Παγκόσμια Συνέδρια
Η άνοδος και το μέλλον του μαζικού αγώνα ενάντια στην έκδοση των υπόπτων:
μια ανταπόκριση από το Χονγκ Κονγκ
Μετάφραση: Μάνος Κτιστάκης
Οι πολύμηνες κινητοποιήσεις στο Χονγκ Κονγκ συνεχίζονται, παρά την πρόσφατη απόσυρση του νομοσχεδίου που τις προκάλεσε. Διεκδικούν ακόμα την άμεση εκλογή των διοικητών του Χονγκ Κονγκ, ανεξάρτητη έρευνα για τα περιστατικά αστυνομικής βίας, απελευθέρωση όλων των συλληφθέντων. Δημοσιεύουμε παρακάτω δυο άρθρα του Κινέζου συντρόφου Λαμ Τσι Λιουνγκ.
Θερμούς χαιρετισμούς στους συντρόφους σε όλο τον κόσμο! Χαίρομαι για την πρόσκληση να παρουσιάσω την παρούσα κατάσταση του κινήματος που έχει ξεσπάσει στο Χονγκ Κονγκ ενάντια στην έκδοση, καθώς και το πλαίσιο μέσα από το οποίο αυτό αναδύθηκε. Θα προσπαθήσω επίσης να παράσχω μια απλοποιημένη ανάλυση της εσωτερικής δυναμικής και των αντιφάσεων του κινήματος, όπως επίσης και τις ελπίδες και τη συμβουλή μου προς το κίνημα ως μέλους της σοσιαλιστικής αριστεράς.
Τη στιγμή της συγγραφής αυτού του άρθρου (Κυριακή 18 Αυγούστου), περισσότεροι από 1,7 εκατομμύρια πολίτες του Χονγκ Κονγκ έχουν επιστρέψει στους δρόμους για να διαμαρτυρηθούν. Μπροστά στην απαγόρευση από τη μεριά της αστυνομίας συγκέντρωσης που είχε καλεστεί σε ένα πάρκο, οι κύριοι διοργανωτές γύρω από το Μέτωπο Πολιτικών Ανθρώπινων Δικαιωμάτων αρνήθηκαν να συμμορφωθούν, πόσο μάλλον ο απλός λαός που βγαίνει στους δρόμους. Τόσο οι διοργανωτές όσο και η βάση του κινήματος επιδιώκουν η διαδήλωση να είναι ειρηνική. Δε θα επιτεθούν σε κυβερνητικά κτίρια ή αστυνομικά οδοφράγματα, προκειμένου να εμποδίσουν την κυβέρνηση να κατηγορήσει τις μάζες για «ταραχές» και συνεπώς, να βρει αφορμή να καταστείλει ολόκληρο το κίνημα.
Αλλαγή τακτικής
Πώς υπήρξε αυτή η ομοφωνία; Είναι αποτέλεσμα της, η καταστολής από την κυβέρνηση ενάντια στους διαδηλωτές που έχει γίνει ακόμα πιο βίαιη τελευταίο ενάμιση μήνα. Επέτρεψε στην αστυνομία να χρησιμοποιήσει δακρυγόνα, αεροβόλα και πλαστικές σφαίρες από κοντινή απόσταση, για να μην αναφέρουμε την ελεύθερη χρήση των γκλομπ. Την ίδια στιγμή, η αστυνομία εξαπέλυσε μαφιόζους για να επιτεθούν σε διαδηλωτές και σε απλούς ανθρώπους στις υπόγειες πλατφόρμες και μέσα στα τρένα. Κάποια απ’ αυτά τα στοιχεία επιτέθηκαν ακόμα και με μαχαίρια σε διαδηλωτές. Την προηγούμενη βδομάδα, οι αστυνόμοι μεταμφιέζονταν σε διαδηλωτές για να παρεισφρήσουν στο κίνημα και να προκαλέσουν βίαια επεισόδια. Μερικοί αστυνόμοι από την ηπειρωτική Κίνα και κάποιοι κρατικοί δημοσιογράφοι (πολλοί από τους οποίους κατέχουν και τις δύο ιδιότητες) πήγαν στο αεροδρόμιο για να εκθέσουν εσκεμμένα την ταυτότητά τους στους διαδηλωτές ώστε να ενθαρρύνουν τη βία, να στήσουν σκηνές στις οποίες αξιωματούχοι της ηπειρωτικής Κίνας δέχονταν επίθεση. Η κλιμάκωση της κυβερνητικής βίας και των συνωμοτικών τακτικών οδήγησαν τους διαδηλωτές να αποφασίσουν ότι χρειάζεται μια αλλαγή τακτικής. Αυτό σημαίνει παύση των αντιπαραθέσεων και των περιφερειακών δράσεων προς όφελος των ειρηνικών διαδηλώσεων. Ελπίζουν ότι με αυτόν τον τρόπο, θα προσελκύονταν από το κίνημα περισσότερα άτομα ενώ παράλληλα θα στερούσαν από τη κυβέρνηση μια δικαιολογία να συκοφαντήσει το κίνημα και να αυξήσει την καταστολή.
Δύο φάσεις του κινήματος
Η διαδικασία του κινήματος ενάντια στην έκδοση που ξέσπασε στις 9 Ιουνίου θα μπορούσε να χωριστεί χοντρικά σε πρώιμες και μεταγενέστερες φάσεις.
Η πρώτη φάση θα μπορούσε να είναι μεταξύ 9 Ιουνίου και 20 Ιουλίου. Κατά τη διάρκεια αυτής της φάσης, είχαμε κυρίως ειρηνικές διαδηλώσεις (με τα 2 εκατομμύρια διαδηλωτών στις 16 Ιουνίου να είναι το ζενίθ), η οποία περιλαμβάνει επίσης την κατάληψη του κοινοβουλίου και κυβερνητικών κτιρίων. Αυτό οδήγησε στην παραχώρηση της Πρωθυπουργού Κάρι Λαμ να αναβάλει το νομοσχέδιο για την έκδοση υπόπτων, χωρίς όμως να το ανακαλέσει πλήρως. Αυτή η πρώτη φάση χαρακτηρίστηκε από την αμυντική στάση της κυβέρνησης και από τη γενναιότητα, τη δημιουργικότητα και την ευελιξία των μαζών. Για παράδειγμα, όταν η αστυνομία ήταν έτοιμη να συλλάβει τους διαδηλωτές κατά την περικύκλωση του κοινοβουλίου, οι μάζες πραγματοποίησαν άμεσα μια συντεταγμένη υποχώρηση αντί να παλέψουν ενάντια στην αστυνομία. Ένα άλλο παράδειγμα ήταν στις αρχές του Ιούλη όταν το κίνημα άρχισε να εξαπλώνεται και σε άλλες συνοικίες έξω από το νησί του Χονγκ Κονγκ μέσω της ενεργούς διοργάνωσης διαδηλώσεων.
