύεται από τη Ρωσία μέσω Ουκρανίας. Για την Ελλάδα, η Ρωσία αντιπροσωπεύει το 26% των εισαγωγών πετρελαίου και το 39% των εισαγωγών φυσικού αερίου. Για να μην μιλήσουμε για την έκρηξη της ακρίβειας και του πληθωρισμού στο 6,2%, που αποσταθεροποιούν το πολιτικό σκηνικό.

Ο ελληνικός καπιταλισμός εμπλέκεται όμως ακόμα πιο άμεσα στο Ουκρανικό λόγω της ελληνόφωνης μειονότητας στη Μαριούπολη (στο κέντρο των συγκρούσεων στην επαρχία Ντονετσκ), την οποία έχει επισκεφθεί ο Δενδιας. Το 1993, στον πόλεμο της Γεωργίας με την Αμπχαζία, το ελληνικό πολεμικό ναυτικό μετέφερε στην Ελλάδα 1.000 γηγενείς ελληνόφωνους κατοίκους που ξεσπιτώθηκαν από τις συγκρούσεις. Στη Μαριούπολη, όμως, παραμένουν 90.000 ελληνόφωνοι, και επομένως όχι μόνο η διαχείριση μιας προσφυγικής ροής θα είναι δύσκολη, αλλά και θα εμπλέξει άμεσα ελληνικές στρατιωτικές δυνάμεις στην ζώνη των εχθροπραξιών.

Ο ελληνικός καπιταλισμός μετέχει και στη σύγκρουση με την Κίνα. Ο νέος πρέσβης των ΗΠΑ στην Ελλάδα δηλώνει: «την περίοδο που πουλιόταν το τμήμα του λιμανιού του Πειραιά, η Cosco έκανε την μόνη προσφορά. Χρειάζεται να βγούμε μπροστά, να είμαστε επιθετικοί. Είναι ξεκάθαρο ότι (οι Κινέζοι) επιθυμούν να κάνουν σημαντικές επενδύσεις στις υποδομές και να χρησιμοποιήσουν αυτή την οικονομική επιρροή για μεγαλύτερη γεωπολιτική επιρροή. Εάν εγκριθώ για τη θέση του πρέσβη, υπόσχομαι να εργαστώ με την κυβέρνηση των ΗΠΑ, αυτή την επιτροπή και την ελληνική κυβέρνηση για να δράσω ενάντια σε αυτό».

Επίσης, η κυβέρνηση των ΗΠΑ έχει εργαστεί προκειμένου να διασφαλίσει ότι σημαντικές επενδύσεις, όπως τα λιμάνια στη βόρεια Ελλάδα και τα έργα 5G, θα παραμείνουν στα χέρια των δυτικών συμμάχων. Η ελληνική κυβέρνηση έχει λάβει το μήνυμα και απέβαλε τις κινεζικές κρατικές επιχειρήσεις από τους δημόσιους διαγωνισμούς, ενώ αρνήθηκε να φιλοξενήσει μια σύνοδο κορυφής το 2022 για την ομάδα «17+1» της Κίνας και των χωρών της κεντρικής και ανατολικής Ευρώπης.

Και για να μην έχει κανείς αμφιβολία για το πως σχετίζονται οι δυο συγκρούσεις, να πούμε ότι η Λιθουανία, που πρωτοστατεί στη νατοϊκή πολεμική υστερία στο Ουκρανικό, βρίσκεται σε ρήξη και με την Κίνα επειδή αποχώρησε από την ομάδα 17+1, αλλά και επειδή αναγνώρισε την Ταϊβάν (πράγμα που δεν έχουν κάνει ούτε η ΕΕ, ούτε οι ΗΠΑ), για να εισπράξει ένα εμπάργκο της Κίνας όχι μόνο εναντίον της Λιθουανίας, αλλά και εναντίον όλων των ευρωπαϊκών εταιριών που χρησιμοποιούν προϊόντα της Λιθουανίας, φέρνοντας σε αμηχανία την ΕΕ για το τι στάση πρέπει να κρατήσει.

