Το δημοψήφισμα της 16ης Απρίλη στην Τουρκία ήταν, στην καλύτερη περίπτωση, μια πύρρειος νίκη για τον Ερντογάν. Η συγκέντρωση της νομοθετικής, εκτελεστικής και δικαστικής εξουσίας στα χέρια ενός άνδρα δεν σημαίνει σε καμία περίπτωση απόλυτη και σταθερή κυριαρχία για τον Ερντογάν και το ΑΚΡ. Το νέο προεδρικό σύστημα θα επιδεινώσει ακόμα περισσότερο την αστάθεια και το βαθύ διχασμό που ήδη σοβεί στην τουρκική κοινωνία.
Το δημοψήφισμα αποτελεί το αποκορύφωμα της αυταρχικής πολιτικής Ερντογάν, που πριν, αλλά κυρίως μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα του περασμένου Ιουλίου, έχει επιβάλει στη χώρα καθεστώς έκτακτης ανάγκης, με δεκάδες χιλιάδες απολύσεις, συλλήψεις και φυλακίσεις αντιφρονούντων, βασικά κεμαλιστών και αριστερών. Την ίδια στιγμή στις ανατολικές περιοχές το καθεστώς βρίσκεται σε ανοιχτό πόλεμο με τον κουρδικό πληθυσμό. Ο μόνος πιστός σύμμαχος του ΑΚΡ είναι το ακροδεξιό εθνικιστικό ΜΗΡ («Γκρίζοι Λύκοι»), το οποίο έχει αναλάβει πολλές φορές να γίνει το μακρύ χέρι του καθεστώτος. Αυτό που έλειπε ήταν η θεσμική επικύρωση της ενός ανδρός αρχής, μετά το κοινοβούλιο, και από τον λαό.
Το δημοψήφισμα αποτέλεσε από μόνο του ένα όργιο καταστολής, τρομοκρατίας και απροκάλυπτης νοθείας. Οι απειλές, οι συλλήψεις και οι απόπειρες διάλυσης των συγκεντρώσεων του ΟΧΙ ήταν ο καθημερινός κανόνας σε όλη τη χώρα. Η απερίγραπτη απόφαση της Ελεγκτικής Επιτροπής να κατακυρώσει ως έγκυρα περίπου 2,5 εκατομμύρια ασφράγιστα ψηφοδέλτια δείχνει την έκταση της εκλογικής νοθείας. Σε κάθε περίπτωση το ποσοστό του ΝΑΙ ήταν μόλις 51,4%, κατά πολύ μικρότερο από το άθροισμα των ποσοστών των βασικών κομμάτων που το στήριξαν (ΑΚΡ – ΜΗΡ). Ακόμα περισσότερο, το αποτέλεσμα δεν έγινε αποδεκτό και δεκάδες χιλιάδες διαδήλωσαν ήδη από το πρώτο βράδυ σε πολλές πόλεις.
Στις κουρδικές περιοχές, το ΟΧΙ δυστυχώς δεν συγκέντρωσε τα αναμενόμενα αποτελέσματα. Εκτός από τη δεδομένη χάλκευση των αποτελεσμάτων και την ιδιαίτερη ένταση της τρομοκρατίας σε αυτές τις περιοχές, όπως και τον φόβο που προκαλεί ο εμφύλιος πόλεμος, το φαινόμενο οφείλεται και στον ιδιαίτερο ζήλο που έδειξαν οι υπερσυντηρητικοί οπαδοί του ΝΑΙ. Ακόμα πιο σημαντικές είναι οι ευθύνες τμημάτων της κουρδικής ηγεσίας, που παίζει ρόλο εντελώς αντίθετο προς τα συμφέροντα του κουρδικού λαού. Χαρακτηριστικά, ο Μπαρζανί, πρόεδρος του Ιρακινού Κουρδιστάν, τάχθηκε υπέρ του ΝΑΙ.