Η δεύτερη φάση είναι από τις 21 Ιουλίου μέχρι τώρα. Κατά τη διάρκεια αυτής της φάσης η κυβέρνηση δικαιολόγησε τις επιθέσεις των μαφιόζων ενάντια στους διαδηλωτές, η αστυνομία αύξησε το επίπεδο της καταστολής. Η κυβέρνηση του Χονγκ Κονγκ αρνείται να αποδεχτεί τα Πέντε Αιτήματα των διαδηλωτών (συμπεριλαμβανομένης της ανάκλησης του χαρακτηρισμού του κινήματος ως «ταραχών», την απελευθέρωση των συλληφθέντων διαδηλωτών, την ανάκληση του νομοσχεδίου για τις εκδόσεις, την ανάληψη ευθύνης για τη αστυνομική βία και την ίδρυση μιας ανεξάρτητης επιτροπής έρευνας για τη βία). Το καθεστώς του ΚΚΚ κατηγόρησε επίσης το κίνημα λέγοντας πως πρόκειται για τρομοκρατικές ταραχές υποκινούμενες από τις ΗΠΑ και την Ταϊβάν και αναπτύσσοντας μεγάλο αριθμό δυνάμεων κατά μήκος του συνόρου του Σενζέν με το Χονγκ Κονγκ ως προληπτικό μέτρο ενάντια στις μάζες του Χονγκ Κονγκ. Ενώ οι μάζες παραμένουν αλύγιστες, οι περισσότερες διαδηλώσεις προσεγγίζουν μεθόδους αντάρτικου πόλεων. Η επιτυχημένη παρεμπόδιση επιβίβασης ατόμων στο μετρό και στα αεροπλάνα ως μέσο «πολιτικής ανυπακοής» και o κακός χειρισμός των προβοκατόρων της αστυνομίας από την ηπειρωτική Κίνα έχουν πυροδοτήσει συζητήσεις εσωτερικά του κινήματος. Αυτή τη στιγμή το κίνημα βρίσκεται σε σταυροδρόμι από το οποίο θα βγει μόνο με μια καλύτερη στρατηγική.
Η βαθιά κρίση
Πως γίνεται και ο παρών μαζικός αγώνας διαρκεί εδώ και έντεκα βδομάδες και συνεχίζει; Μπορούμε να το αποδώσουμε σε διάφορους βασικούς λόγους.
Πρώτον, στην περίπτωση που ψηφιστεί το νομοσχέδιο για τις εκδόσεις υπόπτων, οποιοσδήποτε επικρίνει την Κινέζικη κυβέρνηση, συμμετέχει σε εκδηλώσεις μνήμης για την Τιενανμέν ή γενικά υποστηρίζει περισσότερη δημοκρατία στην Κίνα, μπορεί να είναι ευάλωτος στο να εκδοθεί στην ηπειρωτική Κίνα και να δικαστεί. Αυτό θα παραβιάσει σημαντικά την ελευθερία και τα βασικά ανθρώπινα δικαιώματα των πολιτών του Χονγκ Κονγκ και θα προσβάλει την υπόσχεση του ΚΚΚ για περισσότερη αυτονομία διακυβέρνησης του Χονγκ Κονγκ μετά την επιστροφή του Χονγκ Κονγκ στην Κίνα το 1997. Το ΚΚΚ απαγορεύει την πραγματοποίηση δημοκρατικών εκλογών αλλά θα παρείχε κάποιο βαθμό ελευθερίας λόγου και προστασία από το νόμο. Το νομοσχέδιο για τις εκδόσεις υπόπτων λοιπόν, θα χτυπήσει αναμφίβολα ένα νεύρο στους απλούς πολίτες του Χονγκ Κονγκ.
Δεύτερον, η φτώχεια και η κοινωνική ανισότητα έχουν επιδεινωθεί. Από την Ασιατική Οικονομική Κρίση του 1997, η κυβέρνηση άσκησε βίαιες νεοφιλελεύθερες πολιτικές, εμπορευματοποιώντας την εκπαίδευση, την υγεία και την κατοικία. Το μονοπώλιο του μεγάλου κεφαλαίου έχει οξυνθεί ιδιαίτερα, οι τιμές των ακινήτων αυξήθηκαν ραγδαία. Η απασχόληση για τους νέους έγινε πολύ επισφαλής, ενώ οι μισθοί δεν επαρκούν για το πραγματικό κόστος των αγαθών, οδηγώντας τους νέους να μη βλέπουν καμία ελπίδα για το μέλλον. Τα τελευταία 20 χρόνια, οι πραγματικοί μισθοί των πολιτών του Χονγκ Κονγκ έχουν παραμείνει σταθεροί, ενώ ο πληθυσμός που είναι κάτω από το όριο της φτώχειας αυξήθηκε κατά περισσότερο από 1,37 εκατομμύρια, σχεδόν ένας στους πέντε πολίτες. Ο συντελεστής Gini του Χονγκ Κονγκ, ο οποίος μετράει την ανισότητα έχει φτάσει το 0,539, ψηλότερα από αυτόν των ΗΠΑ και της Σιγκαπούρης. Οι δημόσιες κατοικίες έχουν μειωθεί, αναγκάζοντας 220.000 άτομα να ζήσουν σε αυτά που είναι γνωστά ως «υποδιαιρεμένα διαμερίσματα», δηλαδή σε εξαιρετικά μικρές επιμέρους μονάδες διαμερισμάτων. Αυτός είναι ο βαθύτερος κοινωνικός παράγοντας που προκάλεσε την αγριότητα του κινήματος ενάντια στην έκδοση και την πλατιά συμμετοχή της νεολαίας, καθώς επίσης και τα ριζοσπαστικά μέτρα τους κερδίζοντας σε ένα βαθμό την κατανόηση των κατά τ’ άλλα φιλειρηνικών, μη βίαιων μισθωτών εργαζόμενων. Κάποιοι νεολαίοι έχουν ακόμα συντάξει διαθήκες για να είναι προετοιμασμένοι για ένα αγώνα κυριολεκτικά ζωής και θανάτου. Η σοβαρότητα των κοινωνικών αντιφάσεων είναι αυτονόητη.
