Παγκόσμια Συνέδρια
Η λαομίσητη κυβέρνηση του Μπασάρ αλ – Άσαντ κατέρρευσε, δυστυχώς όχι με τη δύναμη κάποιας επανάστασης ή λαϊκής εξέγερσης, αλλά με την χωρίς αντίσταση προέλαση ένοπλων ομάδων με επικεφαλής τη Χαγιάτ Ταχρίρ αλ Σαμ. Η διαμορφούμενη νέα εξουσία της Συρίας δεν προμηνύει τίποτα καλύτερο για τους εργαζόμενους, τις εργαζόμενες και τους λαούς της Συρίας.
Η Χαγιάτ Ταχρίρ αλ Σαμ (HTS) προέρχεται από τη Τζαμπάτ αλ Νούσρα, συριακό παρακλάδι της Αλ Κάιντα, ενώ ο ίδιος ο ηγέτης της αλ Τζολάνι δρούσε παλιότερα υπό την ηγεσία του μετέπειτα αρχηγού του ISIS αλ Μπαγκντάντι. Χρηματοδοτούμενος και υποστηριζόμενος από τις μοναρχίες του Κόλπου, την Τουρκία αλλά και τον δυτικό ιμπεριαλισμό, ένας γαλαξίας αντιδραστικών ένοπλων οργανώσεων με ιδεολογικό μανδύα το σουνιτικό φονταμενταλισμό εξέτρεψαν γρήγορα τη δίκαιη εξέγερση του 2011 σε έναν εμφύλιο πόλεμο αντιδραστικό και από τις δύο πλευρές. Η μετονομασία και η μετριοπαθής μετάλλαξη της HTS ήταν περισσότερο δήλωση νομιμοφροσύνης προς τον δυτικό ιμπεριαλισμό παρά σηματοδοτούσε οποιαδήποτε αλλαγή του αστικού αντιδραστικού, μισογύνικου και θρησκευτικά σεκταριστικού χαρακτήρα της οργάνωσης. Έχοντας ήδη διοικήσει για χρόνια την περιοχή του Ιντλίμπ, η HTS έχει ήδη δείξει τα σκοτεινά δείγματα γραφής της εξουσίας της. Η διοίκηση βασίστηκε σε αρπαγή του φυσικού πλούτου, αυταρχισμό και δολοφονίες των πολιτικών αντιπάλων και δεν είναι τυχαίο ότι βρέθηκε πρόσφατα αντιμέτωπη με μαζικές διαδηλώσεις διαμαρτυρίας. Οι πανηγυρισμοί μεγάλου μέρους του Συριακού πληθυσμού για την πτώση του Άσαντ είναι κατανοητοί, η εθελοτυφλία και ο εξωραϊσμός των ανταρτών από υπεραισιόδοξα ρεύματα της Αριστεράς, όμως, δεν έχει δικαιολογία.
Το γεγονός ότι δεν βρέθηκε κανείς να υπερασπιστεί το καθεστώς του Άσαντ δεν προκαλεί εντύπωση. Ένας απολυταρχικός πρόεδρος που έχει συνδεθεί με την αιματηρή καταστολή, τη διαφθορά, τις μαζικές δολοφονίες, δεν αξίζει καμία στήριξη και κανένα δάκρυ. Το καθεστώς Άσαντ, με επικεφαλής αρχικά τον πατέρα Χαφέζ αλ-Ασαντ, προήλθε ιστορικά από διαδοχικά πραξικοπήματα εναντίον της πιο ριζοσπαστικής πτέρυγας του κοσμικού Αραβικού Σοσιαλιστικού Μπααθικού Κόμματος. Έχοντας αντικαταστήσει από δεκαετίες τις αρχικές σοσιαλιστικές εξαγγελίες του Μπάαθ με φιλελεύθερες οικονομικές πολιτικές, το μονοκομματικό καθεστώς των Άσαντ δεν είχε τίποτα το προοδευτικό. Η πολιτική του απέναντι στις ιμπεριαλιστικές δυνάμεις υπήρξε πάντα καιροσκοπική, ωφελιμιστική και αντιφατική. Η υποστήριξη των Παλαιστινίων και η αντίθεση στο Ισραήλ ήταν επίσης σχετική: το καθεστώς ανέχτηκε για 50 χρόνια την ισραηλινή κατοχή στα υψίπεδα του Γκολάν. Απέναντι στη συνεχιζόμενη γενοκτονική επίθεση του Ισραήλ στη Γάζα, δεν έκανε πρακτικά τίποτα. Η Συρία του Άσαντ δεν υπήρξε ποτέ μέρος κάποιου υποτιθέμενου «άξονα της αντίστασης», όπως άλλα αριστερά ρεύματα φαντασιώνονται.