Συντριπτική ήττα υπέστη ο Ερντογάν στα τρία μεγάλα μητροπολιτικά συγκροτήματα (Ιστάνμπουλ, Άγκυρα και, βέβαια, στο κεμαλικό κάστρο της Σμύρνης), όπως και σε άλλες μεγάλες πόλεις (Άδανα, Αττάλεια, Αϊδίνιο, Εσκισεχίρ). Η πολυάριθμη εργατική τάξη, οι διανοούμενοι και η νεολαία των πόλεων, με τεράστιους αγώνες την προηγούμενη περίοδο, διέψευσε τις προσδοκίες σε πολλές «σίγουρες» για το ΝΑΙ περιοχές.
Στις περισσότερες χώρες του εξωτερικού πλειοψήφησε το ΟΧΙ. Το ότι στο σύνολο των απόδημων τελικά νίκησε το ΝΑΙ, οφείλετε στα μεγάλα ποσοστά του πληθυσμού κυρίως της Γερμανίας, της Γαλλίας και άλλων χωρών της ΕΕ. Το σκηνικό έντασης που στήθηκε λίγες μέρες πριν το δημοψήφισμα σε Ολλανδία και Γερμανία εις βάρος υπουργών και διπλωματών, τα ρατσιστικά πογκρόμ που ακολούθησαν, αλλά και οι διακρίσεις που βιώνουν γενικά οι Τούρκοι στις χώρες της ΕΕ, έδωσαν την ευκαιρία στον Ερντογάν να εμφανιστεί ως υπέρμαχος του λαού του, με βαρύγδουπες δηλώσεις εις βάρος των ευρωπαίων. Αντικειμενικά, ο ρατσισμός της ΕΕ λειτουργεί υπέρ του Ερντογάν, ο οποίος παίζει κατά το δοκούν το χαρτί του αντιευρωπαϊσμού.
Ενδιαφέρον παρουσιάζει η άνετη πλειοψηφία του ΟΧΙ στη Βόρεια Κύπρο, γεγονός που δείχνει πόσο έωλες είναι οι αναλύσεις που θέλουν τους Τούρκους υπήκοους του νησιού μακρύ χέρι του τουρκικού κράτους.
Παρά το καθεστώς τρομοκρατίας, οι μικρές, αλλά ηρωικές και γειωμένες στο ταξικό κίνημα, οργανώσεις της επαναστατικής αριστεράς έδωσαν γενναία μάχη για το ΟΧΙ. Σε δεκάδες πόλεις οργανώθηκαν εκδηλώσεις υπέρ του ΟΧΙ, οι οποίες ξεπερνούσαν το δίπολο μεταξύ Ερντογάν και κεμαλιστών. Αυτό είναι ένα από τα πιο ελπιδοφόρα στοιχεία του δημοψηφίσματος.
Συμπερασματικά, το σχέδιο Ερντογάν για παγίωση του αυταρχικού καθεστώτος, παρότι δυστυχώς επικυρώθηκε τελικά στο δημοψήφισμα, ταυτόχρονα υπέστη ισχυρό πλήγμα. Η εργατική τάξη με τις μεγάλες απεργίες των προηγούμενων χρόνων, η νεολαία με τα εξεγερσιακά της κινήματα, οι διανοούμενοι, η Αριστερά και οι οργανώσεις της που ισχυροποιούνται ξανά μετά το σοκ των τελευταίων μηνών, και οι Κούρδοι στην Ανατολή, δηλώνουν ισχυρό παρόν. Η κυβέρνηση μπορεί να απαντήσει με ακόμα μεγαλύτερη καταστολή, αλλά και ο εργαζόμενος λαός της Τουρκίας μπορεί να απαντήσει με ακόμα μεγαλύτερους αγώνες.
Καμία απογοήτευση.
Τίποτα δεν έληξε.
Το μέλλον είναι στα χέρια των Τούρκων και Κούρδων εργαζόμενων.
ΟΚΔΕ ΣΠΑΡΤΑΚΟΣ