Τρίτον, τα 20 χρόνια από την επιστροφή του Χονγκ Κονγκ, η κλιμάκωση της καταστολής βοηθάει τις μάζες να δουν ότι το ΚΚΚ δεν έχει καμία πρόθεση να επιτρέψει πραγματικές γενικές εκλογές. Την ίδια στιγμή, το αυξανόμενα αυταρχικό καθεστώς του Σι Τζινπίνγκ, καθώς επίσης και οι επιδεινούμενες κοινωνικές συνθήκες, έχουν απομακρύνει τους πολίτες του Χονγκ Κονγκ από την Κίνα τα τελευταία 10 χρόνια.
Τέλος, η αλαζονική και σνομπ συμπεριφορά της Κάρι Λαμ, όπως επίσης και η εξάπλωση της αστυνομίας και των μαφιόζων ενάντια στους διαδηλωτές, έχουν προκαλέσει ακόμα μεγαλύτερη οργή στις μάζες.
Το Κίνημα της Ομπρέλας και το κίνημα ενάντια στην έκδοση
Ίσως θα θυμάστε το «Κίνημα της Ομπρέλας» το 2014. Παρ’ όλο που το παρόν κίνημα ενάντια στην έκδοση δεν έχει τελειώσει ακόμα, μπορούμε να συγκρίνουμε την τωρινή εμπειρία με αυτήν πριν από πέντε χρόνια.
Πρώτον, το Κίνημα της Ομπρέλας αγωνίστηκε για το δικαίωμα για γενικές εκλογές και ιδιαίτερα για το δικαίωμα εκλογής του Πρωθυπουργού, ενώ το κίνημα ενάντια στην έκδοση προσπάθησε να υπερασπιστεί τις υπάρχουσες ατομικές ελευθερίες και βασικά ανθρώπινα δικαιώματα από περαιτέρω καταπάτηση, καθιστώντας το έναν αμυντικό αγώνα.
Δεύτερον, το Κίνημα της Ομπρέλας ακολούθησε μακροχρόνιες καταλήψεις δρόμων, προτάσσοντας έναν «γενναίο» ανυποχώρητο αγώνα, ενώ το κίνημα ενάντια στην έκδοση υιοθετεί πιο ευέλικτη τακτική. Οι διαδηλωτές δεν υπερασπίζονται πεισματικά τις θέσεις τους μπροστά στην αστυνομική καταστολή και προτάσσουν την ανάγκη για έναν «έξυπνο αγώνα».
Τρίτον, κατά τη διάρκεια του Κινήματος της Ομπρέλας, πολλοί ακροδεξιοί τοπικιστές ήταν ικανοί να τραβήξουν την προσοχή και την υποστήριξη πολλών νεολαίων με τη δημαγωγία τους για «Το Χονγκ Κονγκ πρώτα», απορρίπτοντας καινούριους μετανάστες από την ηπειρωτική Κίνα και τουρίστες. Η επιρροή των ακροδεξιών τοπικιστών στο παρόν κίνημα έχει ελαττωθεί. Οι μάζες δεν επιμένουν για «γενναίους αγώνες» που υπερασπίζονταν οι τοπικιστές, πολλοί έχουν επιδιώξει ενεργά να κερδίσουν τις μάζες από την ηπειρωτική Κίνα. Το πιο αντιπροσωπευτικό παράδειγμα ήταν η διαδήλωση της 7ης Ιουλίου στην περιοχή Κόουλουν. Παρ’ όλο που κάποιοι από τους ηγετικούς διοργανωτές τείνουν και αυτοί οι ίδιοι προς τον ξενοφοβικό τοπικισμό, οι απλοί διαδηλωτές άρχισαν να διανέμουν στους τουρίστες φυλλάδια σε απλουστευμένα Κινέζικα, κάποιοι άρχισαν να τραγουδούν και τη Διεθνή! Αυτό δείχνει ότι δεν τείνουν όλοι οι διαδηλωτές προς τοπικιστικές ιδέες.
Υποστήριξη από ξένες δυνάμεις;
Το καθεστώς του ΚΚΚ και η Κάρι Λαμ έχουν συκοφαντήσει το κίνημα ενάντια στην έκδοση ως ένα κίνημα υποστηριζόμενο από ξένες δυνάμεις. Όμως ολόκληρο το κίνημα ξέσπασε αυθόρμητα, με πολλούς αποκλεισμούς δρόμων και συγκρούσεις των νέων τονίζοντας την «έλλειψη ηγεσίας» στις δράσεις τους. Το Αμερικάνικο Ίδρυμα για τη Δημοκρατία έχει όντως χρηματοδοτήσει κάποια από τα αντιπολιτευόμενα κόμματα στο Χονγκ Κονγκ, αλλά οι μάζες δεν είναι υπό τον έλεγχο αυτών των δυνάμεων. Σχεδιάζουν τη στρατηγική τους και αποφασίζουν τα συνθήματά τους μέσω διαδικτυακών συνομιλιών ή εφαρμογών ανταλλαγής μηνυμάτων. Ακόμα και το Μέτωπο Πολιτικών Ανθρώπινων Δικαιωμάτων, το οποίο αποτελείται από περισσότερες από 50 οργανώσεις και κόμματα που είναι υπέρ της δημοκρατίας και εν πολλοίς χρεώνεται την οργάνωση πολλών διαδηλώσεων, έχει παραδεχτεί ότι μπορεί να λειτουργήσει μόνο ως πλατφόρμα και ότι δεν έχει την πολιτική εξουσία να καθοδηγήσει ολόκληρο το μαζικό κίνημα. Στην πραγματικότητα, μετά από το Κίνημα της Ομπρέλας, η αποκέντρωση, η έλλειψη οργάνωσης και η έλλειψη εμπιστοσύνης προς τα πολιτικά κόμματα και προσωπικότητες έχουν σε μεγάλο βαθμό χαρακτηρίσει τα μαζικά κινήματα στο Χονγκ Κονγκ.