Το καθεστώς Άσαντ αποδείχτηκε ότι δεν μπορεί να επιβιώσει ούτε μια μέρα χωρίς τα εξωτερικά του στηρίγματα. Η Ρωσία, βασικός παράγοντας της πρόσκαιρης σταθεροποίησης της Συρίας γύρω από τον Άσαντ, έχει στρέψει το ενδιαφέρον και τις δυνάμεις της στην Ουκρανία, ενόψει και της εκλογής Τραμπ που φαίνεται να ευνοεί τα σχέδιά της. Η επιρροή του Ιράν έχει αποδυναμωθεί σημαντικά από τα αλλεπάλληλα πλήγματα του Ισραήλ και των ΗΠΑ, ξεκινώντας από την εκτέλεση του Σολεϊμανί, αρχιτέκτονα της παρέμβασής της στη Συρία. Η Χεσμπολάχ προσπαθεί να ανασυγκροτηθεί από τις αδίστακτες επιθέσεις του Ισραήλ στο Λίβανο. Σε αυτές τις συνθήκες ήταν που βρήκε την ευκαιρία της η HTS. Όλο αυτό το μωσαϊκό δυνάμεων σε τοπικό και διεθνές επίπεδο δείχνει καθαρά μια μετάβαση που δεν είναι απολύτως ελεγχόμενη από καμιά πλευρά και οδηγεί στο χάος παρά σε κάποια σταθεροποίηση.
Οι ιμπεριαλιστές σύμμαχοι, φυσικά, δεν είναι ποτέ σταθεροί και δεδομένοι για κανέναν, αλλάζουν τους επίλεκτους και τους εντολοδόχους τους με βάση τα βραχυπρόθεσμα συμφέροντά τους, και είναι διατεθειμένοι να διαπραγματευτούν με κάθε πλευρά για να εξασφαλίσουν τα συμφέροντά τους. Το αντάλλαγμα της διατήρησης της μόνης βάσης της στη Μεσόγειο, στη Λαττάκεια, είναι αρκετό για να ανεχθεί η Ρωσία τη νέα ηγεσία. Οι δυτικοί ιμπεριαλιστές, που μέχρι χτες αποκήρυσσαν, τουλάχιστον δημοσίως, την HTS ως τζιχαντιστές, χαιρετίζουν τη νίκη της, προετοιμάζουν ένας-ένας την αφαίρεση της από τη λίστα των τρομοκρατικών οργανώσεων και αποκαθιστούν διπλωματικές σχέσεις με τη Συρία. Εξάλλου, το πρώτο πράγμα που φρόντισε να δηλώσει ο αλ Τζολάνι είναι πως η HTS δεν αποτελεί με κανέναν τρόπο απειλή για τη Δύση.