Υπάρχει και μια άλλη επίπτωση, όμως για τον ελληνικό καπιταλισμό. Η οικονομική και κοινωνική αναβάθμιση του τουρκικού καπιταλισμού τις τελευταίες δεκαετίες (η Τουρκία είναι μέλος του G20, οι παραγωγικές δυνατότητες και ο πληθυσμός της χώρας έχουν πολλαπλασιαστεί), του δίνει αυξημένες δυνατότητες παρέμβασης μέσα σε όλη αυτή την κατάσταση. Ειδικά ενισχύεται ο ρόλος του τουρκικού καπιταλισμού ως μια μορφή περιφερειακού ιμπεριαλισμού της περιοχής που μπορεί να λειτουργήσει ως ανάχωμα στη Ρωσία, αλλά και ως διαπραγματευτής μαζί της. Η Τουρκία δεν έχει αναγνωρίσει την προσάρτηση της Κριμαίας (έχει σχέσεις με τους Τατάρους και προσβλέπει σε μια μελλοντική επιρροή στην περιοχή), πουλάει εξοπλισμένα drones στην Ουκρανία, τα οποία αυτή χρησιμοποιεί στο Ντονμπάς, θέλει να επέμβει στην κεντρική Ασία ώστε να διασπάσει τη ρωσική επιρροή, αλλά ταυτόχρονα διατηρεί σχέσεις ισορροπίας με τη Ρωσία στη Συρία και τη Λιβύη, ενώ έχει και τον έλεγχο των στενών του Βοσπόρου, από τα οποία η συνθήκη του Μοντρέ ορίζει ότι δεν μπορούν να περνάνε πολεμικά πλοία μεγάλου εκτοπίσματος, εξασφαλίζοντας τη ρωσική κυριαρχία στην Μαύρη Θάλασσα έναντι των ΗΠΑ. Καλή η Αλεξανδρούπολη, αλλά τα στενά του Βοσπόρου έχουν μεγαλύτερη στρατηγική αξία. Επομένως, μια «αναβαθμισμένη» Τουρκία ψαλιδίζει τις σε βάρος της τυχοδιωκτικές βλέψεις του ελληνικού καπιταλισμού, ως αντίπαλου επίδοξου περιφερειακού ιμπεριαλισμού στην περιοχή. Ο ελληνικός καπιταλισμός δεν θα το δεχτεί αυτό αδιαμαρτύρητα, εκθέτοντας τις εργατικές τάξεις της περιοχής στον κίνδυνο μιας νέας όξυνσης με την Τουρκία.

5. Τα καθήκοντα του κινήματος

Με αφορμή την ουκρανική κρίση πρέπει να σημάνει συναγερμός μέσα στους εργαζόμενους, τη νεολαία, τα φτωχά λαϊκά στρώματα. Γιατί αποκαλύπτεται με τον πιο καθαρό τρόπο ότι, όπως στον 20ο αιώνα, έτσι και στον 21ο, δεν υπάρχει όριο στη βαρβαρότητα που είναι διατεθειμένες οι αστικές τάξεις να εξαπολύσουν προκειμένου να υπερασπιστούν ή να διευρύνουν τα ταξικά τους συμφέροντα, τόσο στο εσωτερικό κάθε χώρας (απέναντι στο εργατικό κίνημα και τα άλλα κοινωνικά κινήματα), όσο και στο εξωτερικό (απέναντι στους ανταγωνιστές τους). Τα πολιτικά και στρατιωτικά επιτελεία τους δε θα διστάσουν (και δεν πρέπει να υπάρχει καμία αμφιβολία περί αυτού) να ρίξουν για μια ακόμα φορά στο πολεμικό σφαγείο τους λαούς «τους» προκειμένου να υπερασπιστούν ή να διευρύνουν τα οικονομικά, κοινωνικά και πολιτικά συμφέροντα των αστικών τάξεων που εκπροσωπούν-πρακτορεύουν.

Οι πρώτες δεκαετίες του 21ου αιώνα δείχνουν με τον πιο καθαρό τρόπο (πόλεμος στο Αφγανιστάν 2001, πόλεμος στο Ιράκ 2003, οικονομική κρίση 2008, υγειονομική κρίση – πανδημία 2019, διαρκής και επιδεινούμενη κλιματική κρίση κλπ) ότι το παγκόσμιο καπιταλιστικό σύστημα εκτρέφει, προκαλεί και αδυνατεί να αντιμετωπίσει μια σειρά από κρίσεις σε όλα τα επίπεδα (οικονομικό, κοινωνικό, υγειονομικό). Απόρροια και επιστέγασμα των οποίων μπορεί να είναι (όπως φάνηκε από την ουκρανική κρίση) και μια ευθεία πολεμική αναμέτρηση ανάμεσα στις μεγάλες ιμπεριαλιστικές δυνάμεις. Μια αναμέτρηση που με δεδομένη τη δύναμη πυρός που υπάρχει σήμερα συσσωρευμένη στα διάφορα οπλοστάσια, αλλά και τις δυνατότητες που δίνει η σημερινή τεχνολογία για την κατασκευή όπλων (ακόμα και αν λογαριάσουμε μόνο τα συμβατικά όπλα), θα κάνει ακόμα και τον Β’ ΠΠ να μοιάζει παιδικό παιχνίδι. Μια πιθανή αποκλιμάκωση της σημερινής κρίσης δεν πρέπει να λειτουργήσει καθησυχαστικά, καθώς είναι βέβαιο ότι οι ανταγωνισμοί δε θα καταλαγιάσουν, ότι δε θα σταματήσει η συσσώρευση της εκρηκτικής ύλης, ότι δε θα πάψει η προετοιμασία κάθε πλευράς προκειμένου να ισχυροποιηθεί έναντι της άλλης για την επόμενη αναμέτρηση!