Πολιτικά λάθη εντός του κινήματος
Ωστόσο, πρέπει να αναγνωρίσουμε δύο βασικά πολιτικά λάθη εντός του κινήματος κατά της έκδοσης, παρ’ όλο που αυτές οι τάσεις δεν έχουν επικρατήσει ακόμα σε ολόκληρο το κίνημα. Το πρώτο είναι η παρουσία φιλελεύθερων που υποστηρίζουν τον δυτικό ιμπεριαλισμό και έχουν ψευδαισθήσεις ότι μπορούν να ζητήσουν από τον Τραμπ να πιέσει την Κίνα να δώσει περισσότερες ελευθερίες στο Χονγκ Κονγκ. Αντιτίθενται απλώς στη δικτατορία στο Χονγκ Κονγκ αλλά ποτέ στους μονοπωλιακούς καπιταλιστές και φυσικά δεν επιδιώκουν να κερδίσουν εργάτες στο κίνημα προτείνοντας οικονομικά αιτήματα της εργατικής τάξης.
Το άλλο είναι ο ρόλος των προαναφερθέντων ακροδεξιών τοπικιστών, οι οποίοι εξωραΐζουν την έλλειψη ηγεσίας στον αγώνα ώστε να μπορέσουν να πραγματοποιηθούν οι τυχοδιωκτικές τακτικές κατάληψης κυβερνητικών κτιρίων χωρίς οι ίδιοι να επικριθούν και να πειθαρχηθούν από ολόκληρο το μαζικό κίνημα. Χρησιμοποιούν ρατσιστικά προσωνύμια για τους Κινέζους από την ηπειρωτική Κίνα και φέρουν Βρετανικές αποικιακές σημαίες. Αυτές οι μέθοδοι το μόνο που κάνουν είναι να βοηθούν το ΚΚΚ να χαρακτηρίσει το τωρινό κίνημα ως ένα κίνημα ανεξαρτησίας του Χονγκ Κονγκ και να χρησιμοποιεί την εθνικιστική δημαγωγία για να πει ψέματα στον Κινέζικο λαό, βαθαίνοντας το χάσμα μεταξύ των λαών του Χονγκ Κονγκ και την ηπειρωτικής Κίνας. Στην πραγματικότητα, ήταν ακριβώς οι ψευδαισθήσεις και η δειλία των φιλελεύθερων που επέτρεψε σε μια μειοψηφία «γενναίων» διαδηλωτών να επιδιώξουν ανόητες περιπέτειες και να αποκτήσουν αυξημένη επιρροή στο μαζικό κίνημα.
Το εργατικό κίνημα και η σοσιαλιστική αριστερά
Τέλος, θα ήθελα να αναφερθώ στο ρόλο του εργατικού κινήματος και της σοσιαλιστικής αριστεράς εντός του κινήματος ενάντια στην έκδοση.
Όπως ξέρουμε, το Χονγκ Κονγκ έχει μια ιστορία ηρωικής ταξικής πάλης. Η απεργία των ναυτών του 1922 και η γενική απεργία στο Χονγκ Κονγκ και την Καντώνα το 1925-1926 γονάτισαν τους Βρετανούς ιμπεριαλιστές, αλλά και οι δύο πραγματοποιήθηκαν πριν από περίπου έναν αιώνα. Η τελευταία προσπάθεια πολιτικής απεργίας ήταν το 1967 καθοδηγούμενη από την Ομοσπονδία Εργατικών Σωματείων του Χονγκ Κονγκ (HKFTU) η οποία ελεγχόταν από το ΚΚΚ. Αφού απέτυχε εκείνος ο αγώνας, και καθώς το ΚΚΚ ξεκίνησε να επιδιώκει «Μεταρρύθμιση και Άνοιγμα» για να επαναφέρει τον καπιταλισμό στην Κίνα τη δεκαετία του 1980, η HKFTU έγινε ένα συντηρητικό φιλοεργοδοτικό και φιλοκαπιταλιστικό συνδικάτο. Την ίδια περίοδο, ένα συνδικαλιστικό κίνημα, ανεξάρτητο από το ΚΚΚ και το ΚΜΤ (Κουομιντάνγκ: Κινεζικό Εθνικιστικό Κόμμα) άρχισε να αναδύεται, συγκεντρωμένο κυρίως στην εκπαίδευση, την αεροπορία, τα μέσα μαζικής μεταφοράς και στους τομείς κοινωνικής εργασίας.
Το τωρινό κίνημα έζησε δύο προσπάθειες πολιτικών απεργιών στις 17 Ιουνίου και στις 5 Αυγούστου καθοδηγούμενες από ανεξάρτητα εργατικά σωματεία. Η πρώτη προσπάθεια ήταν σε μεγάλο βαθμό ανεπιτυχής, στη δεύτερη συμμετείχαν πάνω από 350.000 εργαζόμενοι. Λέγεται ότι πάνω από το ένα τρίτο των ελεγκτών εναέριας κυκλοφορίας συμμετείχαν στην απεργία, πολλές πτήσεις ακυρώθηκαν. Το μετρό επίσης, διέκοψε τη λειτουργία του για μισή μέρα το πρωί της 5ης Αυγούστου. Παρ’ όλα αυτά, αυτό δεν μπορεί να θεωρηθεί γενική απεργία. Πολλοί εργαζόμενοι, όπως οι καθηγητές και οι κοινωνικοί λειτουργοί, επέλεξαν να πάρουν προσωπική άδεια αντί να πάνε στην απεργία για να αποφύγουν τα αντίποινα της διοίκησης. Κάποια αφεντικά επέτρεψαν στους εργαζόμενους τους να πάρουν άδεια για να μπορέσουν να συμμετάσχουν στη διαδήλωση.
Τώρα τα ανεξάρτητα σωματεία προετοιμάζονται για μια τρίτη πολιτική απεργία τον Σεπτέμβρη, την ίδια στιγμή που σχεδιάζουν να απεργήσουν οι φοιτητές και οι μαθητές. Αν η πολιτική απεργία μπορέσει να συγχρονιστεί επιτυχώς με τις δράσεις των φοιτητών, θα μπορέσουν να επιφέρουν σοβαρό πλήγμα στην άρχουσα τάξη.