Εν μέσω διαβεβαιώσεων της νέας ηγεσίας της Συρίας ότι δεν έχει καμία πρόθεση να συγκρουστεί με το Ισραήλ και της διαταγής της να αφοπλιστούν οι παλαιστινιακές οργανώσεις στο έδαφος της Συρίας, η κυβέρνηση Νετανιάχου βρίσκει την ευκαιρία να προελάσει βαθιά στο συριακό έδαφος και να διπλασιάσει τη στρατιωτική παρουσία της στα υψίπεδα του Γκολάν. Το Ισραήλ ασφαλίζει την περίμετρό του, για να συνεχίσει απερίσπαστα τη διάλυση της λωρίδας της Γάζας. Ο Ερντογάν απειλεί τις περιοχές που ελέγχει η κουρδική ηγεσία του PYD, που δέχτηκαν ήδη τις επιθέσεις του υποστηριζόμενου από την Τουρκία Εθνικού Στρατού της Συρίας (SNA), πρώην Ελεύθερου Στρατού της Συρίας. Η μέχρι πρότινος αμερικανική προστασία και η προς ώρας διάθεση του Τζολάνι να αποφύγει την αντιπαράθεση με τους Κούρδους είναι αμφίβολο το πόσο θα διατηρηθούν, εν μέσω των νέων ανακατατάξεων. Το κουρδικό εθνικό κίνημα, στον αγώνα του για ύπαρξη και ανεξαρτησία, αποτελεί πιθανά τον μόνο αντικειμενικά προοδευτικό παράγοντα στο συριακό χάος, παρά την σεκταριστική και οπορτουνιστική πολιτική της ηγεσίας του PYD, που το έχει σε μεγάλο βαθμό καταστήσει πιόνια του δυτικού ιμπεριαλισμού και κυρίως των ΗΠΑ. Η προοπτική για ανεξάρτητο κουρδικό κράτος φαίνεται να απομακρύνεται, καθώς οι Κούρδοι, όπως και οι Παλαιστίνιοι, βρίσκονται απελπιστικά μόνοι. Την ίδια στιγμή, η διακοπή των δρόμων ανεφοδιασμού της Χεσμπολάχ από το Ιράν αποτελεί καίριο πλήγμα στη δυνατότητα να διατηρήσει τις δυνάμεις της, με επιπτώσεις στη δυνατότητα αντίστασης του παλαιστινιακού λαού.
Από την πλευρά της, και η κυβέρνηση της Ελλάδας έχει τις δικές της ορέξεις, με τον Μητσοτάκη να προαναγγέλλει «ενεργότερη παρουσία» στη Συρία και να υπογραμμίζει τον ρόλο που μπορεί να παίξει η ΕΕ. Η προστασία των χριστιανικών πληθυσμών μπορεί να είναι ένα καλό πρόσχημα. Την ενεργό παρουσία της Ελλάδας, άλλωστε, προμαχώνα της Ευρώπης-φρούριο, την έχουν ήδη βιώσει εκατοντάδες χιλιάδες Σύριοι πρόσφυγες στα σύνορα, με τις αναχαιτίσεις, τις παράνομες προωθήσεις και τις δολοφονίες στα νερά του Αιγαίου. Η ΕΕ και η Ελλάδα έχουν την ευκαιρία να θωρακίσουν περαιτέρω τα σύνορά τους και να σκληρύνουν τη ρατσιστική πολιτική τους, ανακηρύσσοντας τη Συρία σε ασφαλή χώρα, μετά την πτώση του Άσαντ, κλείνοντας ακόμα πιο ερμητικά τα σύνορα και στερώντας το άσυλο από όλους.