Οι εργαζόμενοι, μαζί με τη νεολαία και τα φτωχά λαϊκά στρώματα, είναι οι μόνες κοινωνικές δυνάμεις που μπορούν να βάλουν φρένο σε αυτές τις εξελίξεις. Οφείλουν να υπερασπιστούν το δικαίωμα της αυτοδιάθεσης των λαών. Οφείλουν να υπερασπιστούν την εργατική τάξη της ανατολικής Ουκρανίας ενάντια στην τρέχουσα επίθεση της κυβέρνησης του Κιέβου. Το εργατικό κίνημα και τα κοινωνικά κινήματα δεν έχουν κανένα συμφέρον να στοιχηθούν πίσω από τον ένα ή τον άλλο ιμπεριαλισμό, πίσω από τη μία ή την άλλη αστική τάξη και τα συμφέροντα ή διεκδικήσεις της. Με την καταφυγή στον πόλεμο οι αστικές τάξεις αναβαθμίζουν την πρόκληση. Ο πόλεμος, άλλωστε, δεν είναι παρά η συνέχιση της πολιτικής με άλλα μέσα. Για την ακρίβεια, ο πόλεμος δεν είναι παρά συμπυκνωμένη πολιτική. Και αυτό ισχύει τόσο για το εξωτερικό μέτωπο, όσο και για το εσωτερικό μέτωπο. Για να απαντήσει στην πρόκληση το παγκόσμιο εργατικό κίνημα πρέπει να ξανασυνδεθεί με τις καλύτερες αντιπολεμικές-διεθνιστικές-επαναστατικές παραδόσεις του. Πρέπει να αναγεννήσει, στις σημερινές συνθήκες και με βάση τις σημερινές προκλήσεις, τις επαναστατικές του παραδόσεις, τη σοσιαλιστική ιδεολογία, να γράψει νέες λαμπρές σελίδες στην ταξική πάλη έχοντας σαν οδηγό και κάνοντας πράξη το σύνθημα: Προλετάριοι όλων των χωρών ενωθείτε!

Είναι φανερό ότι χρειάζεται ένα ενιαίο μέτωπο των οργανώσεων του εργατικού κινήματος ενάντια στα νέα πολεμικά σφαγεία που ετοιμάζουν οι ιμπεριαλιστές. Με άξονες τη διάλυση όλων των ιμπεριαλιστικών σχηματισμών, και ιδιαίτερα του ΝΑΤΟ στο οποίο συμμετέχει η χώρα μας, την αυτοδιάθεση των λαών, και ιδιαίτερα την κατάργηση όλων των στρατιωτικών συμφωνιών της χώρας (με ΗΠΑ, Γαλλία, Αίγυπτο, Ισραήλ κλπ), την ειρήνη, την αντίσταση στα σχέδια της κυβέρνησης, του αστικού μπλοκ και των επιτελείων του. Ενάντια σε όλες τις δαπάνες για εξοπλισμούς, που στοχεύουν τους γειτονικούς λαούς, την ίδια στιγμή που η ακρίβεια και η φτώχεια πλήττουν τους εργαζόμενους και την νεολαία.

Για μια αντικαπιταλιστική προοπτική και την εργατική εξουσία, που είναι ο μόνος ικανός παράγοντας για να εξασφαλίσει τα παραπάνω.

Πρέπει να καλέσουμε σε τοπική αλλά και διεθνή κινητοποίηση, σε συνεργασία με τις εργατικές οργανώσεις των άλλων χωρών.

Καλούμε όλες τις οργανώσεις της αντικαπιταλιστικής αριστεράς να πάρουν όλες τις απαραίτητες πρωτοβουλίες ώστε να αναπτυχθεί ένα αντιπολεμικό κίνημα σε μόνιμη βάση, που να στρέφεται ενάντια σε όλους τους ιμπεριαλισμούς και να αναγνωρίζει ότι τίποτε το θετικό για την εργατική τάξη δεν μπορεί να προσφέρει η στοίχιση με τον έναν ή τον άλλον ιμπεριαλισμό.

Καλούμε όλες τις οργανώσεις του μαζικού εργατικού κινήματος να βγουν στους δρόμους άμεσα για να διαδηλώσουν την αντίθεσή τους στο ενδεχόμενο πολεμικών συγκρούσεων και να απαιτήσουν από την κυβέρνηση να μην επιτρέψει τη χρήση των αμερικανικών βάσεων και να μην παράσχει διευκολύνσεις στην πολεμική μηχανή των ιμπεριαλιστών.