Η αριστερά στο Χονγκ Κονγκ παραμένει μικρή και διασπασμένη και περιλαμβάνει σοσιαλδημοκρατικές πολιτικές οργανώσεις, πλατιές αριστερές οργανώσεις και μια μειοψηφία επαναστατικών σοσιαλιστικών δικτύων. Ως επαναστάτης σοσιαλιστής ακτιβιστής έχω επίμονα προτείνει τρία αιτήματα:
1. Οι διαδηλωτές πρέπει να οργανώσουν δημοκρατικές συζητήσεις που θα καθορίσουν την τακτική του κινήματος. Ο αγώνας «χωρίς ηγεσία» δεν πρέπει να εξωραΐζεται. Αντίθετα, οι διαδηλωτές πρέπει να δουν τα Κίτρινα Γιλέκα στη Γαλλία που σχημάτισαν συντακτικές συνελεύσεις.
2. Ενώ θα πρέπει να συνεχίσουμε να ασκούμε πιέσεις, να κάνουμε διαδηλώσεις και μαζικές περικυκλώσεις, θα πρέπει να αποφύγουμε καταλήψεις κυβερνητικών κτιρίων για να αποτρέψουμε την κυβέρνηση να χρησιμοποιήσει αυτές τις περιπτώσεις για να κλιμακώσει την καταστολή, ακόμα και να αναπτύξει κινέζικα στρατεύματα.
3. Το κίνημα ενάντια στην έκδοση υπόπτων πρέπει να συνδεθεί με το εργατικό και το κοινωνικό κίνημα, να χρησιμοποιήσει τις πολιτικές απεργίες και τις φοιτητικές αποχές ως όπλα, να δημιουργηθεί έτσι, ένα κίνημα ανεξάρτητο από την άρχουσα τάξη και ελεγχόμενο από τις εργαζόμενες μάζες. Γι’ αυτό πρέπει να προταθούν αντικαπιταλιστικά κοινωνικά αιτήματα προκειμένου να επιτευχθεί μεγαλύτερη συμμετοχή των εργαζόμενων. Πρέπει επίσης, να υποστηριχθεί ο αγώνας των εργαζόμενων στην ηπειρωτική Κίνα ή οι μαζικοί αγώνες υπεράσπισης δικαιωμάτων, για να προωθηθεί περισσότερο το κίνημα ενάντια στο γραφειοκρατικό καπιταλιστικό καθεστώς του ΚΚΚ μέσα στην ηπειρωτική Κίνα.
Πρέπει επίσης, να προωθήσουμε την αλληλεγγύη όλων των εργαζόμενων σε όλο τον κόσμο ζητώντας έναν «καλύτερο κόσμο». Κάποιοι στην αριστερά κρατούν ακόμα μια καμπίστικη στάση, πιστεύοντας ότι το καθεστώς του ΚΚΚ ακόμα αποτελεί μια προοδευτική δύναμη ενάντια στον δυτικό ιμπεριαλισμό ή ακόμα και μια γραμμή που λέει ότι «ο εχθρός του εχθρού μου είναι φίλος μου». Αυτού του είδους οι «αριστεροί» δεν καταλαβαίνουν ότι το καθεστώς του ΚΚΚ σήμερα είναι ήδη ένα καθεστώς του γραφειοκρατικού κεφαλαίου ενάντια στους εργαζόμενους. Ξεχνάνε επίσης, ότι η αριστερά πρέπει να κρατάει σταθερά μια προοπτική από τη μεριά των εργαζόμενων. Δεν πρέπει να παλεύουμε μόνο ενάντια στον αμερικάνικο ιμπεριαλισμό, αλλά και ενάντια στις διάφορες ιμπεριαλιστικές δυνάμεις και την καπιταλιστική εκμετάλλευση σε όλη την Ανατολική Ασία.
Ευχαριστώ!
18 Αυγούστου 2019
Το νομοσχέδιο για την έκδοση υπόπτων στην Κίνα και η
κατάσταση στο Χονγκ Κονγκ και την Κίνα
Συνέντευξη του Λαμ Τσι Λιουνγκ1 στην «Αντικαπιταλισμός και Επανάσταση» (Τάση του NPA στη Γαλλία) η οποία συμμετέχει στην «Τάση για μια Επαναστατική Διεθνή»2, 10/07/2019
Όταν η πρωθυπουργός του Χονγκ Κονγκ, Κάρι Λαμ, ανακοίνωσε το νομοσχέδιο για την έκδοση υπόπτων στην Κίνα που επέτρεπε στο Κινέζικο Κομμουνιστικό Κόμμα (ΚΚΚ) να συλλαμβάνει ακτιβιστές από το Χονγκ Κονγκ οι οποίοι θεωρούνται απειλή για την «εθνική ασφάλεια», πυροδοτήθηκαν διαδηλώσεις. Τι στοχεύουν πολιτικά η Λαμ και οι καπιταλιστές του Χονγκ Κονγκ;
Ένα χαρακτηριστικό των σημερινών γεγονότων είναι το ότι η Κάρι Λαμ θέτει σε προτεραιότητα την ικανοποίηση των απαιτήσεων του καθεστώτος του ΚΚΚ και όχι αυτών του λαού του Χονγκ Κονγκ, ούτε καν των καπιταλιστών του Χονγκ Κονγκ. Οι καπιταλιστές του Χονγκ Κονγκ φοβούνται επίσης την έκδοσή τους στην ηπειρωτική Κίνα αν πέσουν στη δυσμένεια της γραφειοκρατίας του ΚΚΚ. Η Λαμ επέλεξε να επισπεύσει το νομοσχέδιο για να κερδίσει την εμπιστοσύνη του Σι Τζινπίνγκ3.
Το καθεστώς του ΚΚΚ έχει δύο βασικούς στόχους. Πρώτον, την έκδοση των διεφθαρμένων μεγιστάνων και γραφειοκρατών που το έχουν σκάσει από την ηπειρωτική Κίνα στο Χονγκ Κονγκ. Στο παρελθόν, η κινέζικη κυβέρνηση έχει στείλει ανθρώπους της για να φέρει αυτά τα στοιχεία πίσω στην ηπειρωτική χώρα, αλλά αυτές οι μέθοδοι κατακρίθηκαν καθώς θεωρήθηκε ότι η κινέζικη αστυνομία δεν είχε τέτοια δικαιοδοσία.