Όπως και οι προκάτοχοί τους, η HTS και οι σύμμαχοί τους επιφυλάσσουν μόνο δεινά για την εργατική τάξη, τους καταπιεσμένους και τις καταπιεσμένες, τις εθνότητες της Συρίας. Όσο λυσσαλέα και αν αντιπαρατίθενται τα ρεύματα της διεθνούς αριστεράς που πανηγυρίζουν για τη νίκη της αντιπολίτευσης και εκείνα που μεμψιμοιρούν για την πτώση του Άσαντ, έχουν κάτι κοινό: την αφελή και κοντόφθαλμη εμπιστοσύνη σε αστικές αντιδραστικές ηγεσίες, ξένες προς τους λαούς και τους εργαζόμενους της χώρας. Ο λαϊκομετωπισμός του «όλοι μαζί να πέσει ο Άσαντ, και μετά βλέπουμε» έχει κοινή λογική με τον λαϊκομετωπισμό του «όλοι μαζί να στηρίξουμε τον Άσαντ ενάντια στους φονταμενταλιστές και μετά βλέπουμε». Η μόνη διέξοδος και η μόνη ελπίδα στη Συρία είναι η επανοικοδόμηση εργατικών οργανώσεων, σωματείων, μορφών λαϊκής αυτοοργάνωσης, ανεξάρτητων από τη μια ή την άλλη αστική ηγεσία, από τον έναν ή τον άλλο ιμπεριαλιστή. Η λογική ότι τα ταξικά καθήκοντα είναι για τη Δύση, αλλά στην Ανατολή η κατάσταση είναι πολύ πίσω από αυτό, είναι αίσχιστος οριενταλισμός. Το χάος της Μέσης Ανατολής δεν είναι προκαπιταλιστικό – είναι ακριβώς αποτέλεσμα του σύγχρονου καπιταλισμού, στο στάδιο του ιμπεριαλισμού. Ο ιδιαίτερος τρόπος ένταξης της Συρίας, όπως και άλλων κρατών της περιοχής, στον διεθνή καταμερισμό εργασίας αντανακλάται στην ατροφία της ντόπιας αστικής τάξης και στην έλλειψη ισχυρών μαζικών εργατικών οργανώσεων. Από αυτό δεν προκύπτει ότι οι εργαζόμενοι και οι λαοί πρέπει να έχουν μειωμένες προσδοκίες, αλλά, αντίθετα, είναι άμεση ανάγκη η συγκρότηση μιας νέας επαναστατικής ηγεσίας. Είναι στοίχημα για την εργατική τάξη και τους καταπιεσμένους να αξιοποιήσουν τις όποιες ρωγμές που προκαλούνται με τη χαώδη κατάρρευση του καθεστώτος και το τουλάχιστον προσωρινό κενό εξουσίας για να οικοδομήσουν τις ανεξάρτητες οργανώσεις τους. Είναι βέβαια δεδομένο ότι αντιδραστικός χαρακτήρας της νέας διαμορφούμενης εξουσίας δεν αφήνει πολλά περιθώρια για ελπίδα και καθιστά ιδιαίτερα δύσκολο αυτό το καθήκον.
Μόνο με την ανεξάρτητη δράση των εργαζομένων και των καταπιεσμένων ομάδων, ανεξάρτητα και εναντίον της νέας εξουσίας, μπορούν να κατακτηθούν δημοκρατικές ελευθερίες στη Συρία. Η προοπτική μιας κοινωνικής επανάστασης μπορεί να μοιάζει σήμερα φαντασίωση – είναι όμως η μόνη λογική κατάληξη ενός συστηματικού αγώνα ακόμα και για τα στοιχειώδη μέτρα εκδημοκρατισμού και για τη συναδέλφωση των εθνοτήτων της περιοχής.
Από τη δική μας σκοπιά, τα βασικά καθήκοντα είναι η έμπρακτη αλληλεγγύη στους λαούς της Συρίας, πρώτα και κύρια μπλοκάροντας κάθε εμπλοκή του ελληνικού κράτους και του ιμπεριαλιστικού του στρατοπέδου στην περιοχή και επιβάλλοντας ανοιχτά σύνορα για κάθε πρόσφυγα και μετανάστη. Συνδέουμε το κίνημα για την απελευθέρωση της Παλαιστίνης με τον αγώνα για την υπεράσπιση των λαών της Συρίας από κάθε ιμπεριαλιστή. Στηρίζουμε με κάθε μέσο τις ανεξάρτητες οργανώσεις των εργαζομένων και των καταπιεσμένων της Συρίας. Ενισχύουμε τη διεθνιστική συνεργασία με τις επαναστατικές πολιτικές οργανώσεις της ευρύτερης περιοχής, όπως το Σοσιαλιστικό Εργατικό Κόμμα (SEP) της Τουρκίας, που διώκεται ανηλεώς από την κυβέρνηση Ερντογάν, επειδή ακριβώς έκανε το διεθνιστικό του καθήκον να καταγγείλει απερίφραστα την παρέμβαση του «δικού του» κράτους.
20/12/2024