Δεύτερον, αυτός ο νόμος προορίζεται να χρησιμοποιηθεί ενάντια στην πολιτική αντιπολίτευση απέναντι στο ΚΚΚ στο Χονγκ Κονγκ. Όσοι επικρίνουν ανοιχτά και έντονα την κινέζικη κυβέρνηση και τους ηγέτες, ή όσοι κάτοικοι του Χονγκ Κονγκ βοήθησαν Κινέζους δημοκράτες ακτιβιστές να δραπετεύσουν στο Χονγκ Κονγκ, θα βρεθούν σε θανάσιμο κίνδυνο αν το νομοσχέδιο ψηφιστεί.
Στα τέλη Απριλίου, τη στιγμή που επρόκειτο να ψηφιστεί το νομοσχέδιο, ένας ιδιοκτήτης βιβλιοπωλείου στο Χονγκ Κονγκ ο οποίος είχε φυλακιστεί στην ηπειρωτική Κίνα για περισσότερους από οχτώ μήνες, ο Λαμ Γουίνγκ-Κι, αποφάσισε να διαφύγει από το Χονγκ Κονγκ στην Ταϊβάν. Ο Λαμ είχε δημοσιεύσει βιβλία για την προσωπική ζωή του Σι Τζινπίνγκ και αυτό ήταν που εξόργησε το καθεστώς του ΚΚΚ.
Επιπλέον, ακτιβιστές του Χονγκ Κονγκ που συμμετέχουν σε κοινωνικά κινήματα, στο εργατικό κίνημα, στο κίνημα για τα ανθρώπινα δικαιώματα ή σε ΜΚΟ, θα μπορούσαν επίσης να κατηγορηθούν από το κινέζικο καθεστώς ότι «υπονομεύουν την εθνική ασφάλεια» και να εκδοθούν.
Παρ’ όλο που η βρετανική αποικιοκρατία στο Χονγκ Κονγκ τέλειωσε το 1997 και το Χονγκ Κονγκ τυπικά επεστράφη στην Κίνα, η πόλη ακόμα ακολουθεί την αρχή «Μία χώρα, δύο συστήματα»: το Χονγκ Κονγκ διατηρεί ένα πολιτικό και νομικό σύστημα διακριτό απ’ αυτό της ηπειρωτικής Κίνας. Οι κάτοικοι του Χονγκ Κονγκ έχουν ελευθερία λόγου και συνάθροισης. Είναι επίσης μάλλον περισσότερο προστατευμένοι από ένα (σχετικά) ανεξάρτητο δικαστικό σύστημα. Καθώς η ηπειρωτική Κίνα παραμένει κάτω από μία μονοκομματική αυταρχική εξουσία, όπου ο λαός στερείται προστασίας από το νόμο, μια πρόβλεψη έκδοσης θα άνοιγε ένα παραθυράκι μέσα από το οποίο οι κάτοικοι του Χονγκ Κονγκ θα μπορούσαν να σταλούν σε μια άδικη δίκη στην ηπειρωτική Κίνα οποιαδήποτε στιγμή.
Από τη Γαλλία μπορούμε να δούμε ότι το κίνημα βρίσκεται σε πολύ υψηλό επίπεδο μετωπικής σύγκρουσης με την αστυνομία και ότι επιδεικνύει ένα σταθερό επίπεδο αυτοοργάνωσης. Όλοι είδαμε με θαυμασμό την κατάληψη του κοινοβουλίου του Χονγκ Κονγκ. Μπορείς να μας εξηγήσεις πώς είναι δομημένο το κίνημα, ποιες είναι οι ιδεολογικές αναφορές του και ποιες οργανώσεις συμμετέχουν; Ποια πιστεύεις ότι είναι τα όρια του κινήματος και ποια εμπόδια θα πρέπει να υπερπηδήσει για να δυναμώσει;
Οι συνεχόμενες μεγάλες διαδηλώσεις που πραγματοποιήθηκαν από τον Ιούνιο μέχρι τον Ιούλιο καθοδηγήθηκαν από μία ενιαιομετωπική οργάνωση, το Μέτωπο Πολιτικών Ανθρώπινων Δικαιωμάτων. Αποτελείται από περισσότερα από 50 πανδημοκρατικά πολιτικά κόμματα και ομάδες της κοινωνίας των πολιτών, συμπεριλαμβανομένων σωματείων, οργανώσεων για τα δικαιώματα των γυναικών, ενώσεων γειτονιάς, ακτιβιστών φοιτητών και κομμάτων της αντιπολίτευσης. Παρ’ όλα αυτά, τα δύο εκατομμύρια άνθρωποι που συμμετείχαν στις διαδηλώσεις δεν το έκαναν λόγω των ηθικών αρχών του Μετώπου Πολιτικών Ανθρώπινων Δικαιωμάτων, αλλά λόγω του ότι αναγνώριζαν τους εαυτούς τους στο σκοπό της αντίθεσης στο νομοσχέδιο.
Η προσπάθεια κατάληψης του κοινοβουλίου την 1η Ιουλίου και προηγούμενες απόπειρες περικύκλωσης των κεντρικών γραφείων της αστυνομίας οργανώθηκαν από νεότερους, πιο ριζοσπαστικούς διαδηλωτές μέσω διαδικτύου. Δεν ήταν αποτέλεσμα της ηγεσίας καμίας κοινωνικής ή πολιτικής οργάνωσης. Προκειμένου να αποφύγουν τις κυβερνητικές διώξεις, οι νεαροί διαδηλωτές απέφυγαν σκόπιμα να ιδρύσουν οργανώσεις και αντ’ αυτού επέλεξαν να χρησιμοποιήσουν το Telegram ή άλλες εφαρμογές για να διαδώσουν πληροφορίες σε σύντομο χρονικό διάστημα. Στο πεδίο που διαξάγονταν οι αγώνες χρησιμοποιήθηκαν σινιάλα με τα χέρια για το συντονισμό, η αποτελεσματικότητα των οποίων ενισχύθηκε από την ισχυρή συντροφικότητα μεταξύ των νεαρών διαδηλωτών.
Ούτε οι πολίτες που συμμετείχαν στις διαδηλώσεις, ούτε και οι νεαροί που συμμετείχαν στις προσπάθειες για την πολιορκία ή την κατάληψη υποστηρίζουν μια ορισμένη ιδεολογία. Πιθανώς να μπορούσαμε να τους χαρακτηρίσουμε υποστηρικτές της δημοκρατίας, δηλαδή διαδηλωτές ενάντια στην αυταρχικότητα του καθεστώτος του ΚΚΚ και του Βασικού Νόμου4 , υπέρ των ανθρώπινων δικαιωμάτων και ελευθεριών στο Χονγκ Κονγκ και υπέρ των δημοκρατικών εκλογών.
Οι ακροδεξιοί «τοπικιστές» που υποστήριζαν «Το Χονγκ Κονγκ πρώτα» είχαν μεγάλη επιρροή κατά τη διάρκεια του Κινήματος της Ομπρέλας το 2014 και ίσως μέχρι και δύο χρόνια μετά, αλλά έχουν αποδυναμωθεί σημαντικά όσον αφορά την ικανότητά τους να κινητοποιούν, κατά την πορεία προς το σημερινό κίνημα ενάντια στην έκδοση. Παρ’ όλα αυτά, έχουν ακόμα κάποιο ιδεολογικό έρεισμα στη νεολαία που εφράζεται σε ένα μέρος της, κυρίως μέσα από τη νοσταλγία για το καθεστώς της βρετανικής αποικιοκρατίας, την απόρριψη των Κινέζων της ηπειρωτικής χώρας ή τις τυχοδιωκτικές τάσεις κατά τη διάρκεια των δράσεων.
Η μεγαλύτερη αδυναμία στο σημερινό κίνημα ενάντια στην έκδοση βρίσκεται στην ανικανότητά του να μετασχηματιστεί σε μια πλατφόρμα ενιαίου αγώνα ο οποίος θα συντονίζεται δημοκρατικά και υπεύθυνα. Αυτό απέτρεψε διαδηλωτές από διαφορετικά αφετηρίες και ιδεολιγίεες να συντονιστούν μεταξύ τους αποτελεσματικά. Αναγκάστηκαν να δρα ο καθένας μόνος του. Οι διαφορετικές απόψεις για την κατεύθυνση και τη στρατηγική εκφράστηκαν κυρίως μέσω διαδικτύου και όχι σε συζητήσεις πρόσωπο με πρόσωπο, στις οποίες θα μπορούσαν να διασαφηνιστούν βασικά ζητήματα.
Για παράδειγμα, από την αρχή του κινήματος κάποιοι έχουν προτείνει μια πολιτική απεργία και αλληλεγγύη στον αγώνα των κατοίκων του Γουχάν ενάντια στις εγκαταστάσεις αποτέφρωσης και στις ρυπογόνες μονάδες παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας. Οι υποστηρικτές αυτής της ιδέας προσπάθησαν να κερδίσουν την υποστήριξη του κινήματος του Χονγκ Κονγκ από το λαό της ηπειρωτικής Κίνας. Αυτές οι εξαιρετικά πολύτιμες ιδέες δε συζητήθηκαν σοβαρά.
Αντιθέτως, κάποιοι ακτιβιστές χρησιμοποίησαν τον προηγούμενο μήνα τη σύνοδο των G20 για να καλέσουν τον Τραμπ και άλλους διεθνείς ηγέτες να «απελευθερώσουν το Χονγκ Κονγκ». Ωστόσο μια τέτοια θέση μπορεί εύκολα να ερμηνευθεί ως αναζήτηση βοήθειας από τις κυβερνήσεις των ΗΠΑ και της ΕΕ ώστε να πιέσουν την Κίνα, μετατρέποντας αντικειμενικά το κίνημα ενάντια στην έκδοση σε παιχνίδι κυνικής πολιτικής εξουσίας των δυτικών δυνάμεων. Το κίνημα θα γινόταν ένα αναλώσιμο πιόνι σε υπόγειες διαπραγματεύσεις. Αυτή η θέση παρέχει επίσης στο καθεστώς του ΚΚΚ επιχειρήματα για να συκοφαντήσει το μαζικό κίνημα στο Χονγκ Κονγκ και να διαιρέσει το λαό του Χονγκ Κονγκ απ’ αυτόν της ηπειρωτικής Κίνας.
Ωστόσο, αυτές οι αποκλίνουσες στρατηγικές δεν είχαν την ευκαιρία να συζητηθούν σε μια ενιαία συλλογικότητα.
Το σημερινό κίνημα στο Χονγκ Κονγκ αναπτύχθηκε στους ώμους της «Επανάστασης της Ομπρέλας» το οποίο απαίτησε καθολικές εκλογές. Η νεολαία ήταν πολύ ενεργή το 2014, αλλά ήταν εμφανής η πολύ σημαντική απουσία της εργατικής τάξης και των συνδιακαλιστικών οργανώσεων. Σήμερα, ποιος είναι ο ρόλος της εργατικής τάξης στο κίνημα; Διαμορφωνονται δεσμοί μεταξύ των φοιτητών και της εργατικής τάξης;
Το εργατικό κίνημα στο Χονγκ Κονγκ έχει ένδοξο παρελθόν. Η απεργία των ναυτών το 1922 και η γενική απεργία στο Χονγκ Κονγκ και την Καντώνα το 1925-1926 ταρακούνησε τον βρετανικό ιμπεριαλισμό, αλλά το εργατικό κίνημα είναι σε ύφεση από τότε. Στο άμεσο μέλλον δε θα είναι εύκολο να ξεκινήσει μια δυνατή απεργία που θα μπορεί να ταρακουνήσει την κοινωνία.
Το σωματείο των καθηγητών και αυτό των κοινωνικών λειτουργών είχαν καλέσει σε απεργία στις 12 Ιούνη. Υπήρχαν και ομάδες νέων που συγκεντρώθηκαν στις εμπορικές περιοχές προπαγανδίζοντας την απεργία. Υπάρχει μια φοιτητική οργάνωση, η «Συνεργασία για τη Δράση Εργατών και Φοιτητών» η οποία καλεί τους εργαζόμενους και τις εργαζόμενες να στηρίξουν τον αγώνα ενάντια στο νομοσχέδιο για τις εκδόσεις.
Παρ’ όλο που δεν έχει δημιουργηθεί απεργιακό ρεύμα, η ιδέα των πολιτικών απεργιών έχει προκαλέσει ένα κύμα συζητήσεων στο διαδίκτυο. Αυτά τα φαινόμενα συνιστούν μια ανάπτυξη στην πολιτική συνείδηση του Κινήματος της Ομπρέλας το 2014.
Πιστεύω ότι οι επαναστάτες σοσιαλιστές του Χονγκ Κονγκ έχουν μια κρίσιμη ευθύνη. Μπορούν να εμβαθύνουν τις συζητήσεις γύρω από τις πολιτικές απεργίες και να κατευθύνουν τις συζητήσεις περί στρατηγικής προς την ίδρυση οργανώσεων ελεγχόμενων από τις ίδιες τις μάζες, καθώς και να εξηγήσουν γιατί ένας αγώνας για κοινωνική ή πολιτική δημοκρατία είναι αδιαχώριστος από τον αγώνα για οικονομική ισότητα.
Από την κρίση του 2008, η εκτελεστική εξουσία ενισχύει τα κατασταλτικά μέτρα και τις αντικοινωνικές πολιτικές της. Πέρα από τα αιτήματα για δημοκρατικά δικαιώματα, αυτό το κίνημα απαιτεί συγκεκριμένα μέτρα για τη βελτίωση της ζωής και των εργασιακών συνθηκών της νεολαίας και της εργατικής τάξης; Η Κάρι Λαμ, η πρωθυπουργός του Χονγκ Κονγκ, ανακοίνωσε την αναβολή του νόμου για τις εκδόσεις στο φως των 2 εκατομμυρίων διαδηλωτών (σε μια χώρα 7 εκατομμυρίων). Αποτελεί αυτό, νίκη του κινήματος; Ποιες είναι οι προοπτικές των διαδηλωτών; Τι γίνεται με τα αιτήματα για τις καθολικές εκλογές και τα δημοκρατικά δικαιώματα; Θα έλεγες ότι η νεολαία στο Χονγκ Κονγκ και στην Κίνα ριζοσπαστικοποιείται; Έχει αυτό αντίκτυπο στην επίδραση των κομμουνιστικών και επαναστατικών ιδεών και των οργανώσεών τους;
Το σημερινό κίνημα παραμένει ένα μονοθεματικό κίνημα, ένα κίνημα που επικεντρώνεται στην απόσυρση του νομοσχεδίου για την έκδοση και στην προστασία βασικών ανθρώπινων δικαιωμάτων. Ωστόσο, πρόσφατα εξελίχθηκε σε ένα κίνημα που απαιτεί επίσης δημοκρατικές εκλογές. Το αν θα απαιτήσει και βελτίωση των εργασιακών συνθηκών και των συνθηκών διαβίωσης των εργατών και της νεολαίας, θα εξαρτηθεί από τους ακτιβιστές που τάσσονται με τα συμφέροντα της εργατικής τάξης.
Παρ’ όλο που η Κάρι Λαμ απλά ανέβαλε παρά ακυύρωσε το νομοσχέδιο, δε βλέπω να υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να το ξαναπροτείνει κατά τη διάρκεια της θητείας της. Κατά κάποιον τρόπο, το κίνημα είχε μια μερική νίκη, αλλά δε θα είναι εύκολο να το πάμε πιο πέρα, να ρίξουμε την Κάρι Λαμ.
Ακόμα, μπορεί τα καλέσματα για εργατικές και φοιτητικές απεργίες να μην υλοποιήθηκαν, αλλά η φρέσκια ιδέα της πολιτικής απεργίας, οι δυνατότητες και οι συνέπειές της, είναι ήδη μέρος της δημόσιας συζήτησης. Κάνει τις μάζες να σκεφτούν πιο μακριά. Αν το κίνημα θέλει να κερδίσει πιο πολλά, θα πρέπει να παρατήσει σύντομα την απουσία δομών και να διεκδικήσει την πολιτκή ανεξαρτησία του.
Πιστεύω ότι μια κοινωνικό-οικονομική κρίση καθώς και οι ταξικές αντιφάσεις κλιμακώνονται γρήγορα,τόσο στο Χονγκ Κονγκ όσο και στην ηπειρωτική Κίνα, χωρίς σημάδια ανάπαυλας. Αν και η κρίση δε θα εκραγεί άμεσα, όταν το κάνει πιστεύω ότι θα είναι οξεία.
Προς το παρόν, γενικά η νεολαία στο Χονγκ Κονγκ και στην ηπειρωτική Κίνα δεν είναι πολιτικοποιημένη, αλλά ένα στρώμα της έχει εμφανώς πολωθεί και αναζητά τις ριζικές λύσεις που έχει ανάγκη η κοινωνία. Κάτω από την απολυταρχική γραφειοκρατία του Σι Τζινπίνγκ, είναι επικίνδυνο για τη νεολαία και τους εργάτες να αυτοοργανωθούν και να επικοινωνήσουν ανοιχτά μεταξύ τους. Είναι σχεδόν αδύνατο. Παρ’ όλα αυτά υπάρχουν ακόμα μέρη για ιδιωτική ανταλλαγή ιδεών.
Επιπλέον, υπάρχουν κάποιες ενδείξεις ότι προοδευτικοί νεολαίοι στη ηπειρωτική Κίνα ενδιαφέρονται όλο και πιο πολύ για τις ιδέες της επανάστασης και του κομμουνισμού, αφού αναζητούν μια εναλλακτική έξω από τον αστικό φιλελευθερισμό και τον Μαοϊσμό (τον κινέζικο Σταλινισμό). Υπάρχει ακόμα και μια μειοψηφία που ασπάζεται τις παραδόσεις του Τροτσκισμού. Οι επαναστάτες σοσιαλιστές του Χονγκ Κονγκ χρησιμοποιούσαν πάντα την σχετική ελευθερία της πόλης για να διαδώσουν τις επαναστατικές ιδέες στη νεολαία της ηπειρωτικής Κίνας. Η πιο σημαντική δουλειά που μπορούμε να κάνουμε στην ηπειρωτική Κίνα είναι το θεμελιώδες καθήκον να διαδώσουμε τις ιδέες του κλασικού μαρξισμού.
1 O Lam Chi Leung είναι επαναστάτης σοσιαλιστής που κατοικεί στο Χονγκ Κονγκ
2 Τάση της Τέταρτης Διεθνούς
3 Ο Σι Τζινπίνγκ είναι ο Πρόεδρος της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας
4 Ο Βασικός Νόμος του Χονγκ Κονγκ είναι το Σύνταγμα το οποίο εγκρίθηκε το 1990 από το Λαϊκό Κογκρέσο της Κίνας, εφαρμόστηκε το 1997 και ορίζει την κατάσταση εξαίρεσης του Χονγκ Κονγκ.
